O’zbekisтon respublikasi xalq тa’lim vazirligi navoiy davlaт pedagogika instituтi biologiya o’qiтish meтodikasi

V.M. KORSUNSKAYa, I.N. PONOMAREVA,
D.I. ТRAYТAK ТASNIFI
1-jadval
Bizning nazarimizda ushbu tipologiya biologiyani o’qitishda qo’llaniladigan darslarning
maqsadi va vazifasiga mos keladi.
Shunday qilib, biologiyani o’qitishda kirish, bob mazmunini yoritishga xizmat
qiladigan va umumlashtiruvchi dars tiplaridan foydalaniladi. 1-jadvalga qarang.
Har bir dars tipi muayyan didaktik maqsadlarni amalga oshirishga xizmat qiladi.
Kirish darslarining asosiy didaktik maqsadi o’quvchilarni yangi o’quv materialini
qabul qilishga tayyorlash, fanlararo, mavzulararo bog`lanishni amalga oshirish, muammoli
vaziyatlarni yaratish, o’quvchilarning avval o’zlashtirgan bilimlarini yangi va kutilmagan
vaziyatlarda qo’llashga o’rgatish orqali yangi bilimlarni egallashga erishish, qiziqishini
orttirish sanaladi.
Bob mazmunini yoritishga xizmat qiladigan dars tipi yangi o’quv materialini o’rganish,
o’quv materialini mustahkamlash, bilimlarni takrorlash, nazorat qilish va baholash kabi
didaktik maqsadlarni amalga oshiradi.
Mazkur maqsadlar ichida yangi o’quv materialini o’rganish yetakchi o’rin tutadi.
Umumlashtiruvchi darslar o’zlashtirilgan bilimlarni nazorat qilish va baholash, bilimlarni
tizimlashtirish va umumlashtirish kabi didaktik maqsadlarni amalga oshiradi.
Dars tiplari muayyan dars turlaridan tashkil topadi.
Jumladan, kirish dars tipi o’z ichiga muammoli ta’lim texnologiyasiga mansub aqliy
hujum, didaktik o’yin texnologiyasiga mansub taqdimot darsini o’z ichiga oladi.
O’quv materiali mazmunini yorituvchi darslar tipi tarkibiga ma’ruza, seminar, modulli
dars, konferensiyalar kiradi.
Umumlashtiruvchi darslar tipiga didaktik o’yin texnologiyasiga mansub konferensiya,
o’yin mashqlar, matbuot konferensiyasi misol bo’ladi.
Shu sababli, o’qituvchi darsda o’rganiladigan mavzuning mazmuni, uning ta’limiy,
tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlaridan kelib chiqqan xolda dars tipi va turini aniqlashi
lozim.
Biologiyani o’qitish amaliyotida u yoki bu tipga aynan mos keladigan darslarni topish
qiyin, shu sababli har bir tip muayyan dars turlarini o’z ichiga oladi. 3-jadvalga qarang.
DARS TIPLARI