O‟zbekiston respublikasi

Yogda eruvchi vitaminlar. Bu guruxdagi vitaminlar soni 4 ta: bular, vitamin A, D, e va K. Bulardan vitamin A, D asosan xayvon maxsulotlarida va yog`larida, vitamin e usimlik moylarida tuxum va ba'zi usimliklarni barglarida, vitamin K esa karam, pomidor va jigarda bo`ladi. Yogda eriydigan vitaminlarga bo`lgan kundalik extiyoj -1, 5-10mg ni tashqil qiladi.
Vitamin A -retinol, kuruv analizatori va ko`payish faoliyatiga o`ziga xos ta'sir ko`rsatadi. Bu Vitaminning vazifasi usish va rivojlanishni ta'minlaydi. Vitamin A etishmovchiligi shab kurlikka va kuz sokkasi to`zilmalarining shikastlanishiga olib keladi. Katta yoshdagi odam uchun kuniga 1, 5 mg(5000 xalqaro birlik) retinol kifoya.
Vitamin D -ximiyaviy nomi kalsiferol bu vitamin kalsiy va fosfor almashinuvini boshqarishda ishtirok etadi. Bolalarda bu Vitaminning etishmovchiligi raxid kasalligini rivojlantiradi. Raxitda suyaklar xosil bo`lishi, ularda kalsiy va fosfor miqdori kamayishi natijasida bo`ziladi. Kundalik extiyoj 2, 5 mikrogramm ni (100 xalqaro birlik) teng. Vitamin e -ximiyaviy nomi tokoferol. Bu Vitamin hujayralardagi yoglarni oksidlanishiga qarshi kolbilyatiga ega, eritrositlarni gemolizdan saqlaydi. etishmovchiligida muskul zaifligi, jinsiy faollikni susayishi kuzatiladi. Vitamin E ga bo`lgan kundalik extiyoj: -10-12 mg ga to`g`ri keladi.
Vitamin E-ximiyaviy nomi tokoferol. Bu vitamin hujayralardagi yoglarni oksidlanishiga karshi ta'sir qilish kolonyagiga ega, erntrositlarni gemolizdan sakdaydi. etishmachiligida muskul zaifligi, jinsiy faollikni susayishi kuzatiladi. Vitamin e ga bo`lgan kundalik extiyoj -10-12mg ga tug`ri keladi.
Vitamin K -ximiyaviy nomi filoxinol. Bu vitamin protrombin va boshqa qon ivish omillari sintezlanishida ishtirok etadi va qonning ivishini normal bo`lishiga ko`maklashadi. etishmovchiligi natijasida qon ivish vaqtining uzayishi, hazm sistemasi bushliklariga va teri ostiga qon qo`yilishi mumkin.
Aytib o`tilgan vitaminlardan tashqari bir gurux vitaminsimon moddalar tafovut qilinadi, bioflavinoidlar, inozit, karnitin, lipoy, orat, pangam, paraminobenzoy kislotalari, metil metionin, xolin shular jumlasidandir. Vitaminsimon moddalarhamalmashinuvining turli jixatlarida ishtirok etadi. Ularning etishmovchiligi ko`pgina faoliyatlarning o`zgarishiga olib keladi.