O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

1-bob.Nazariy qism
1.1.Foydalanish statistikasi.
Foydalanish statistikasining asosiy funksiyasi harakatlanuvchi tarkiblar mavjudligi va ishlatilishni tavsiflash. Kuzatish obyekti bo‘lib harakatlanuvchi tarkiblarning mavjudligi hamda foydalanish toifasi bo‘yicha ularning guruhlanishi hisoblanadi. Kuzatish birligi- lokomotivlar, vagonlarning mavjudlik soni.
Foydalanish statistikasining asosiy vazifasi tashish jarayonida imkoniyati boricha kam harakatlanuvchi tarkiblarning ishlatilishidir. Bu vazifani yechish uchun harakatlanuvchi tarkiblarning mavjud parkini ko’p quvvatli va tezyurar lokomotivlarni ishga tushurish, foydalanishdagi mavjud parkidan samarali foydalanish imkoniyatlaridan foydalanishdan iborat.
Kuzatish obyekti bo’lib, lokmotivlar, motor-vogon va vagonlarning mavjud parkini ishlovchi qismi hisoblanadi. Kuzatish birligi lokomotivlar, vagonlar elektro-dizel sektsiyalari hisoblanadi.
Vagon deb temir yo’l harakat vositalarining yo’lovchi yoki yuk toshishga mo’ljallangan birlikka aytiladi.SHu munosabat bilan ular yuk yoki yo`lovchilarga bo`linadi.Temir yo`llardan tashqari,metrolarga mo`ljallangan minadigan mashina ham mavjud.Har bir turdagi transport turli sharoitlarni ta`minlovchi turli xil va modellar bilan ifodalanadi.
Yuk tashuvchi vagonlar mavjudlik parkining hisoblash birligi - vagon. Asosiy hisobga olish xususiy belgilari: maqsadli, texnik holati, foydalanish xolati, vagon turi, ishlovsiz xolati; koleyaning kengligi.
Vagonlarni hisobga olish fursati bo‘lib hisobot fursati hisoblanadi. Mavjudlik parki ushbu fursatiga qarab aniqlanadi, o‘rtacha sutka hisob birligida hisoblanadi, ya’ni vagon parkida sutka mobaynida joylashgan vagonlardir.
Vagonlarni qayta hisoblash (ruyxatga olish) tartibi, uni o‘tkazish maqsadi va sababi. Vagonlarning mavjudligi joriy hisobot uchun asosiy manba sifatida barcha hisobot shakllardagi har yilda o‘tkaziladigan vagonlarni ruyxatga olishi hisoblanadi, natijasida vagonlarning mavjudlik soni aniqlanadi.