O‘zbekiston respublikasi turizm va sport vazirligi jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

 
OLIMPIYA TA’LIMI TIZIMI VA UNI BOSHQARISH 
Hozirgi davrda olimpiya ta’limi tizimining tashkiliy tuzilmasiga 
Xalqaro Olimpiya akademiyasi (XOA), milliy olimpiya akademiyalari 
(MOA), olimpiya ta’limi bo‘yicha xalqaro va milliy markazlari, olimpiya 
muzeylari, Per de Kuberten, Xalqaro Olimpiya Qo‘mitasi va boshqa 
tashkilotlar kiradi. Olimpiya ta’limi masalalari 1897-yilda Gavr shahrida 
(Fransiya) o‘tkazilgan XOQning sessiyasida ilk bor muhokama qilingan. 
Xalqaro Olimpiya akademiyasi
1961-yilda tashkil qilingan. XOA 
manzili, yani shtab-kvartirasi – Olimpiya shahrida joylashgan. Bu tashkilot 
olimpiya harakati g‘oyalari va tamoyillari, jismoniy tarbiya nazariyasi va 
sport amaliyotini o‘rganish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha ixtisoslashgan 
muassasa bo‘lib, XOQ rahbarligi ostida faoliyat ko‘rsatadi. XOA 100 dan 
ortiq davlatlarning milliy olimpiya akademiyalarini tan olgan. Uning 
faoliyati XOQning maxsus komissiyasi tomonidan boshqariladi va nazorat 
qilinadi. 
XOA har yili haftalik sessiyalar o‘tkazadi. Ularning dasturidan falsafa 
va sportning mafkuraviy muammolari, olimpiya harakati tarixi, sport 
tayyorgarligi, jismoniy tarbiyaning nazariy va amaliy seminarlari joy olgan. 
Ushbu sessiyalarga yеtakchi olimlar, trenerlar, jismoniy tarbiya 
o‘qituvchilari, talabalar, aspirantlar, sportchilar – umumiy soni 4000 dan 
ziyod kishilar taklif etiladi. 1987-yil 18-fevralda sobiq Ittifoq olimpiya 
akademiyasi tashkil qilingan. 
“XOQ sportning har xil jihatlari bilan bog‘liq bo‘lgan bir nechta 
rollarni bajaradi: sportdagi etika, yoshlarni sport vositasida tarbiyalash, 
halol o‘yin ruhini quvvatlash, sportni va sport musobaqalarini 
rag‘batlantirish va qo‘llab-quvvatlash, ayollarni sportda o‘sishi, sportda 
dopingga qarshi kurashish, sportchilar salomatligini himoyalash, bu va 
sportni inson xizmatiga qo‘yish vazifasi orqali tinchlik uchun kurashni 
rag‘batlantirish, olimpiya harakatiga zarar еtkazadigan taqibning har qanday 
shakliga qarshi kurashish, sportchilarning professional va ijtimoiy 
kelajagini ta’minlash, sportni barqaror rivojlantirish, sport barcha uchun va 

---

129 
Olimpiya o‘yinlarini tashkil qiladigan shaharlar va mamlakatlar uchun 
Olimpiya o‘yinlaridan pozitiv meros qoldirish, sportni madaniyat va ta’lim 
bilan birlashtirish va Gretsiyaning Olimpiyasida Xalqaro olimpiya 
akademiyasi (XOA) faoliyatini hamda faoliyati olimpiya ta’limiga 
bag‘ishlangan boshqa muassasalarni qo‘llab-quvvatlash. 
Kubertenning vafotidan bir yil o‘tgach (1938-y.) va uning shaxsiy 
xohishiga ko‘ra, uning yuragi Olimpiyadagi memorial devorning ichiga 
qo‘yilgan. Bu, Olimpiyada Olimpiya o‘yinlari markazini barpo qilish 
g‘oyasini yuzaga keltirdi va Xalqaro olimpiya akademiyasi 1961-yilning 
14-iyunida rasmiy ravishda tantanali tarzda ochildi. Hozirgi vaqtda 
Olimpiyadagi XOQining binolarida har yili 40 tadan ortiq turli tadbirlar 
o‘tkaziladi”.
34