O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

Kavsh qaytaruvchi hayvonlarda yulduzsimon nerv
tugunini qamal qilish
Ko’rsatma. Kukrak qafasi jarohatlarida, kasalliklarida, asosan, yurak va o’pka kasalliklarida qo’llaniladi.
Bajarish texnikasi. K.I. Shakalov usuli bo’yicha qoramollarda yulduzsimon nerv tugunini qamal qilishdan oldin, oldingi oyog’ini orqaga tortib birinchi qovurg’aning dungchasi topilib, orqa tomon - oldingi qirrasi orqali, yuqori tomondan pastga qarab teriga perpendikulyar holatda igna sanchiladi. Ignaning uchi suyakga borib yetguncha chuqurlikka sanlib, so’ngra biroz orqaroqqa tortilib 0,5 %li novokain eritmasidan 1 kg tirik vaznga 0,5 ml miqdorda yuboriladi.


Otlarda bo’yin simpatik nerv tugunini qamal qilish
Ko’rsatma. Ko’krak qafasi jarohatlarida, kasalliklarida, asosan, yurak va o’pka kasalliklarida qo’llaniladi.
Bajarish texnikasi. Bu usul asosan bir tuyoqli hayvonlarda qo’llaniladi. Hayvon fiksasiya qilingach oldingi oyog’i orqaga tortilib palpasiya yordamida 7-bo’yin umurtqasining ko’ndalang qovurg’asimon o’simtasi topilib, shu nuqtada 3,5-4 sm pastga va 3,5-4 sm kranial, ya’ni oldinga qarab siljib igna sanchiladi. 0,5 %li novokain eritmasidan 1 kg tirik vaznga 0,5 ml miqdorda yuboriladi.


Mashg’ulot № 18
BO’YINTURUQ VENASI REZEKSIYASI TEXNIKASI
Dars maqsadi. Talabalar bo’yinni ventral qismida bo’yinturuq qon tomirining anatomotopografik tuzilishi, bo’yinturuq venasi rezeksiyasi texnikasini o’zlashtiradi.
Jihozlar, asbob-uskunalar. Har xil turdagi ulik va tirik hayvonlar, rangli jadvallar, Operatsiya uchun qo’llaniladigan asboblar, 3% yodning spirtdagi eritmasi, bog’lov va tikuv materiallari, 0,5% novokain eritmasi, 10-20 ml sig’imli shprislar, Deshamp ignasi va hokazo.
Darsni olib borish uslubi. Darsning birinchi yarmida o’qituvchi talabalarga bo’yinning ventral qismining anatomotopografik tuzilishini, buyinturuq vena rezeksiyasi haqida tushuncha beradi.
Darsning 2 yarmida talabalar kichik guruhlarga bo’linib – har bir guruhga – vazifalar belgilab beriladi. Masalan – buyinturuq vena rezeksiyasi Operatsiyalari o’tkaziladi.
Talabalar o’zlari o’qituvchi rahbarligida mustaqil ishlab bilimlarini mustahkamlaydi.
Dars oxirida o’qituvchi talabalardan surov o’tkazib baholaydi.
Operatsiya qilingan hayvon bajargan talabalar guruhi tomonidan kurasiya qilish uchun ko’rsatma berilib nazorat qilinadi.
Otlarda buyinturuq venasi o’tishi uchun ariqcha (gulcus jigularis) bo’lib, uning yuqorigi-pastki chetini yelka-bosh muskuli, patki yuqorigi chetini tush-jag’ osti muskuli, ariqcha tubini, qoramollarda tushning surg’ichsimon muskuli, otlarda esa oldingi (kranial) qsimini yelka tilosti muskuli, orqa (kaudal) qismini bo’yinning ichki tomon to’rtinchi fassiyasi hosil qiladi.
Buyinturuq vena ariqchasining tashqi tomon chetini otlarda buyinning ter iva teriosti muskuli hosil qiladi.
Buyinturuq venasi (vena jugularis) – ikkinchi buyin umumrtqasi to’g’risidan ichki va tashqi jag’ venalarining qushilishidan hosil bo’lib kranial qopqa venaga quyiladi.
Qoramollarda buyinturuq venasining diametri 3 sm va undan katta bo’lib, ichki yuzasida ichki va tashqi vena qushilgan joydan 10-12 sm, otlarda 12-17,5 sm uzunlikda klapanlari bo’ladi. Shu sababli buyinturuq venasini punksiya qilayotganda ehtiyot bo’lish kerak.
Qoramollarda buyinturuq vena buyin yo’nalishida ariqcha bo’ylab buyin organlaridan tushning surg’ichsimon muskuli yordamida ajralib turadi.