O’zbekiston respublikasi vazirlar mahkamasi huzuridagi toshkent islom universiteti

Aktiv holatda jarayonlar hisoblash tizimlarida resurslardan foydalanishda qatnashadi.
Passiv holatda esa u faqatgina sistemaga bog'liq. O'z navbatida shuni ta'kidlash kerakki aktiv jarayonlar quyidagi holatlarining birida mavjud bo'lishi mumkin:

1. 
   Bajarilish holati – bunda jarayon tomondan talab qilingan resurslar ajratilgan bo'ladi. Bir jarayonli hisoblash tizimlaridagina bitta jarayon bo'lishi mumkin.
   

2. Bajarilishga tayyor resurslar-bunda jarayon bajarilish holatiga o'tadi.
3. Blokirovkalash – bunda kiritish-chiqarish operasiyalari tugallanmagan bo'ladi.
Operasion tizim jarayonlarini boshqara olish uchun u hamma zaruriy informatsiyaga ega bo'lishi kerak. Shu maqsadda har bir jarayon uchun maxsus informatsion struktura, jarayon deskriptori kiritiladi. Deskriptor jarayoni bu –masalaning yozilishi, masalalarni boshqarish bloki. Jarayonlar deskriptori quyidagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi:

• 
  Jarayon identifikatori, (R
  
• 
  Jarayon tipi yoki sinfi-bunda supervizor uchun resurslar taqsimlanishini aniqlaydi.
  
• 
  Holatning o'zgarishi (uning qanday holatda ekanligi : ishga tayyorligi, bajarish holati, kiritsh-chiqarish qurilmalarni kutish va boshqalar).
  

Ba'zi operatsion tizimlarda izlovchilar (opisatel) soni oldindan aniqlanadi (operatsion tizim yuklangan vaqtda), ayrim holatlarda tizim yangi izohlovchilar uchun zaruriy xotira maydonchasini ajratadi: masalan, OS2 maksimal izohlovchilar soni config.sys konfiguratsiya faylida aniqlanadi yoki config.sys fayl qatorida THREADS 1024 bu degani tizimda parallel holda bor bo'lgan va bajarilayotgan 1024 masala borligi. Operatsion tizimlar ishini deskriptor masalalari bilan quvvatlash uchun prosessorlarda mos mexanizmlar amalga oshirilishi mumkin. Masalan, Intel 80*86 mikroprosessorida 80286 boshlab TR(task registrs) maxsus registr mavjud. U TSS (masala holati segmentini joyini ko'rsatadi. Bunda bir masaladan boshqa masalaga o'tishda protsessordagi registr tashkil qiluvchilari avtomatik ravishda saqlanadi. Zamonaviy OTlarda bu mikroprotsessor uchun masalalar deskriptori TSS ni o'z ichiga oladi, ya'ni deskriptor masalasi o'lcham bo'yicha TSS dan katta bo'lib, masalalar identifikatori, uning nomi, turi va boshqalarni o'z ichiga oladi.