O‘zbekisтon respublikasi

Yashindan himoya qilishning III kategoriyasi. Yashindan himoya qilishning bu kategoriyasi yashinning bevosita urishidan va havo elektr tarmoqlari orqali, hamda yer ustidagi boshqa metall kommunikatsiyalar (estakada quvurlari, osma temir yo‘llar) orqali binoga yoki inshootga yuqori potensiallarning kirishidan himoya qiladi.
Yuqori potensiallarning binoga yer ustidagi metall konstruksiyalar va quvurlar orqali kirishidan himoya qilish uchun ularni binoga kiritish joyida va eng yaqin tayanchda impuls qarshiligi 20 Om dan ortiq bo‘lmagan yerga ulagichga biriktiriladi (binoga kiritish joyida binoni yashinning bevosita urishidan himoya qiladigan yerga ulagichdan foydalanish mumkin), undan keyin esa trassa bo‘ylab 250...300 m oralatib, impuls qarshiligi 50 Om dan ortiq bo‘lmagan yerga ulagichlarga biriktiriladi.
Yashindan himoya qilishning III va II kategoriyalari uchun iloji boricha tabiiy yashin qaytargichlardan: tortish trubalari, suv bosimi minoralari va boshqa baland ko‘tarilgan qurilishlardan foydalanish kerak. Yong‘inga chidamlilik darajasi III, IV va V bo‘lgan binolardan 5 m yaqinlikda o‘sib turgan daraxtlardan, quyidagi shartlar bajarilganda yashin qabul qilgichlar uchun tayanch sifatida foydalanish mumkin: binoning daraxt ro‘parasida turgan devorida uning bor balandligi bo‘yicha tok olib ketgich yotqizilib, uning pastki uchi yashin qaytargichning yerga ulagichiga payvandlab qo‘yiladi, yoki eng yaqinda turgan daraxtdagi yashin qaytargichdan binoga ko‘pi bilan 5 m yaqinlikda turgan boshqa yashin qaytargichga tok olib ketgich tashlab qo‘yiladi va o‘sha joyda yerga ulagichga biriktirib qo‘yiladi.
Yashindan himoya qilishning II kategoriyasi. Yashindan himoya qilishning II kategoriyasi III kategoriyaga nisbatan bir nechta o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bu kategoriyadagi himoyalash faqat bevosita yashin urishidan
va yer ustida joylashgan kommunikatsiyalar orqali yuqori potensiallarning kiritilishidangina himoya qilib qolmasdan, balki yer ostida joylashgan kommunikatsiyalar orqali ham kiritilishidan, shuningdek, elektrostatik va elektromagnit induksiyadan, ya’ni yashinning impulsli toklari o‘tganida uzik (tutashmagan) metall konturlarda potensiallar hosil bo‘lishidan ham saqlaydi (impulsli toklar bu konturlar yaqinlashgan joyda uchqunlanish xavfini tug‘diradi).
Elektrostatik induksiyadan himoyalash uchun metall qobiqlar va konstruksiyalar elektr xavfsizligi nuqtayi nazaridan yerga (yoki nolinchi simga) ulanadi, elektromagnit induksiyadan himoya qilish uchun esa quvurlar yoki boshqa uzun metall narsalar (kabel qobiqlari, inshootlarning karkaslari) orasiga ular o‘zaro 10 sm ga yaqinlashgan joylarida va kamida 25...30 m oralatib metall qilinadi. Quvurlar ulangan joylarga ulagichlar qilish shart emas. Agar yashindan himoya qilishning II kategoriyasini talab etadigan bino to‘r bilan himoyalangan bo‘lsa, uning yacheykalari yuzi 36 m² dan ortiq bo‘lmasligi kerak.
Agar binoni yashin urishining kutiladigan soni N≤1 bo‘lsa, yashindan himoya qilishning II kategoriyasi “B” zonaga kirishi, yoki N>1 bo‘lsa, “A” zonaga kirishi lozim. P-Ig sinfidagi qurilmalar uchun “B” zona hamma vaqt yetarli hisoblanadi.