Boshqaruv funksiyasi deganda u yoki bu obyektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan bnr turdagi ishlar majmui tushuniladi.
Demak, boshqaruv muayyan funksiyalar orqali amalga oshiriladi. Funksiyalarni aniqlash, ularning mohiyatini ochish va organish boshqaruv jarayonini togri tashkil qilishning muhim shartidir.
Boshqaruv funksiyalarining mazmuni u yoki bu faoliyatni tashkil qilishdan kelib chiqadi. Masalan, ishlab chiqarishning dastlabki bosqichida:
loyihalash;
konstruktorlik;
Rejalashtirish kabi ishlarni bajarish bilan bogliq funksiyalar paydo boladi.
Keyingi funksiyalar ishlab chiqarishni tayyorlash, ya'ni,
mahsulot tayyorlash texnologiyasini ishlab chiqish;
mehnat normalari, materiallari sarfini belgilash;
asbob-uskunalarni tayyorlash kabi ishlarni bajarish bilan bogliq, funksiyalar paydo boladi.
Ishlab chiqarish jarayonini boshlash va uni uzluksiz davom ettirish uchun:
ishlab chiqarish vositalari, texnika;
xom-ashyo;
energiya;
transport kabi moddiy ta'minot vositalari zarur. Shundan keyin:
kadrlarni tanlash, ularni joy-joyiga qoyish;
mehnatni tashkil qilish;
ishlab chiqarishga xizmat korsatish kabi bir qator tashkiliy funksiyalar kelib chiqadi.
Rejalashtirishning natijasi turistlik tasavvurning grafigi
№
|
Baholash mezonlari
|
Sifatni baholash
|
|
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
1
|
Xizmatlarning narxiga mos kelishi
|
|
|
|
|
|
2
|
Mintaqaviy nufuzi
|
|
|
|
|
|
3
|
Taklif qilinayotgan xizmatlarning korinishlari va
sifati
|
|
|
|
|
|
4
|
Mehmondostlik
|
|
|
|
|
|
5
|
Kongilochar joylar va bunga mavjud imkoniyatlar
|
|
|
|
|
|
6
|
Faol xordiq
|
|
|
|
|
|
7
|
Mehmonxonalar va restoranlar
|
|
|
|
|
|
|
Umumiy infrastruktura:
yollar va ularning qanday holatdaligi dokonlarning ish rejimi
temir yollar tarmogi
telefon tarmogi
umumiy foydalanish joylari
|
|
|
|
|
8
|
Ijtimoiy omillar (jinoyatchilik bilan bogliq vaziyat,
siyosiy barqarorlik va boshqalar)
|
|
|
|
|
|
9
|
Tabiiy iqlim sharoitlari landshaft
ekologiya (atrof muhitning ifloslanishi) alohida jozibaga ega shaharlar va aholi punktlari
milliy madaniy markazlarning mavjudligi
|
|
|
|
|
Korinib turibdiki, boshqaruv mazmuni jarayon sifatida uning funksiyalarida namoyon bolayapti. Zero: funksiyalar faoliyat turlarining, subyektining
boshqarish obyektiga aniq ta'sir qilish yonalishlarini aks ettiradi.
Boshqaruv funksiyalaridan tashqarida boshqaruv jarayonining ozi ham bolishi mumkin emas. Funksiyalar tarkibini, ularning kolamini va mazmunini aniqlash boshqaruvchi xodimlar sonini belgilash, boshqaruv apparatining tashkiliy tarkibini loyihalash uchun muhim asos bolib hisoblanadi.
Rejalashtirish menejarlar oz ishida qollashi mumkin bolgan barcha usullar, taktika va chora-tadbirlardan foydalanishni taqozo etadiBunday texnikadan foydalanish rejalashtirishdagi noaniqliklarni kamaytiradi, istiqbolning togriligini tasdiqlaydi, menejerlarga rejaga tasir qiluvchi omillarni aniqlash va tahlil qilishga yordam beradi.
Rejalashtirishda qollaniladigan vositalarning bir qancha keng tarqalgan turi bu budjet usulidir. Uning yordamida naqd pullar, kapital va boshqa resurslarning oqib kelishi va chiqib ketishini yaqqol tasavvur qilish mumkin.
Boshqarish funksiyalari - kop qirrali tushunchadir. Shu sababli ularni muhim belgilar buyicha turkumlarga ajratib organish zaruriyati tugiladi. Boshqaruv funksiyalarining mohiyati, tasnifi va mazmunini organish boshqaruvning butun jarayonini tartibga solib turish uchun zarurdir, chunki yuqorida ta'kidlaganimizdek, boshqaruv mazmuni jarayon sifatida uning funksiyalarida namoyon boladi.
Boshqarishning asosiy, oziga xos aniq funksiyalari
Garb menejmentining bugungi zamonaviy nazariyasi boshqarish funksiyalarini tasniflashda, eng avvalo uning asosiy (umumiy) funksiyalariga ustuvorlik beradi:
rejalashtirish;
tashkil qilish;
tartibga solish va muvofiqlashtirish;
nazorat;
ragbatlantirish (motivlashtirish).
Boshqarish rejalashtirishdan boshlanib, faoliyatni tashkil qilish, uni ragbatlantirish bilan davom ettirilib, nazorat bilan tugaydi. Bu erda muvofiqlashtirish barcha funksiyalar jarayonida oz aksini topadi.
Bu funksiyalar boshqaruvning hamma bosqichlariga xos bolgan umumiy xususiyatlarga ega bolib, boshqaruv apparatining barcha rahbarlari va mutaxassislari faoliyatida mavjud boladi. Ularni, shuningdek, boshqaruvning hamma tomonlarini qamragan funksiyalar deyish ham mumkin, chunki ular boshqaruv tizimini ham boyiga (vertikaliga), ham eniga (gorizontaliga) qamrab oladi.
Boshqarish funksiyasini tasniflashning ikkinchi yondoshuvida boshqarish ishini aniq ijrochilar boyicha taqsimlashga ustuvorlik beriladi. Bunda bir butun aniq funksiyalar tizimi ajratiladi. Masalan, zamonaviy garb firmalarida ishlab chiqarishga oid 20-25 tadan kam bolmagan funksiyalar ajratiladi. Bular quyidagilardir:
asosiy ishlab chiqarishni boshqarish;
qoshimcha ishlab chiqarishni boshqarish;
ishlab chiqarishga xizmat qiluvchi ishlab chiqarishni boshqarish;
marketingni boshqarish;
moliviy boshqarish;
sifatni boshqarish;
mehnatni boshqarish;
xodimlarni boshqarish;
innovatsiyani boshqarish va hakazo.
Bunday holda ishlab chiqarishni boshqarish faoliyatining ayrim turlari va sohalari alohida ajralib turadi. Boshqarishning yuqorida sanab otilgan asosiy funksiyalari ishlab chiqarishni boshqarish jarayonida muhim orin tutishi zarur bolganligi tufayli ularni mufassal korib chiqamiz .
Mehmonxonada tuzilgan har qanday rejaning tashkil etish - shakllantirish bosqichi boladi. Bu bosqichda rejalashtirilgan maqsadlarga erishishga real sharoit yaratiladi. Masala firmaning muammolarini yechish uchun kerakli barcha vositalar bilan taminlovchi tarkibini yaratish togrisida bormoqda. Tashkil etish funksiyasi
har qanday mehmonxonada boshqaruvning texnik, iqtisodiy, ijtimoiy-psixologik va huquqiy tomonlarini tartibga solishini taminlaydi. Bu menejer va boshqa ijro etuvchilarning faoliyatini tartibga solishga qaratilgan.
Manba: library.ziyonet.uz/ru/book/download/43620
Asosiy funksiyalar:
Do'stlaringiz bilan baham: |