O‘zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti


 2.   O‘ZB EK   VA  QORAQAL POQ  T IL L ARI  O‘ ZLASHM ALA RI DAGI



Download 1,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/4
Sana15.04.2020
Hajmi1,14 Mb.
#44860
1   2   3   4
Bog'liq
ozbek va qoraqalpoq tillarida ozlashma qatlam


 

2. 2.   O‘ZB EK   VA  QORAQAL POQ  T IL L ARI  O‘ ZLASHM ALA RI DAGI 

FARQ LAR 

 

Turkiy  tillarning  ko‘pchiligida  as lida  arabiy  vatan  ter mini 

"kis hi  tug`ilib  va  o‘z ini  uning    fuqoras i  hisoblagan  ma mlakat;  ona  

yurt"  manos ida    vatan  (o‘zbek  tilida ),  o`atan  (qoraqalpoq  tilida ) 

fonetik  farqli  holatda   ifodalanganligni  ko‘ra miz.  Yoki  rais  terminini 

olib  ko‘rsak,  u  ba`zi  «organ,  tashkilot,  idora,  jamiyat  va  s hu 

kabilarning  bos hlig`i, rahbari»  ma`nos ida qo`llangan: 


 

 

 Bir    oda m  rayon  sovetinig  rais iga    va`da  qilgan  ekan.  

(A.Qahhor). 

To‘ g‘ri,   qoraqalpoq  tilida  ha m  rais  termini  r a’yis  s haklida  

avvaldan  is hlatilgan.  

Masalan: 

Jurt sora g`an pats ha adil  bolmasa, 

Qazi, rayis  duri sa u`al almasa, 

Aytqan s harti  iqrarinda turmasa,  

Әrman  menen qayg`ilanip olerse ng. 

                                       (Әjiniyaz) 

Mis oldan  ko‘rinib  turibdiki,  rayis     «diniy  maros im  va  urf-

odatlarining  bajarilis hini  kuzatib  boruvchi,  s huningdek  o`lchov  va 

tos h-torozilarning    to‘ g‘riligini  teks hiruvchi  mansabdor    s haxs » 

ma`nos ida  qo`llangan. 

O‘tgan  asrning  70-80  va  undan  oldingi  yillari  ta`s irida  mazkur 

ter min  qoraqa lpoq  tilida   ha m  ruscha  predsedatel  termini  bilan 

ifodalanib  kelingan:  Raykom  ma’jilisinen  kelgen  kolxoz  predsedateli  



sekratarina  erteng  az ang`i  saat  tog`izda  aktivlerdi  jiynaudi  taps irdi.  

(Әmudarya). 

Hatto 


«R ussko-karkalpaks kiy 

s lovar» 

(1957) 

da 


b u 

o‘zlas htirmaning  asos iy  ekanligi  qayd  etilgan.

1

    «Qaraqalpaq  tilining 



orfografiyaliq  sozligi»  («Qoraqalpoq  tilining  imlo-lug`ati»)

2

da  esa  



predsedatel` (-ge,-den),  predsedateli,  predsedatelliq  kabilar    ha m 

kiritilgan.  Biroq  yuqorida  qayd  etilgan  sabablarga    ko‘ra,  predsedatel`   

ter mini    qoraqalpoq  tiliga  o‘z las hib  ketmadi,  uning    o`rnini  «R ussko-

karakalpaks kiy  s lovar`»da  ikkinchi  o`ringa  chiqarilgan  basliq  ter mini 

egalladi:  Kons titutsiyaliq  sud  siyasat    ha’m    huqiq  tarauindag` i  

                                                

1

 RKS, 759 b 



2

 Qaraqalapaq tilinin orfografiyaliq sozligi. _-No’kis, 1990. 240- bet 



 

 

qanigelerden  Konstitutsiyaliq  sudting,  baslg`in,  bas liqting  orinbasar i 

ha’m 

sudyalari 

quraminda 

saylanadi, 

og`an 

Qaraqalpaqs tan  

Respublikasinan  o`akil  kiredi  (O‘RK).  O‘zbekstan  Respublikasining 

Oliy  Majilis ining  Baslig`in  ham  or inbasarlar in  saylau...  (O‘RK ).  2010 

yilda   nas hr  etilgan  “R ussko-karakalpakskiy  s lovar`”da  predsedatel 

ter mini  basliq  s haklida o‘z gartirilgan. 

O‘zbek  tiliga  arab  tilidan  kirib  kelgan  qonun  terminining  

qoraqalpoq  tilida  zakon,  zang  va  nizam  kabi  ma`nodos hlari  mavjud.  

Shunis i  e`tiborliki,  zakon-ruscha,  zang-xitoy  tilidan    (N. A. Baskakov)

1

,  


nizam  esa  arabcha   o‘z las hmadir.  «Russko-karkalpakskiy  s lovar`»ga 

murojaat  qilinsa,  unda  mazkur  tushuncha  zakon,  zang  va  nizam 

ter minlari  bilan  ifodalanganligi  ma`lum    bo`ladi.  De mak,  o‘tga n 

asrning  oltmis hinchi  va  undan  oldingi  yillarida  zakon  asos iy  termin 

sifatida  «qonunlas htirilgan».  80-  yillarda  ham    ayni  s hunday  holni 

ko‘ris h 

mumkin. 

“Qaraqalpaq 

tilining 

tүs indir me 

sөzligi”ning 

(QQTTS)      1998-  yilda    nas hr  etilgan  II  jildida  zakon  asos iy  ter min 

sifatida  «pas portlas htirilgan»: zakon at. 

1.  «Ma’mleketlik  biylikting  joqar g`i  organi  ta’repinen  bekitilgen 

ha’mmege birdey reje, qa’de, niz am, zang»

2

   

«R ussko-karkalpakskiy  s lovar`»da  qonunga  s inonim  tarzida  

tanlangan  nizam    QQTTS  ha m  «ikkinchi  o`ringa »  chiqarilgan:  nizam 

at. «zang, zakon, ta’r tip, qag`iyda, r eje»

3



Russko-karakalpakskiy 



s lovar`” 

(R KS)dagi 

as os iy 

deb 


hisoblangan  zakon  terminiga  ham  QQTS  (II  jild)da  yuqoridagiday,  

«ikkinchi  o`ringa »    tus hirib  quyilgan:    zang,     at.  Ma’mleketting  eng 



joqar i  hukimet  organlar i  qabillaytug`in  ayriqs ha  zang,  kushke  iye  

bolg`an akt, qa’o`li  qararlar, dekret». 

                                                

1

 Baskakov N.A. Ko‘rsatilgan ish. 78-b. 



2

 QQTTS.  1988, -No’kis, 238-b 



 

 

Va  nihoyat,  1993-  yilning  9-  aprelida,  zakon  va  zan  leksemalar i 

«hayot  sahnas idan»  tus hirib  qoldirildi  va  ter minologiya  maydonidagi 

o‘ziga  xos  bu  «raqobat»da  nizam  termini  g`olib  bo`lib  chiqdi,  qoida  

qonunlas htirildi,  ya`ni  s hu  kuni  «Qar aqalpaqstan   Respublikasi 

Konstituts iyasin 

qabil 

etiw 

haqqinda 

Qaraqalpaqstan 

Respublikasining nizami» qabul  qilindi .

2

 



Shu  o`rinda   zang  terminining  o‘ zbekhalq  s hevalarida  ha m 

uchras hini  ta`qidlab o‘t moqchimiz. 

Bu  haqda  «O‘zbek  xalq  s hevalari  lug`ati»da  s hunday  yozilgan 

«zan  -  (Farg`ona,  Toshkent,  Turkiston)  udum,  odat,  ras m,  qonun 

«obichay»,  zakon»

  To`ydan  oldin  qizminam  qochish  bizzi  zangivuz da 



yo`



  (Toshkent)



  Tonnarda  kep,   paxillatip,  zangsiz  a’ka’tk a’n 

(Turkistan).

3

   

Mana  


s hu 

sabablar 

tufayli 

O‘zbekiston 

Res publikas i 

Konstituts iyas ining  o‘zbekcha   matni  va  uning  qoraqalpoqcha  tarjimas i 

matnida  o‘z las hma  ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  «hisob-kitobi»da  ayri m 

farqlar  paydo  bo`lgan.  Bu  haqda  yana  to`liqroq  is honch  hos il  qilis h 

uchun quyida keltiriladigan dalillarga diqqatni jalb et moqchimiz  

1).  "Konstituts iya "  matnida arab tilidan o‘z las htirilgan quyidagi 

ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  is hlatilgan  davlat,  manfaat,    qonun,  

muassasa,  nafaqa,  viloyat,  sha`n,  qaror,  vakil,  majlis  jazo,  har akat,  

avlod,   jamiyat,  fuqaro,  munosabat,  ittifoq,  imtiyoz,  hibs,  nazorat,  

qadriyat, himoya  va  h. 

  2.  "Konstituts iya "ning  o‘zbekcha  matnida  qo`llangan  ter min  o‘zbek 

tilida  ham  qoraqalpoq  tilida  ha m  arabcha   (garchi  ma`nolari  bir  xil  

yoxud bir-biriga  yaqin  bo`lsada ), biroq  ularning  o‘zak  negizlari  xilma -

                                                                                                                                                       

3

 QQTTS. , 1988, -T.Sh-B365 



2

 Qaraqalpaqstan Respublikasi Konstitutsiyasi -No`kis, 1993-j.. 

3

 O‘zbek xalq shevalari lug`ati.-Toshkent Fan, 1971.109-b. 



 

 

xil.  Masalan;  inson-adam,  davlat-ma’mleket,  adolat-a’dillik,  iroda-



erk,  nizo-daw  (da`vo),  muassasa-mekeme,  manfaat-ma’p,  sir -qupiya,  

faoliyat-mashqulat kabi. 

3.  "Konstituts iya "ning  o‘zbekcha  matnida  is hlatilgan  arabcha  termin 

«tarjima  matn»da  qoraqalpoqcha  termin  bilan  ifodalangan;  hayot-

turmis,  qadriyat-bayliq,  himoya-qorg`au,  nazorat-qadag`alau,  rais -

basliq,  muzokara-so`ylesiu,  mudofaa-qorg`anu,  munosabati-qatnasiq,  

e`tiqod-isenim,  imtiyoz-jenillik,  hibs-qamau,  taklif-usinis,  shikoyat-

shag`im, 

tarkib-qur am, 

ijr o-or inlaniu, 

unvon-ataq, 

muhokama-

dodalau,  mutaxassis -qaniyge,  hujum-topilis,    sharh-tusinik,  tarjimon-

dilmash  va  h. 

4.  "Kons tituts iya "ning  o‘zbekcha   matnida  qo`llangan  arabcha  ter min 

«tarjima  matn»da  ruscha-nor ma,  hujjat-akt,  vazir -ministr,  mukofot-

nagrada  (siyliq),  iste`fo-otstavka,  muxarrir -redaktor,  asos -printsip,  

moliya-finans, 

muqobil-al`ternativali, 

hakam-ar bitr aj, 

tajovuz-

agressiya, 

oila-semya 

(s hangaraq),

1

 

g`oya-pr ints ip, 

mafkur a-

idelogiya, madhiya-gimn, irq-rasa  va  b 

5. 


Shuningdek 

“Konstituts iya’’ ning 

o‘zbekcha 

matnida  

is hlatilgan 

ijtimoiy-s iyos iy 

termin 

umumturkiy, 



“ qoraqalpoqcha  

matni”da  ruscha-baynalminal  muq obil  bilan  ifodalangan;  tizim -



sistema, bo`g`in-yacheyka, tuman-rayon, jamg`arma-fond kabi. 

6.’’Konstituts iya’’ ning  o‘zbek  tilid agi  matnida  asos  arabcha,  

”tarjima   matn”da    esa  asos  fors-tojikcha  ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar 

bilan  aks  ettirilgan;  an`ana-dastur,    ramz-nishan,  qoida-reje,  axborot-



ma’limleme, rag`bat-xoshamet kabi. 

                                                

1

  Shuni  ta`kidlash kerakki, oila terminining keyingi vaktlarida qoraqalpoq tilida ayla shaklida ishlatilishi ham 



kuzatilmokda: Biraq, Seregul «ering-piring»-dep uyretken aylada tәrbiyalang`an. Mәmbetov K. Muhabbat hәm әjel. 

Aral, 1992 №2. 6-b. 



 

 

7.  “Konstituts iya”ning  o‘zbekcha  matnida  is hlatilgan  ruscha-

baynalminal    ter min  “ tarjima  matn”da  qoraqalpoqcha  ter min  bila n  

berilgan; organ-uyim, gerb-tangba, sovet –kenges kabi. 

8.  “ Konstituts iya”  ning    o‘zbekcha   matnida  is hlatilgan  fors  –

tojikcha  ijtimoiy-s iyos iy  termin,  “ tarjima  matn”da  rus cha -baynalmina l 

ter min  orqali  ifodalanganligini  kuzatis h  mumk in;  nomzod-kandidat,  

dastur -programma, 

devon-appar at, 

namoyish-demonstrats iya,  

shaxarcha-posyolka kabi.  

9. 


“ Konstituts iya ”ning 

o‘zbekcha 

matnida 

fors-tojikcha  

ijtimoiy-s iyos iy  termin  uning  qoraqalpoqcha  tarjimas ida  ham  s hunda y 

berilgan,  poytaxt-paytaxt,  farmon-parmon,  bozor-bazar,  bepul-biypul 

kabilar. 

Shuni  ta`kidlas h 

lozimki,  o‘zbek  va  qoraqa lpoq  tillari 

ter minologik  

tizimlarida, 

s hu 


jumladan,  

ijtimoiy-s iyos iy 

ter minologiyalarda 

ham 


so`nggi 

besh-o`n 

yil 

ichida 


sezilarli 

o‘zgaris hlar ro`y berdi.   

Bu  tillarga  Davlat  tili  maqomining  berilis hi  bilan  bog`liq 

bo`ls a,  qolaversa,  milliy  qadriyatlarning  tiklanis hi,  millat  tilining 

sofligi  uchun  jon  kuydirilis hi  kabi  obyektiv  va  s ubyektiv  o millarning  

maydonga kelis hi  bilan bog`liqdir. 

Qoraqalpoq 

tils hunos lari 

D.Nas irov 

va  


Q.Qos hanovlar 

o‘zis hlaridan  birida  Yu.D.Des herievning  «ko‘pgina  yaqinda  yozuv 

qabul  qilgan  tillarning  yangi  ilmiy-texnik,   ijtimoiy-s iyos iy,   o`quv-

pedagogik  terminlarning    70-80  foizi  o‘z las htirmalardir»,  degan 

fikriga  tayanib,  qoraqalpoq  tili  leks ikas idagi  s port,  madaniy- mais hi y 

va  bos hqa  soha  ter minlarining  yar mi    (de mak,  50  foizi)  rus  tili  va  u 

orqali kirib kelgan o‘z las htirmalardir, degan  xulosaga kelis hadi. 

Bu  fikrlar  haqiqatan  ancha  yiroq  bo`ls ada,  ularda  jon  bor.  

Chunki  “Kommunistik  imperiya”  hukmronlik  qilgan  yillarda   milliy 


 

 

tillar  leks ikas ini  ruscha-baynalminal  leksemalar  bilan  boyitis h 

tils hunos likning  dolzarb  masalalaridan  biri  qilib  qo`yilgan  edi.  

Bugungi  kunda  esa  tillar  leks ik  qatlamlarida  ruscha -baynalminal  va 

bos hqa   tillar  o‘z las hmalari  nisbatan  ka mayganligi,  ularning  o`rniga  

har  bir  millat  ona  tilining  o‘z ichki  qo`rlaridan  muqobillarni  maqsadga  

muvofiq  tanlayotganligini  ko‘ ris h  mumkin.   Buni  “Konstituts iya”ning 

o‘zbekcha  va  qoraqalpoqcha  matnlarida  is hlatilgan  ijtimoiy-s iyos iy 

ter minlar  yaqqol  tasdiqlaydi. 

Ko`rinib  turibdiki,  turkiy  tillar  leksikas iga,  jumladan,   o‘zbek 

va qoraqalpoq tillari  leks ikalariga  o‘zga  (fors -tojik arab) tillardan  turli 

narsa  va  hodisalarni  ifodalovchi  tushunchalarning  kirib  kelis hi  juda  

qadimgi  davrlardan  bos hlab, bugungi kunda  ham  davom  qilmoqda.  Shu 

bilan  birga,  ikkala  tilda  ha m  rus  tili  va  u  orqali  evropa  tillarida n 

o‘zlas htirilgan  ijtimoiy-s iyos iy  terminlar  ha m  o‘z iga  xos  o`rinni 

egallaydi. 

Ammo 

tillar 


leks ik 

qatlamlarining 

xar 

birida  


o‘zlas hmalarning  o`rni  xilma -xildir.   C hunki  tillarga  kirib  kelgan  va 

kirib  kelayotgan  yangi  leksema,   avvalo  s hu  tilning  o‘z ichk i 

imkoniyatlari  asos ida  gra mmatik  qonun  koidalariga  bo`ys indirilga n 

holda qabul  qilinadi. 

Muayyan  sabablarga  ko‘ra,  bir  tilga   o‘z las hgan  lekse malar,  

xus usan,  ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  ikkinchi  tilga qabul  qilinmas ligi  va 

unga 

s hu 


tilning 

o‘z idan 

muqobil 

ter min 


tanlanis hi 

yoxud 


qalbakilas htirilib  yangi  ter min  hos il  qilinis hi  mumkin.  Buning 

natijas ida  o‘zaro  farqli  leks ik  qatlam  yuzaga  keladi.  Shu  bilan  birga,  

qiyos lanayotgan  tillarga  bos hqa   tillarda  mavjud  bo`lgan  qator 

ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  aynan  o‘zlas htirilis hi  mumk inki,  bula r 

mus htarak  leks ik qatla mni  yuzaga keltiradi. 

                                             



 

 

XULOSA 

 

O‘zbek  va  qoraqalpoq  tillarining  leks ik  qatlamlarining  aksariyat i 



tils hunos lar  to monidan  tadqiq  qilingan.  Ammo  hali  o‘ztadqiqini  kutib 

turgan talay  masalalar borligini  ta`kidlas h  mumkin.  

O‘zbek  va  qoraqalpoq tillari semantikas i bir-biridan  farq  qiladigan  

bir 


talay 

terminlar 

mavjud. 

Ma`lum 


bo`lis hicha, 

muayya n 

tus hunchalarni 

ifodalas hda 

qatnas hadigan 

leksemalarnin g 

semema laridan  ayrimlari  u  yoki  bu  tilda  mavjud  emas  ekan.  

Shuningdek, qiyos lanayotgan tillarda  o‘zaqs ini  topgan  ijtimoiy-s iyos iy  

tus huncha  no mus htarak  lekse ma bilan  ifodalanis hi  ham  mumkin ekan. 

Dunyoda  o‘z ga  tillardan  so‘zqabul  qilmagan  tilning  o‘z i  yo`q.  Bu 

fikr  o‘zbek  va   qoraqalpoq  tillariga  ha m  bevos ita  taaluqlidir.    O‘zbek 

tili  leksemas idagi  arabcha   va   fors -tojikcha  o‘z las hmalarning  tarixi 

uzoq  o‘tmis hga  borib  taqaladi.   Tarixiy  yozma   manbalarda   uchraydiga n 

adavat,  amr,  nasab,  raiyat,  arkani  davlat,  vakil,  vildan  («cho`ri»),  

g`avg`a, payk   («chopar»), shahriy  kabi  ter minlar s hular jumlas idandir.  

Mazkur ter minlarning  ayrimlari  bugungi kunda  ha m  faol  iste`moldadir. 

Qoraqalpoq  tiliga  ha m  arabcha  va   fors -tojikcha  so‘z larning 

kirib  kelis hi, avvalo  fors iy  til,   qola versa,  xoraz miylar  va  qoraxoniylar 

adabiy  tili  orqali  ekanligi  haqida  ma`lumotlar  mavjud.  Ana  s hunda y 

ter minlar  s iras iga    ant,  dana  (dono),  nalis h  (arz-dod),  bayra m,  vazir,  

jaza,  bajban  kabilarni  kiritis h 

mumkin.  R uscha -  baynalminal 

ter minlarning  har  ikkala  tilga  o‘zlas his hi  esa  bevos ita  chor 

Rossiyaning O‘rta Os iyo  xalqlarini  bos ib olis hi bilan  bog`liqdir.  

Turkiy  tillar  leks ikas iga,   jumladan,  o‘zbek  va   qoraqalpoq  tillar i 

leks ikalariga  o‘z ga  (fors-tojik  arab)  tillardan  turli  narsa  va   hodisalarni 

ifodalovchi  tus hunchalarning  kirib  kelis hi  juda  qadimgi  davrlarda n 

bos hlab,  bugungi  kunda  ha m  davo m  qilmoqda.  Shu  bilan  birga,  ikkala  



 

 

tilda   ha m  rus   tili  va  u  orqali  evropa  tillaridan  o‘z las htirilgan  ijtimoiy-

siyos iy  terminlar  ha m  o‘z iga  xos  o`rinni  egallaydi.   Ammo  tillar  leks ik 

qatla mlarining  xar  birida   o‘z las hmalarning  o`rni  xilma -xildir.   C hunk i 

tillarga  kirib  kelgan  va  kirib  kelayotgan  yangi  lekse ma,  avvalo  s hu 

tilning  o‘z ichki  imkoniyatlari  asos ida  gra mmatik  qonun  koidalariga  

bo`ys indirilgan  holda qabul qilinadi.  

Muayyan  sabablarga  ko‘ra,  bir  tilga   o‘z las hgan  lekse malar,  

xus usan,  ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  ikkinchi  tilga qabul  qilinmas ligi  va 

unga 


s hu 

tilning 


o‘z idan 

muqobil 


ter min 

tanlanis hi 

yoxud 

qalbakilas htirilib  yangi  ter min  hos il  qilinis hi  mumkin.  Buning 



natijas ida  o‘zaro  farqli  leks ik  qatlam  yuzaga  keladi.  Shu  bilan  birga,  

qiyos lanayotgan  tillarga  bos hqa   tillarda  mavjud  bo`lgan  qator 

ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  aynan  o‘zlas htirilis hi  mumk inki,  bula r 

mus htarak  leks ik qatla mni  yuzaga keltiradi. 

Qiyos lanayotgan  tillarda  o‘z las hma  qatlamning  aniq  miqdor i 

haqida  bir  narsa  deyis h  qiyin,  albatta.  Lekin  har  ikkala  tilda  ha m 

o‘zlas hma  terminlarning  miqdori  talaygina.  O‘zbek  tilida  arabcha  va 

fors-tojikcha  terminlar  nisbatan  ko‘p  uchrasa,  qoraqalpoq  tilida  rus  

tilidan o‘tgan terminlar ko‘p  uchraydi. 

Shuni  ta`kidlas h  joizki,  o‘zbek  va  qoraqalpoq  tillari  terminologik  

sistemalarida, 

s hu 


jumladan, 

ijtimoiy-s iyos iy 

ter minologiyas ida  

keyingi    yillar  ichida  sezilarli  o‘z garis hlar  ro`y  berdi.  Bu  tillarga  

Davlat  tili  maqo mining  berilis hi,     Respublika mizning  mustaqillikka  

eris hganligi  bilan  bog`liq    bo`lsa,  qolaversa,  milliy  qadriyatlarning  

tiklanis hi,  millat    tilining  sofligi  uchun  jon  kuydirilis hi  kabi  obyektiv 

va s ubyektiv  omillarning  maydonga  kelis hi  bilan bog`liq.      

                                                         

 

 



 

 

Adabiyotlar 

 1. Karimov I. A.. Yuksak  ma’ naviyat  – yengilmas kuch. –Tos hkent,   

     2008.  

2. Abdinazimov Sh.  Leks icheskiy sostav eposa  «Kirk kiz»  («Sorok    

    devus hek»):  Avtoref.dis. …kand. filol. nauk. -Nukus, 1992. 

3. Akobirov  S. Til  va ter minologiya.  –Tos hkent, 1968.  

4. Bazarova D.X.  Sharipova  K. A. Razvitie  leks iki tyurkskix  yaz ikov  

    Sredney  Azii  i  Kazaxstana. –Tas hkent:  Fan, 1990.  

5. Baskakov N. A. Sostav  leks iki  karakalpaks kogo  yaz ika  i struktura  

  slova  // Iss ledovanie po sravnitel`noy  gra mmatike tyurkskix  yaz ikov.  

   Ch. IV.  Leks ika. -M., 1962.  

 6. Baskakov N. A.  Baskakov  A.N. Sovre mennie kipchakskie  yaz iki. – 

    Nukus :  Karakalpakstan, 1987. 

  7. Bafoyev  B. Navoiy asarlari  leks ikas i. –Tos hkent:  Fan, 1983. 

  8. Begmatov  E.  Hozirgi  o‘zbek adabiy tilining  leks ik qatlamlari. – 

     Toshkent, 1985. 

  9. Bekbao`lov O. Mambetnazarov  Q. Qaharmanliq dastanlarindag`i   

       o’zlestirme so’zlerdin’ tus inigi.  – No’kis :  Bilim, 1992. 

  10. Berdimuratov  E.,  Kamalov  A. J a’ miyetlik s iyas iy  ha m sots ialliq  

       ekonomikaliq terminlerdin’ oris sha -qaraqalpaqs ha qisqas ha  

       so’zligi.  -No’kis :  Qaraqalpaqstan, 1993. 

  11. Berdimuratov  E.  Ha’zirgi  qaraqalpaq  tilinin’  leks ikologiyas ы.- 

        No’kis : Qaraqalpaqs tan,  1966.  

  12. Berdimuratov  E. O terminologii  karakalpakskogo  yaz ika //  

       Tyurkskaya  leks ikologiya  i  leks ikografiya. –M., 1971.  

  13. Berdimuratov  E. Qaraqalpaq terminologiyas ы.-No’kis :  

      Qaraqalpaqstan,    1989.      

  14. Dadaba yev X. A. Obs hestvenno-politicheskaya  i sots ialno - 

      ekonomicheskaya  ter minologiya  v tyurkoyaz ichnix pis mennix  


 

 

          pamyatnikax  XI-XIV  vv. -Tas hkent: Yozuvchi, 1991. 

     15. Djaksibaev  A.D. Problemi   vzaimodeystviya  russkogo  yaz ika s  

          karakalpaksko m  nats ionalnы m literaturnыm  yaz iko m. -Nukus,  

          1980. 

    16. Ijtimoiy-s iyos iy  ter minlar  lug` ati. -Tos hkent:  Fan, 1976.   

    17. Is moilov I. Turkiy  tillarda qavm-qarindos hlik  ter minlari. – 

          Tos hkent, 1966.  

    18. Is moilov I.,  Meliyev  K.,  Saparov M. O‘rta Os iyo  va  

         Qozog‘ iston turkiy   tillari  leksikas idan  tadqiqot, -Tos hkent:  

         Fan, 1990.  

    19. Karakalpaksko -russ kiy s lovar. –M.: GIS, 1958, 2010.    

     20. Karimov  B. M utalov  Sh. O`rtaturk tili. -Tos hkent:  Mehnat,  

          1992.  

    21. Kos hanov  K.M. Vzaimodeys tvie  russkogo  i karakalpaks kogo  

        yaz iko  v  oblasti  no minativnoy  leks ike. –Nukus, 1989.  

    22. Musa yev  K.M.  Leks ikologiya  tyurkskix  yaz ikov. – M. : 1984.  

    23. Pirniyazova  A. K. Puti  for mirovaniya  i  razvitiya obs hes tvenno- 

          politicheskoy  leks iki  v sovremenno m karakalpaks kom  yaz ike:  

          Avtoref.dis. …kand. filol. nauk. –Tas hkent, 1986. 

   25. Seitova  D.U., Pirniyazova  A. K., Fayzulla yeva  E.M.  

         Anglis hans ha -qaraqalpaqs ha jamiyetlik-s iyas iy atamalar  

         so’zligi. –No’kis, 1992. 

   26. Sha ms hetovJ. Qaraqalpaq tiline shig`is tillerinen  kirgen so’zler   

         tariyxinan . –No’kis  : Qaraqalpaqstan, 1984. 

   27. O‘zbek tili  leks ikologiyas i . –  Tas hkent:  Fan. 1981.  

   28. O‘zbekis ton Respulikas i  Konstituts iyas i. –  Tos hkent:  

        O‘zbekiston, 1992. 



   29. Qaraqalpaqstan Res publikas i  Konstituts iyas i. –No’kis, 1993.  

Download 1,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish