O`zbekiston respublikasi

  

a) ishbilarmon kishining oddiy, odatdagi foydasi;  

  

b) ishbilarmon kishining odatdagi foydasidan ortiqcha foydasi. 

Ana shu 2 ta unsur tadbirkorlik foydasi bo`lib hisoblanadi va tadbirkorning 

ishlab  chiqarishdagi  novatorligi  uchun,  innovatsion  yondashuvi  uchun  mukofot 

hisoblanadi. 

Demak,  har  qanday  tadbirkor  ishbilarmon  kishi  hisoblanadi,  lekin  har 

qanday ishbilarmon kishi tadbirkor turkumiga tegishli bo`lmasligi mumkin. 

Tadbirkorlikni  rivojlantirish  o`z  navbatida  muayyan  bir  ijtimoiy  holatni  – 

tadbirkorlik muhitini bo`lishini taqozo etadi.  

Tadbirkorlik  muhiti  –  zarur  resurslarni  ishlatish,  tadbirkorlik  kapitalini 

shakllantirishga  imkon  beruvchi,  iqtisodiy  aloqalarning  bozor  turi  hukmron 

bo`lishini  ta`minlovchi  tadbirkorlik  faoliyati  uchun  shart-sharoitlar  majmuini  va 

iqtisodiy erkinlik darajasini o`z ichiga oluvchi ijtimoiy-iqtisodiy holatdir. 

Tadbirkorlik 

muhitini 

shakllantirish 

–  boshqariladigan  jarayondir. 

Tadbirkorlik muhitini shakllantirish, loyihalashtirish ko`p yo`nalishli hodisa bo`lib, 

u o`z ichiga quyidagi unsurlarni oladi: 

  jamiyat iqtisodiy va ijtimoiy-iqtisodiy falsafasining o`zgartirilishi; 

---

11 

 

  milliy  ijtimoiy  ruhiyatining  mos  ijtimoiy-iqtisodiy  falsafaga  binoan 

o`zgartirilishi; 

  milliy  ijtimoiy  ruhiyatni  qabul  qilingan  ijtimoiy-iqtisodiy  falsafaga  mos 

ravishda o`zgartirilishi;  

  tadbirkorlikni  rivojlanishiga  bevosita  ta`sir  etuvchi  adekvat  tadbirkorlik 

infratuzilmalarini rivojlantirishni rag`batlantiradigan milliy dasturni qabul qilish. 

Keltirilgan  yuqoridagi  4  ta  unsur  iqtisodiyoti  o`tish  davrida  bo`lgan  barcha 

iqtisodiy tizimlar uchun o`rinlidir. 

Tadbirkorlik iqtisodiy faollikning maxsus shakli sifatida va aholi bandligini, 

yangi  ish  o`rinlarini  manbai  sifatida  sanoati  rivojlangan  barcha  davlatlarda 

hukumat tomonidan qo`llab quvvatlanadi. Endi rivojlanayotgan, qoloq davlatlarda 

esa ―ko`cha tadbirkorligi‖ keng tarqalgan. 

Hukumat  tomonidan  tadbirkorlikni  qo`llab-quvvatlash  quyidagi  3  ta 

yo`nalishlar bo`yicha aniq chora-tadbirlarni ishlab chiqarishga qaratiladi: 

a)  yangi  tashkil  etilgan  firmalarni  va  ochilishi  kutilayotgan  firmalarni  o`z 

faoliyatlarining dastlabki jarayonida har xil maslahatlar berish; 

b)  tashkil  etilgan  tuzilmalarga  muayyan  moliyaviy  yordamlar  ko`rsatish  va 

ularga har xil imtiyozlar berish; 

c)  moliyaviy  jihatdan  zaifroq  bo`lgan  tadbirkorlik  tuzilmalariga  texnikaviy, 

ilmiy-texnik yoki texnologik yordam ko`rsatish;. 

Davlat  tomonidan  yordam  ko`rsatish  kichik  korxona  to  yirik  korxona 

mezoniga o`tgunga qadar amalga oshiriladi.  

 

O`zbekiston  Respublikasi  Birinchi  Prezidenti  Muhtaram  I.A.Karimovning 

bevosita  tashabbuslari  bilan  hukumatimiz  tomonidan  KBXTni  rivojlantirish 

borasida bir nechta yo`nalishlarda tub ijtimoiy-iqtisodiy hamda huquqiy islohotlar 

amalga  oshirildi  va  biz  mutloq  haqiqatga  da`vo  qilmagan  holda  ularni  shartli 

ravishda  o`n  bitta  yo`nalishlarga  ajratdik.  Jumladan,  birinchi  yo`nalish  –  KBXT 

subyektlari  uchun  yanada  qulay  muhit  yaratish  borasida  bir  qator  ijobiy  ishlar 

amalga oshirildi: 



 tadbirkorlik, kichik va xususiy biznesga ko`proq erkinliklar berish; 

---

12 

 



 davlat  boshqaruv  vazifalari  va  turli  ruxsat  berish  me`yorlarini  qisqartirish, 

byurokratik to`siqlarni bartaraf etish; 



 moliya-kredit va xom ashyo resurslari, mahsulotlarga davlat buyurtmasidan 

foydalanishning bozor dastaklari hamda mexanizmlarini joriy etish; 



 mol  yetkazib  beruvchi  korxonalar  va  barcha  xo`jalik  yurituvchi  subyektlar, 

xaridorlar bilan kooperatsion aloqalarni rivojlantirish va mustahkamlash va h.k.