O‗zbekiston respublikasi

Valyuta kursi nima

Ikki hil ko‘rinishdagi valyuta kelishuvlari turi mavjud.

Spot kelishuvining asosiy ko‘rinishi, bank depozitlarining tezda (ikki kun davomida) almashinuvida namoyon bo‘ladi.

Forvard kelishuvi bank depozitlarining kelajakdagi aniq muddatlarda almashinuvini bildiradi.

Spot valyuta kursi spot kelishuvining almashinuv kursidir,

Forvard valyuta kursi esa forvard kelishuvlari uchun qo‘llaniladi.

Ma‘lumki, valyutaning qiymati ko‘tarilsa, valyuta mustahkamlanishi sodir

bo‘ladi; valyuta qiymati tushganda esa – u qadrsizlanadi.⁶² Valyuta kurslari

Wall Street jurnalining ―Valyuta savdosi‖ (Currency trading) bo‘limida har

kuni valyuta kurslari bosib chiqariladi.Ushbu bo‘limlardan biridagi ma‘lumotlarni ko‘rib chiqamiz.

Har bir valyuta uchun birinchi qatorlar – bu ikki xil usulda kvotalanadigan, 2003 yil 5 fevral chorshanba kundagi spot valyuta kursidir. Masalan, ―Euro‖ qatoridagi: 1.0795 dollar 1 yevroga va 0.9264 yevro 1 dollarga teng. Amerikaliklar yevro 1,0795 dollar, yevropaliklar esa dollar – 0.9264 yevroga teng deb hisoblashishadi. Qiyoslash uchun o‘tgan kun seshanba kunidagi ko‘rsatkichlar keltirib o‘tilgan. Spot kursidan pastdagi 3ta qatorlar kelajakda (bir, uch yoki olti oydan keyin) qo‘llaniladigan spot kurslari uchun.

Manba: Wall Street Journal, Thursday, February 6, 2003, p. С12.

1999-yillarda yevro 1.18 dollar baholangan, lekin moliyaviy yangiliklardan olingan ko‘chirmaga ko‘ra 2003 yil 5 fevralda yevro narxi 1.08 dollargacha tushganligini ko‘rish mumkin. Demak yevro 8 % ga qadrsizlandi:

(1,08-1,18)/1,18=-0,08=-8%

Bir vaqtning o‘zida AQSh dollarining qiymati 1990-yil boshida 0,85 yevrodan 2003-yil 5-fevral holatiga ko‘ra 0,93 yevroga ko‘tarilgan.⁶³