O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

7-Laboratoriya mashg’ulot
Mavzu: ArcMap Taminotidagi modullari bo‘yicha relefni elementlarini vizuallashtirish
ArcMap karta ko’rinishidagi qatlamlar va boshqa elementlarning to’plami kabi geografik axborotni ifodalaydi. ArcMap da karta bilan ishlashning ikkita usuli mavjud: ma’lumotlar ko’rinishi va kompovka ko’rinishi.
Ma’lumotlar ko’rinishi siz kartani ko’rib chiqishni va geografik axborot bilan ishlashni xoxlagan paytingizda qatlamlar seriyasi kabi foydalaniladi. Kompovka ko’rinishi bosib chiqish va nashr qilish uchun tayyorlab qo’yilgan karta elementlari (ma’lumotlar freymalari, masshtab chizg’ichi, sarlavxa va shu kabilar) joylashtirilgan saxifani ifodalaydi.
ArcMap dagi ko’rinishlar. ArcMap kartaning tarkibiy qismlarini 2 ta usullardan bittasi bilan tasvirlaydi:

• 
  Ma’lumotlar ko’rinishi
  
• 
  Komponovka ko’rinishi
  

Xar bir ko’rinish karta bilan ma’lum usulda ishlash va ko’rib chiqish imkoniyatini beradi.
Karta qatlamlari Ma’lumotlar freymida siz geografik ma’lumotlar to’plamini qatlam qilib tasvirlaysiz, bu yerda xar bir qatlam kartaga kiritilgan ma’lum ma’lumotlar to’plamini ifodalaydi. Karta qatlamlari axborotni quydagicha ifodalashga yordam beradi:

• 
  Diskret obeyktlari sinflari (nuqta, chiziq va poligonlar to’plamlari).
  
• 
  Turli usullar bilan, masalan, balandliklari bilan kontur chiziqlari va nuqtalari to’plami ko’rinishida yoki rang berilgan relef kabi ifodalash mumkin bo’lgan relef kabi uzluksiz yuza qismlar.
  
• 
  Karta ekstentini qoplovchi fazoviy suratlar yoki aerofotosu’ratlar.
  

Kartalarga misollar : ko’llar, yo’llar, ma’muriy chegaralar, yer uchastkalari, bino konturlari, elektr uzatish liniyalari, ortofoto tasvirlar va boshqalar.
Karta xujjatlarini saqlash va ochish.Siz yaratilganni ArcMap kartasida saqlab qo’ygan paytingizda, u diskda fayl kabi saqlanadi. Fayl nomini kengaytirish (.mxd) avtomatik tarzda xujjat nomiga yozilib qoladi. Kelgusida siz ochish uchunikki marta bosasiz.mavjud .mxd xujjati bilan ishlashingiz mumkin. Bu mazkur .mxd fayl uchun ArcMap ishi seansini ishga tushuradi.