O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi Navoiy davlat pedagogika instituti Tarix fakulteti

Bitiruv malaviy ishning tushuntirish qismi

Mavzuning dolzarbligi. XXI asr arafasida insoniyat tarixida siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan butun dunyoni qamrab olgan global miqiyosdagi tub o’zgarishlar yuz berdi va bermoqda.

Mustaqil davlatlarning vujudga kelishi Markaziy Osiyo mintaqasida yashayotgan xalqlarning taraqqiy etishi uchun katta imkoniyatlar yaratdi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek, “O’zbekiston Mustaqillik tufayli dunyoga, jahonga chiqdik. Qariyb yuz yildan beri yopib qo’yilgan chegaralar ochildi... jahon jamoasi O’zbekistonni, bizning Vatanimizni quchoq ochib qabul qildi… Sobiq Ittifoq doirasidagi mustaqil respublikalar bilan yaxshi munosabatlar o’rnatdik… O’rta Osiyo respublikalari va Qozog’iston – qondosh-qarindosh qo’shnilarimiz bilan yanada yaqinroq bo’ldik. Bugun shuni komil ishonch bilan aytishim mumkinki, mustaqil davlatlar davrasida O’zbekiston o’zining o’rnini egalladi. O’zbekiston tenglararo teng bo’ldi”¹. Darhaqiqat, O’zbekiston Respublikasi jahon hamjamiyatining mustaqil sub’ektiga aylanib, mintaqa va jahon miqyosidagi muammolarni hal qilishda faol ishtirok etmoqda.

Bugungi kunda Markaziy Osiyo mintaqasi tobora o’ziga xos kurash maydoniga aylanib bormoqda. Bu, avvalambor, mintaqaning geostrategik mavqei va tabiiy resurslarga boyligi bilan bog’liq. O’zbekistonda barqarorlik, tinchlik, osoyishta­lik, mil­lat­lararo totuvlikni saqlab qolishda mintaqada mavjud bo’lgan yoki tu­g’i­lishi mumkin bo’lgan turli xil tahdidlarning mohiyatini, ularning tarixiy ildizlarini chuqur anglab yetish, ularni keltirib chiqarayotgan omillarni o’z vaqtida hal etish muhim ahamiyat kasb etadi.

Bugungi kunda soxa mutaxassislari oldida turgan dolzarb vazifalardan biri respublika tashqi siyosatining shakllanishi, asosiy tamoyillari, jahon hamjamiyati bilan ikki tomonlama va ko’p tomonlama hamkorlik aloqalari tarixini va tadrijini o’rganish muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, xalqaro tashki­lot­­larning BMT, yeXHT, SHHT va MDH misolida Markaziy Osiyo mintaqasida xavfsizlik va barqarorlikni saqlashga oid faoliya­tini ilmiy jihatdan chuqur o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi.