O`zbеkistоn rеspublikasi

 
6.2. Taktik rejalashtirishning roli va o‘rni 
Korxonaning  taktik  rejasi  strategik  rejasining  bir  qismi  bo‘lib,  unga 
qo‘yilgan  maqsadlarga  erishishning  vositalari,  usullari  aniqlanadi.  Agar 
strategik rejalashtirishni asosiy mezoni uzoq muddatlilik hisoblansa, unda 
marketingni taktik rejalashtirishda o‘rta muddatli strategik chora-tadbirlar 
amalga  oshiriladi.  Marketingni  operativ  rejalashtirishning  mezoni  bo‘lib 
qisqa  muddatlilik  hisoblanadi.  Taktik  rejalarda  umumiy  sotish  rejasi,  har 
bir  tovar  guruhi  bo‘yicha  ta’minot  va  sotish  rejasi,  daromadlar  rejasi, 
xarajatlar rejasi, foyda rejasi, savdo uchun zarur jihozlar, asbob-uskunalar 
bilan ta’minlanish rejasi, bozorning hozirgi holatiga baho berish, korxona 
imkoniyatlari va xavf-xatarlari ifodalanadi. 
Taktik  rejalarda  o‘tgan  yildagi  ko‘rsatkichlardan,  jumladan 
korxonaning tovar aylanmasi ko‘rsatkichidan o‘sish, ustunlikka ega bo‘lish 
mo‘ljallansa,  bu  o‘sishga  imkon  beruvchi  vositalar  (xususan,  sotishni 
rag‘batlantirish,  reklama  va  boshqalar)  ham  keltiriladi.  Bozorda 
sotiladigan  tovarlar  xaridori,  asosiy  segmenti,  iste’molchilarning  zarurati, 
raqobatchilar va tovar taqsimoti yo‘llari ko‘rsatib beriladi. 
Ayniqsa korxonani faoliyat davomida kutayotgan xavf-xatarini bilish, 
imkoniyatlarini  aniqlash  muhimdir.  Korxona  rahbariyati  bularni  hamisha  
diqqat  markazida  saqlashi  va  xavf-xatarning  salbiy  ta’sirini  oldini  olish 
choralarini izlashi kerak. 

---

 
127 
 
 
Tovarni  sotish  imkoniyatlarida,  avvalo  korxonaning  bozordagi  tovari 
ulushi,  raqobatchilar  o‘rtasidagi  mavqei  hisobga  olinadi.  Agar  korxona 
tovarining  sotilish  hajmi  oshayotgan  bo‘lsa,  bu  yoki  umumiy  iqtisodiy 
holatning yaxshilanishi hisobiga (bunda barcha firmalar aylanmasi oshadi) 
yoki  raqobatchilariga  nisbatan  korxona  faoliyatining  takomillashgani 
hisobiga  bo‘lishi  mumkin.  Rahbariyat  korxonaning  bozordagi  ulushi 
o‘zgarishini muntazam ravishda nazorat qilib borishi kerak. Agar bu ulush 
oshib  borsa,  korxonaning  raqobat  qobiliyati  kuchayganini  bildiradi,  va 
aksincha. 
Korxona  rahbariyati,  menejeri  mijozlar  munosabatiga,  ularning 
o‘zgaruvchan ehtiyojiga ehtiyotkorlik bilan qarashi, ularni yo‘qotmaslikka 
yo‘naltirilgan  tadbirlar  ishlab  chiqishi  va  hayotga  tatbiq  etish  yo‘llarini 
belgilashi  kerak.  Bu  boradagi  axborotlar  mijozlarning  imkoniyati  yoki 
takliflari  orqali  fikrlari  yoki  maxsus  to‘ldiriladigan  so‘rovnomalar 
yordamida to‘planadi. 
Bozor  talabi  asosidagi  joriy  ko‘rsatkichlar  mo‘ljallangan  reja 
ko‘rsatkichlaridan  keskin  farq  qila  boshlasa,  mo‘ljallangan  rejaga 
tuzatishlar kiritiladi.