O‟zbekiston respublikasi

MAVZU: 16. OLIY NERV FAOLIYATI FIZIOLOGIYASI.

Maruza rejasi:

1. SHartli reflekslarning turlari.

2. 
   Bosh miya po„stlog„ida kuzatiladigan tormozlanish jarayonlari.
   

3. Tashqi tormozlanish.

4. 
   SHartli refleksning so„nishi.
   

5. Ichki tormozlanish.

Tayanch so‟zlar: shartli reflekslar, tormozlanish hodisasi, birlamchi va ikkilamchi tormozlanish, tashqi (shartsiz) tormozlanish, chegara orti tormozlanishi, chegaradan chiqqan tormozlanish, shartli ta‟sirotni differensiatsiyalash, shartli refleksning so„nishi, shartli refleksning kechikishi, shartli reflekslarning hujayra mexanizmlari, dominanta.

SHartli reflekslarning turlari

Shartli reflekslar funksional tizim effektoriga qarab quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

1. 
   Shartli sekretor reflekslarga so‘lak ajratish, me‘da va ichaklardan shira ajralib chiqishi, me‘da osti bezidan bez shirasining ajralib chiqishi va boshqalar kiradi.
   
2. 
   Harakat shartli reflekslarga ovqatlanish va himoyalanish harakat shartli reflekslar kiradi. Ovqatlanish harakat shartli reflekslari ovqatni yamlash, chaynash, yalash, yutish, so‘rish, emishda namoyon bo‘ladi.
   

Oyoq terisiga elektr toki bilan ta‘sir etib shartli signallarni mustahkamlanganda (bunday ta‘sir natijasida oyoq bukish refleksi kelib chiqadi) himoyalanish harakat shartli reflekslari osonroq hosil bo‘ladi.
Himoyalanish shartli reflekslarining biologik ahamiyati shundan iboratki, yemiruvchi ta‘sirot organizmga tegmay turib, ba‘zan halokatli va kassallantiruvchi ta‘sir etmay turib, organizm shu ta‘sirotdan shartli bir signal ta‘sirida uzoqlashadi.

3.