O‘zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

MA’LUMOT AXBOROT MATERIALLAR

1. 
   Ma’ruza-anjumanining bahs-munozara shaklida utilishini baholash mezonlari
   

Baholashning ball tizimi	1	Dokladchilar 2	3	4
1. Doklad mazmuni (2,5)
Mavzuga mosligi (1,5)
Javobning mantiqiy to’g’riligi (0,5)
Xulosaning to’g’riligi (0,5)
2. Ma’lumotning taqdim etilishi (0,5)
Reglamentga amal qilish (0,5)
Jami: (3.5)
Taqrizchilar:
Dokladga ta’rif

Dokladning mazmunli jixati (1,2)
Dokladning sayozligi (1,2)
3. Reglamentga amal kilishi (0,6)
Jami: (3,0)
Opponent.
1. Savollar:
Savollar soni (har biriga 0,3)
2. To’ldirish
Soni (har biriga 0,2)
Mohiyatiga ko’ra (0,3)
Jami: (3,0)

Reglament vaqti: Doklad uchun - 5 daqiqa Taqrizchilar - 2 daqiqa Opponentlarga -1-3 daqiqa
Kollektiv muhokama - 5-10 daqiqa

4. 
   O’Z-O’ZINI NAZORATI UChUN MATERIALLAR
   
   1. 
      Mustaqil ishlash uchun nazorat savollar:
      

1. 
   Bog’lanishlarning turlari deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Harakat doirasiga ko’ra qonunlarni turkumlang?
   
3. 
   Nima uchun inson qonunni bilishi kerak?
   
4. 
   Falsafa fani uslubi qanday nomlanadi?
   
5. 
   Ziddiyat, qarama-qarshilik, sifat, inkor nima?
   
6. 
   Kategoriya o’zi nima?
   
7. 
   Juft kategoriyalar mazmunidagi ichki birlikning asosi nimada?
   

2. 
   Bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulot.
   

Amaliy mashg’ulot rejasi: Rivojlanish va o’zaro aloqadorliknipg umumiy qonuniyatlari. Falsafiy kategoriyalar tizimi, ularning mazmuni.
mashgupotining maqsadi:	Falsafiy qonunlar va kategoriyalarni mustahkamlash va chuqurlashtirish.
O’quv faoliyatining natijasi: Dialektika va falsafiy qonunlarni mazmuniga qarab ajratadi va moxiyatini ochib beradi; Falsafiy kategoriyalarning turlarini sanab beradi va misollar keltiradi;
Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar: Topshiriq 1. “Tushunarli metod” uslubi va “Klaster” texnikasi qoidalari bilan tanishish. Eslatmo: II -qismga qarang Topshirnk 2. O’zini-o’zi nazorat kilish uchun nazorat savollariga javob bsrish. Eslatma: III - qismga qarang
Nazorat shakli: Kuzatish, og’zaki nazorat, yozma nazorat, o’quv topshiriq.		Mavzu bo’yicha maksimal ball: 3,1 ball Talabaga qo’yilgan ball:	O’qituvchi imzosi:

O’quv - uslubiy materiallar

1. 
   O’quv topshiriqlar
   

1. 
   Grafikli organayzer asosida “Rivojlanish va o’zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari” asosidagi sxema-jadvallarni mazmuniga qarabto’ldirish.
   

TARAQQIYoT FALSAFASI

Dialektik tushunchalar

2. 
   “Tushunarli metod”ning tushunchalar tahlili varag’iga dialektik
   

qonun doirasidagi tushunchalarning tahlilini bajarish. Tushunchalarning mazmun va mohiyati jihatidan qaysi qonun turiga mansubligini aniqlab belgilaydi.

№	Tushunchalar qaysi qonun turiga mansub	Miqdor va sifat o’zgarishlarining o’zaro o’tishi	Qarama- qarshiliklar birligi va kurashi	Inkorni inkor
1.	Bog’lanishlar
2.	Ayniyat
3.	Ziddiyat
4.	Taraqqiyot
5.	Qarama-qarshilik
6.	Mavjudlik
7.	Miqdor
8.	Sifat
9.	Me’yor
10.	Tadrijiylik
11.	Uzluksizlik
12.	Harakat
13.	Takrorlanish
14.	Vorislik

3. 
   Klaster uchun vazifa:
   

Yakkalik, umumiylik, xususiylik, mohiyat, hodisa, mazmun, shakl, element, struktura, butun, qism, sabab, oqibat, zaruriyat, tasodif, imkoniyat, voqyelik kategoriyalarini tarmoqlash.

4. 
   “Tushunarli metod”ning tushunchalar tahlili varag’iga dialektik kategoriyalarning tahlilini bajarish.
   

Talabalar kategoriyalarning mazmun va mohiyati jihatidan nimani bildirishi, munosabatini hamda uning ta’riflarini keltiradi.

“Tushunarli metod”ining tushunchalar tahlili varag’i

№	Tushunchalar nomi	Sizningcha Ushbu tushuncha nimani bildiradi	Ushbu tushunchaga munosabatingiz, Ta’rifini keltiring	Qo’shimcha fikr
1. 2. 3.	Yakkalik
	Umumiylik
	Xususiylik

4. 5.	Moxiyat
	Xodisa
6.	Mazmun
7.	Shakl
8.	Element
9. 10.	Struktura
	Butun
11.	Qism
12.	Sabab
13.	Oqibat
14.	Zaruriyat
15.	Imkoniyat
16.	Tasodif
17.	Voqyelik

2. MA’LUMOT-AXBOROT MATERIALLAR

1. 
   Guruh bo’yicha baholash mezonlari
   

Har bir gurux boshqa guruxlarni baholaydi. Har bir talab bo’yicha -3,1 ball

guruh	Tushunarli va	Ko’rgazma	Reglamentga	Guruh	Jami
№	aniq javob	lilik	amal kilish (0,6)	faolligi	Ball
	(1,0)	(1,0)		(0,5)	3,1
1.
2.
3.
4.

Klaster texnikasining qoidasi:

Klaster - parchalanish, maydalanish ma’nosini anglatadi. Mavzudan chiqqan va chiqmagan xolda so’z o’zagini ma’no mazmuiini davom ettiramiz. Suzlar tarmoqlanadi. Klaster uslubi darsning bir qismida (boshida, o’rtasida, oxirida) qo’llaniladi. Guruxlarga bir xil savol berilsa, tarmoq bajarilgandan so’ng bir xil terminlar o’chiriladi, kimda o’chirilmagan termiplar kun qolsa, o’sha gruppa g’olib xisoblanadi. O’qituvchi uz variantiga ega bo’lishi kerak. So’zlarning klassifikasiyasi ro’y bermasligi kerak.

II.3. “Tushunarli uslub” qoidasi

-tushunchalarning tahlilini bir qancha turlari mavjud

-mazmuniga qarab yoki guruxlarga vazifalarni topshirishlariga qarab ajratiladi
-dars davomidagi bir jarayon yoki mavzuni bir qismini yoritib beradi
-klassifikasiyalash emas balki mazmunini yechib berish.

3. 
   O’Z-O’ZINI NAZORATI UChUN MATERIALLAR
   

3. 
   1. Mustaqil ishlash uchun nazorat savollar:
   

1, Qonun nima?

2. 
   Tabiat va jamiyat qonunlarining qanday xususiyatlari bor?
   
3. 
   Olamdagi ayniyat va ziddiyat holatlariga misollar keltira olasizmi?
   
4. 
   Mikdor va sifat nima? Me’yor-chi?
   
5. 
   Inkor nima? Inkorni inkor-chi?
   
6. 
   Kategoriyalar tushunchasini qanday izohlaysiz?
   
7. 
   Juft kategoriyalar mazmunidagi ichki birlikning asosi nimada?
   
8. 
   Hozirgi davrda taraqqiyot va o’zaro bog’liqlik tamoyillari qanday namoyon bulmokda?
   

8-mavzu. BILISh FALSAFASI


Informasion ko’rgazmali ma’ruza

Ma’ruza rejasi: Falsafada ong va ruxiyat muammosi Ong va in’ikos. Ijtimoiy ong shakllari. Bilish-gnoseologiyaning asosiy katsgoriyasi. Bilish bos ki ch lari. haqi kat tushunchasi va uning shakllari
O’quv mashg’ulotining maqsadi:	Ong va ruxiyat. Bilish falsafasi haqidagi bilimlarni shakllantirish
O’quv faoliyatiiing natijasi: Falsafada ong muammosining moxiyatini aytib beradi. Ijtimoiy ong shakllarini sanab beradi Gnoseologiya ta’limotiga izoh beradi. haqikatga ta’rif beradi va shakllanishini tahlil qiladi.
Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar: Topshiriq 1. Ma’ruza tushunchalari bilan tanishish va faollashtiruvchi savollarga javob berish. Eslatma: II -qismga qarang. Topshiriq 2. Ma’ruza bo’yicha adabiyotlarni o’rganish. Eslatma: I -qismga qarang. Topshiriq 3. “Muammoli vaziyat”, “Klaster” va FSMU qoidalari bilan tanishish. Eslatma: III -qismga qarang. Topshiriq 2. O’zini-o’zi nazorat kiluvchi savollarga javob berish. Eslatma: IV - qismga qarang. Usk tu vch i
Nazorat shakli: Kuzatish, og’zaki nazorat, yozma nazorat, o’quv topshiriq.		Mavzu bo’yicha maksimal ball: 3,1 ball	Talabaga qo’yilgan ball: