O’zbekistоn respublikаsi

 
Tamahrin qishlog‘i shevasi
Xatirchi tumani. 
Туврь бълəн Ейръ 
Қадьм заманда бър қьшлақта бър джъгът барақан. 
в
Онь ать 
Туврьбайақан. 
в
Онь бъттəгънə аррьқ атьдан башқа ҳеш не:сəсъ 
джоғақан. Барьп-барьп қьшлақта ъш қамапть, шоннан соң о атьнь 
мънъп мəрдъкəр ъшлəшкə кетъптъ. О атть мънъп джол джүръптъ, 

---

117 
джол джүрсəйəм, мол джүръптъ Джолда уңа бър пъйəдə къшъ 
джолдаш бопть. ”Қайға бараджатьрсан?”- дептъ Туврьбай.
“Мəрдъкəрчьльққа,” - дептъ ҳальғь адам. Туврьбай 
в
онь атьнь 
сораса, уңа Ейръбай дев айтьпть. О йам Туврьбайдь атьнь сорав 
ағандан кей айтьпть: “Екəвъмъздъ атьмьз джъдə масақан, ке, джора 
боламьс”,- дептъ. Туврьбай 
в
оньң пъйəдə джүргəнъгə рə:мъ кеб, уңа 
атьнь бергəнəкəн, о боса атть мьньп бър хамчь урьп, джөнəп қапть. 
Туврьбай нъмə қьльшьнь бълмəй кетъверъптъ. Бър орманға джетъп 
өрдə бър тандьрға көзъ чүшъптъ. “Ке, қараңьда джүргəнчə, шо 
тандьрдь ъчъгə къръп джатай”, - депть. Бу джəй хайаваннардь бəзм 
қьлатьрған джəйъкəн, арслан пашшайақан, о 
в
онньдан турьп 
мейлъсть башлапть. О гəпъръп боғаннан кей, түлкъ дастан 
башлапть: “Шо ормандь арқасьда бър ғар бар. Мен шо ғарда 
тураман. О джердə көрпə-төшəктəр, авқаттар, ҳəммəсъ бар.” 
в
Оннан 
кей шағал гəб башлапть: “Мен турайтқан джердə бър чьчқам бар. 
в
Онь қьхта тьллась бар, əр күнъ о шо тъллаларьнь аптапқа апчьғьп 
в
ойнайдь”. Еннъ навват айьққа кептъ: “Шо 
в
орманда бър дарах бар. 
в
Онь ектə шахь бар. О көв дəрдкə дува. Шул мəмлəкəттъ 
пашшасьньң қьзь көб джьлдан беръ кəсəл боб джатьпть. Шо 
бəрклəрдъ към шашшаньң қьзьға берсə, о тузəлъп кетəдъ”. Айьқтан 
соң бөръ гəб башлапть: “Шо вормандь нарьджағьда бър байдь қьх 
мьң қойь бар, мен шо қойлардан əр куни ектəсънъ джъймəн, шо 
арада бър бавайдь бър күчъгъ бар. Ә:əр шо күчүхтъ бай аса, менъ 
шо күчүх қойларға қоймайдь.” Шо гəблəрдъ Туврьбай ҳəммəсънъ 
ешътъптъ. Шо арада күн чьғьпть.Туврьбай аввал туврь түлкъ 
айтқан ғарға барьпть, 
в
өрдəкъ авқаттардан джептъ-дағьн, пъчъ дəм 
апть. Соң шағал айтқан тевəгə қарап кетъпть. 
в
Өрдə чьчқандь 
тавупть, 
в
онь 
в
олдъръп, кьх тьлласьнь апть. Соң байдьң алдьға 
барьп, уңа: “Қойларьңьсть сақлап қасам нъмə берəс”, - дептъ. 
”Қьхта қой берəмəн,”- депть бай. Туврьбай туврь бөрь айтқан 
бавайдь алдьға барьп, 
в
онь күчүгънъ сатьвапть. Шоннан соң қойлар 
бөръдəн қутульпть. Кей(ън) Туврьбай шə:ргə барьпть, 
в
өрдə 
пашшаньң сарайьға барьп, өзънъ пашшаньң қьзьнь түзəтъшънъ 
айтьпть. 
в
Онь пашшаньң сарайьға кърътъптъ. Туврьбай пашшаньң 

---

118 
қьзьға айьғ айтқан бəрктъ езъп перъптъ. Қьз 
в
он күндə түзəлъптъ. 
Пашша хурсaн боп қьзьнь Туврьбайға беръптъ. Бър джейгə уңа үй 
қурьп перъпть.
Күннəрдəн бър күн о Ейръбайдь көръп қапть. О Ейръбайдь 
үйъга къргъзъп меҳман қьпть. Ейръбай бу байльқ мънəн ҳүрмəткə 
қандай джеткəнънъ сорапть. Тувьбай уңа боған вақьйалардь айтьп 
перъпть. Ейръбайам туврь барьп шо тандьрға къръп джатьпть. Кеч 
боғаннан соң ҳəммə ҳайваннар джьйьльпть. ҳəммəсъ ъшлəръ чəппə 
кеткəнънъ айтьпть. Шо вақ бър чьмчьқ учьп кептъ-дaғьн: “Чақьмчь 
тандьрда,”–деп қьчьрьпть. Ҳəммə ҳайваннар тандьрға қарап 
джүгүръптъ, 
в
өрдəкъ Ейръбайдь көръп, 
в
онь ғаджьп тəйлəптъ. 
Шуннай қьп, Туврьбай мурат-махсатьға джетъптъ.