O`zbеkistоn rеspublikasi

Qisqa xulosalar 
Strategik rejalashtirish - bu korxonani istiqbolda ko‘rish, korxonaning 
iqtisodiyotda, mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi o‘rni, rolini bilish va 
yangi  darajaga  erishish  yo  ‘llari,  vositalarini  ishlab  chiqishdir.  Strategik 
rejalashtirishda  aniq  hisoblangan  ko‘rsatkichlar  bo‘lmaydi,  balki  turli 
bashoratlar asosida mo‘ljallar, kelgusiga nazar tashlashdan iborat. 
Korxonaning  taktik  rejasi  strategik  rejasining  bir  qismi  bo‘lib,  unga 
qo‘yilgan  maqsadlarga  erishishning  vositalari,  usullari  aniqlanadi.  Taktik 
rejalarda  umumiy  sotish  rejasi,  har  bir  tovar  guruhi  bo‘yicha  ta’minot  va 
sotish rejasi, daromadlar rejasi, xarajatlar rejasi, foyda rejasi, savdo uchun 
zarur jihozlar, asbob-uskunalar bilan ta’minlanish rejasi, bozorning hozirgi 
holatiga baho berish, korxona imkoniyatlari va xavf-xatarlari ifodalanadi. 
Marketing nazoratining maqsadlari quyidagilardan iborat: 
- maqsadga erishish darajasini belgilash; 
- yaxshilanish imkoniyatini aniqlash; 
- 
korxona 
moslashuvchanligi 
talab 
qilingan 
atrof-muhit 
o‘zgarishlariga qanchalik mos kelishini aniqlash. 
Marketing nazoratining uch turi farqlanadi: 
1.  
Yillik reja bajarilishini nazorat qilish; 
2.  
Strategik nazorat; 
3.  
Foydaga erishishni nazorat qilish; 
Yillik  rejani  nazorat  qilishdan  maqsad  mo‘ljallangan  natijalarga 
erishishga  ishonishdir.  Bunda  sotish  imkoniyatlari  tahlili,  bozordagi  hissa 
tahlili,  marketing  xarajatlari  bilan  mahsulot  sotish  o‘rtasidagi  nisbiy 
tahlillar, mijozlarning munosabatini kuzatish kabi nazorat usullaridan keng 
foydalaniladi. 

---

 
131 
 
 
Foydaga  erishishni  nazorat  qilish  maqsadi  firma  nima  hisobiga 
daromad  topayotganligini  va  qaysi  o‘rinlarda  yo‘qotayotganligini 
aniqlashdan iborat. 
Strategik  nazoratning  maqsadi  esa  haqiqatan  ham  firma  o‘zidagi 
marketing 
imkoniyatlaridan 
to‘liq 
foydalanilayotganligi 
yoki 
foydalanilmayotganligi aniqlanadi. 
 
Nazorat va mulohaza uchun savollar 
1. Strategik rejalashtirishning maqsadi nimadan iborat? 
2.  Strategik  rejalashtirishda  korxona  dasturining  maqsadi  nimadan 
iborat? 
3. Korxonaning o‘sish strategiyasining qanday turlarini bilasiz? 
4. Divesifikatsion o‘sish deganda nimani tushunasiz? 
5. Korxona taktik rejasining maqsadi va vazifasi nimadan iborat? 
6.  Marketing  nazorati  deganda  nimani  tushunasiz  va  uning  qanday 
turlarini bilasiz? 
7. Intensiv o‘sish deganda nimani tushunasiz? 
8. Integratsion o‘sish mazmunini tushuntirib bering?