O‘zbekiston respublikasi

Tashkiliy tuzilma turlari

Mehmondo‘stlik sanoatini boshqarish amaliyotida tashkiliy tuzilmalarning quyidagi turlari ayniqsa keng tarqalgan:

• 
  chiziqli (pog‘onali) tashkiliy tuzilma;
  
• 
  funksional tashkiliy tuzilma;
  
• 
  chiziqli-funksional tashkiliy tuzilma.
  

Tashkiliy tuzilmalar juda turli-tuman, lekin ular umumiy izchil bog’liqlikka ega va qonuniyatlarga bo`ysunadi.
Boshqarishning tashkiliy tuzilmasining asosiy turi chiziqli va funktsional turlaridir. Ular birikishi asosida turli xil chiziqli-funktsional tuzilmalar tarkib topadi.
Chiziqli tuzilma uning quyi boshqaruv bo`g’inlari yuqori bosqichdagi rahbarga bevosita bo`ysunushi bilan tavsiflanadi. Chiziqli tuzilmada har bir xodim bitta rahbarga bo`ysunadi va yuqori tizim bilan faqat u orqali bog’langan bo`ladi. Chiziqli tuzilmaning ijobiy tomonlari uning oddiy, ishonchli, kamxarjligidir. Har bir rahbar butun mehnat jamoasi faoliyati natijalari bo`yicha javobgar. Bu strategik va joriy qarorlarni qabul qilish huquqi markazlashishiga olib keladi. Chiziqli tuzilmalarni xal etiluvchi masalalar doirasi keng bo`lmagan, bu masalalar yechilishi oson bo`lgan xollarda qo`llash maqsadga muvofiqdir. Sof holda chiziqli boshqaruv juda kam, asosan, brigada, bo`lim, shirkat, kichik korxonalarda qo`llaniladi. Chiziqli tuzilmaning asosiy kamchiligi bo`g’inlar koordinatsiyasi puxta bo`lmaydi. Rahbar
universal mutaxassis bo`lishi va unga bo`ysnuvchi barcha bo`g’inlar faoliyatining hamma tomonini qamrab olishi lozim.

3. Chiziqli boshqaruv strukturasi. Funksional boshqaruv strukturasi

Boshqaruvning chiziqli (pog‘onali) tashkiliy tuzilmasi. Mehmonxonada chiziqli (pog‘onali) aloqalar pog‘ona menejeri, ya’ni mehmonxona (qoida tariqasida, kichiq mehmonxona) yoki uning tarkibiy bo‘limlari (yirik mehmonxonada) faoliyati uchun to‘la javob beruvchi shaxs qabul qilgan boshqaruv qarorlari va tarqatgan axborotning harakatini aks ettiradi. Bu boshqaruvning eng sodda tashkiliy tuzilmalaridan biridir. U har bir tarkibiy bo‘lim barcha vakolatlarga ega bo‘lgan, barcha boshqaruv funksiyalarini bajaradigan rahbar tomonidan boshqarilishi bilan tavsiflanadi.