O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi A. Qodiriy nomli Jizzax Davlat pedagogika instituti “Tarix” fakulteti

Nazorat topshiriklari:
1. «O’rta asrlar» atamasi tushunchasini ochib bering.
2. O’rta asrlar tarixi qaysi asrlar tarixini urganadi.
3. O’rta asrlarda ijtimoiy siyesiy munosabatlar tuzumini kursating
A. Ibtidoiy jamoa va kuldorlik
V. Kapitalizmdan sosializmga utish davri
S. Kuldorlikning gullab yashnagan davri
D.Feodalizm inkirozi va kapitalizmning vujudga kelish davri
Ye. Kuldorlik tuzumining tanazzulga uchrashidan butun feodalizm davri

1. 
   O’rta asrlar Garb va Shark feodalizmini kiyoslang.
   

2-asosiy savol:
O’rta asrlar tarixini davrlanish muammolari.
Ukituvchining maksadi:
O’rta asrlardagi jamiyat va davlat tarakkiyotidagi asosiy boskichlarning xronologik ramkalarini kursatish, nega aynan shunday xronologik chegara utkazilishini tushuntirish, jamiyatdagi ijtimoiy–siyosiy va iktisodiy vaziyatdan kelib chikib, davrlashtirish malakasini tarkib toptirish.


Identiv ukuv maksadlari:

1. 
   Urta asrlar tarixi boskichlarini ajratadi.
   
2. 
   Urta asrlar tarixi davrlari xronologik chegaralarini biladi.
   
3. 
   Mazkur xronologik davrlarni tavsiflaydi.
   

2-asosiy savol bayoni:
Urta asrlar tarixi odatda uchta katta bulimga bulinadi:

1. 
   Ilk urta asrlar – V asrdan boshlab taxminan XI asr oxirlarigacha bulgan davrni uz ichiga oladi. Bu davr feodal tuzumining tashkil topishi, feodal jamiyatining asosiy iktisodiy xujayrasi bulgan feodal pomestyesining vujudga kelishi, feodallar tabakalarining va feodal iyerarxiyasi deb atalgan iyerarxiyaning tashkil topishi, urta asr feodal Yevropasida asosiy mafkuraviy kuch bulgan katolik cherkovi ta’sirining butun Garbiy Yevropaga yoyilishi davridir.
   
2. 
   Urta asrlarning ravnaki – XI-XV asr urtalarini uz ichiga oladi. Bu davrda feodal ishlab chikarish usuli kishlokda tula rivojlanibgina kolmay, balki sex xunarmandchiligiga va uziga xos shaxar ijtimoiy tuzumiga ega bulgan urta asr shaxarlari xam rivojlanib, muvaffakiyatlarga erishdi. Bu tuzumning xususiyati shaxarlarning feodallar xukmronligidan ilk xalos bulishi, erkin shaxar deb atalgan shaxarlarning yoki respublika-shaxarlarning vujudga kelishidir. Urta asrlarning birinchi davridagi siyosiy tarkoklikka karama-karshi ularok, ikkinchi davrda markazlashgan yirik davlatlar tashkil topdi, shu bilan birga kirol xokimiyatining obru-e’tibori oshdi, tabakalar vakilligi muassasalari vujudga keldi, tabakali monarxiya deb atalgan monarxiyalar tashkil topdi. Dexkonlarning feodalizm chiriy boshlaganligi okibatida kutarilayotgan kuchli kuzgolonlari XIV va XV asrlardagi Garbiy Yevropa jamiyatini larzaga keltirdi, bu kuzgolonlar kupincha shaxarlardagi pastki tabaka elementlar – plebeylar xarakati bilan kushilib ketgan edi.
   
3.