O„zbekiston respublikasi

Axborot (informatsion) urushi (ingl, information war; information - "axborot", war -
"uriish" ) - o‘zga davlat tinch aholisi va (yoki) harbiylariga muayyan axborot (informatsiya)
tarqatish yo‘li bilan ta’sir o‘tkazish. “Axborot-ruhiy urushi” atamasi AQSH harbiy doiralari
lug‘atidan qabul qilingan. Ushbu atama ingliz tilida shu bilan birga —Axborotlar qarama-
qarshiligi” tushunchasini ham anglatib keladi.
Mediavirus (ingl, media virus; media - "ommaviy axborot vositalari (OAV)", virus -
"zararli element") - ommaviy axborot vositalari sohasi bo‘yicha mutaxassis - amerikalik Duglas
Rashkoff tomonidan jamiyat hayotida bevosita yoki bilvosita o‘zgarishlarga sabab bo‘ladigan
OAV bilan bog‘liq hodisalarni anglatish uchun kiritilgan atama. Mediaviruslar - axborotlar bilan
bog‘liq sohalarda tarqatiladigan memlar, ma’lumotlar majmui bo‘lib, u odamlarning yirik va
mahalliy tusdagi voqea-hodisalarga nisbatan fikri, ularni anglashini tubdan o‘zgartirib yuboradi.
Mediaviruslarning uch turi mavjud:
Atayin, muayyan maqsad bilan yaratilgan mediaviruslar, ular biron tovar yoki mafkurani
tarqatishga ko‘maklashish maqsadini ko‘zlaydi. Masalan, reklama tryuklari va mediafaollarning
aksiyalarini misol qilib keltirish mumkin.
“Olg‘a yetaklaydigan” viruslar, ular to‘satdan paydo bo‘lishiga qaramay, zudlik bilan
manfaatdor guruhlar tomonidan o‘z qarashlarini tarqatish uchun qurol qilib olinadi. Misol: OITS
epidemiyasi (konservatorlar tomonidan besoqolbozlarni ayblash maqsadida qo‘llangan) va h.k.
O‘z-o‘zidan paydo bo‘ladigan viruslar, bu o‘z holicha, birovning buyurtmasisiz yuzaga
kelib, qiziqish tug‘diradi va shu kabi o‘z holicha tarqaladi. Ularga yangi texnologiyalar yoki
ilmiy kashfiyotlarni misol tariqasida keltirish mumkin.
AQSH ning sobiq prezidenti Bill Klinton va Monika Levinski o‘rtasidagi ishqiy
munosabatlar oqibatida kelib chiqqan janjalni ham mediavirus misoli sifatida ko‘rsatish mumkin.


³³Kalmikov A.A., Koxanova L.A. Internet-jurnalistika. M.: YUNITI-DANA, 2005, c. 122-125




Chunki u o‘sha paytda respublikachilar partiyasi tomonidan o‘z manfaatlari yo‘lida, demokratlar
pozitsiyasini kuchsizlantirish maqsadida qo‘llangan edi³⁴.