О‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti «avtomobil yo‘llarini qidiruv va loyihalash»

Yo‘l to‘shamasi materiallarini tanlash va ularni hisobiy xarakteristikalari
1.Mayda zarrali zich issiq asfaltobeton (A I markali M-1200 GOST 9128-09 granitli chaqiq toshdan) bitum markasi BND 60/90.
2. Yirik donali zich issiq asfaltobeton (B I markali GOST 9128-09 granitli chaqiq toshdan) bitum markasi BND 60/90.
Yo‘l to‘shamasi konstruksiyasini belgilash va yo‘l to‘shamasini kuchaytirish
Yuqorida tanlangan materiallar bo‘yicha yo‘l to‘shamasi konstruksiyasini belgilaymiz.
1-qatlam. A I markali mayda zarrali zich issiq asfaltobeton, qatlam qalinligi h=5 sm;
2-qatlam. B I markali Yirik donali issiq asfaltobeton, qalinligi hisoblab topiladi;
Yo‘l to‘shamasining kuchaytirish loyihasining hisobi MQN 46-2008 bo‘yicha bajariladi.
Hisoblashlar yo‘l to‘shamasining elastiklik moduli E_um=222 MPa ga teng bo‘ladigan, shu qatlamni qalinligini aniqlash bilan tugallanadi. Mavjud yo‘l to‘shamasining elastiklik moduli E_mav=192 MPa ga teng. Yirik zarrali g‘ovak asfaltobeton qatlamining qalinligini aniqlash uchun hisoblanayotgan qatlam ustidagi taqribiy elastiklik modulini qidiramiz. Hisoblanayotgan qatlam ustidagi elastiklik modulini aniqlash uchun hisobni yuqoridan pastga qarab olib boramiz.
Yuqori qatlam asfaltbeton qatlami uchun
E_tepa=E_umum=299MPa. E_v/E_sl=222/3200=0,069; h_sl /D=6/42=0,14.
Nomogrammadan E_n/E_sl=0,08
E_n=E_n/E_sl· E_sl=0,08 · 3200=256 MPa.
E_v=256MPa, E_n=192 MPa. Quyidagi nisbatlarni aniqlaymiz:
E_v/E_sl=256/2000=0,128; E_n/E_sl=192/2000=0,096
Nomogrammaning ordinata o‘qiga E_n/E_sl=0,096 va E_v/E_sl=0,128 egri chiziq bilan tutashuvchi gorizontal chiziq tortiladi. Tutashuv nuqtasi abssiss o‘qidagi h_sl/D=0,143 bilan aniqlanadi. Aniqlangan qiymat h_sl/D=0,143 orqali g‘ovak asfaltobetonning qalinligini hisoblaymiz.
h_sl=h_sl/D · D=0,142 · 42=5,95≈6 sm