O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

1.2.ma’ruzani texnologik kartasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta’lim beruvchi	Ta’lim oluvchilar
1. Mavzuga kirish (10 daqiqa)	1.1. Mavzuni aytadi. Ekranga mavzuning tuzilmaviy mantiqiy chizmasini chiqaradi foydalanish uchun adabiyotlar ro’yxatini beradi. 1.2. Mashg’ulot mavzusi, uning maqsadi va o’quv faoliyati natijalari bilan tanishtiradi. 1.3. Talabalar bilimlarini faollashtirish maqsadida savollar beradi.	Tinglaydilar. Tinglaydilar Talabalar berilgan savollarga javob beradilar.
2. Asosiy bosqich (60 daqiqa)	2.1. Power Point dasturi yordamida slaydlarni namoyish qilish va izohlash bilan mavzuning asosiy mazmunini tushuntirib beradi. 2.2. Talabalar bilimlarini faollashtirish va mustahkamlash maqsadida savollar beradi.	Tinglaydilar, yozadilar. Talabalar berilgan savollarga javob beradilar.
3. Yakuniy bosqich (10daqiqa)	3.1. Mavzu bo’yicha talabalarda yuzaga kelgan savollarga javob beradi, yakunlovchi xulosa qiladi.	Savollar beradilar. Vazifani yozib oladilar.

Kon sistemasi deganda kon ishlab chikaruvchi organlar va konni parchalovchi organlar tushuniladi. Kon organizmdagi yagona xarakatlanuvchi tukima xisoblanadi. Modda almashinuvida ishtirok etishi, shaklli elementlar va zardob orkali bajariladi.

Bolalar konini uziga xos xususiyati bola organizmini fiziologik fazilatlariga boglik. Bolalarda konini mikdori doimo xar xil bulib, bu uni yoshiga, ogirligiga karab uzgarib turadi. CHakaloklarni bir kg ogirligiga 140 ml kon tugri keladi, bir yoshli bolada esa 100 ml gacha. Konni solishtirma ogiriligi bolalarda (1060-1080) kattalarga (1053-1058) nisbatan baland. Bolalarda konni yopishkokligi bir oz oshik. Konni ivish vakti bolalarda kattalarga nisbatan farki yuk: boshlanishi 4,5-6 minut (kattalarda 5 minut), oxiri 9-10 minut, kon okish vakti 2-4 minut.

Ugil va kiz bolalar eritrotsiti osmotik chidamliligini farki yuk. Soglom eritrotsitlarni chukish tezligi chakaloklarda 2 mm soat, kattalarda esa 5-8 mm soat.

Soglom bolalarda konni ximiyaviy tarkibi ma’lum mikdorda uzgarmas bulib, bu bolani yoshiga karab kam uzgaradi. Konni morfologik tarkibi orasida uziga xos xususiyati va tukima ichidagi modda almashish xolati urtasida yakin bogliklik bor. Bolalarni chakaloklik davrida konni fermentlari: amilaza, katalaza, lipaza kam bulib, bir yoshdan boshlab soglom bolalarda bular kupaya boshlaydi.

Kon zardobida umumiy oksil mikdori bola tugilgandan keyin sekin-asta 3 oygacha kamaya boshlaydi va 6 oylik bulganda usmirlarning yoshidagi mikdoriga yetadi. Fibrinogen kon zardobida umumiy oksilni 5% tashkil kiladi.

Konni ishlab chikarilishi inson embrionida juda vaktli, xomilani 2 va 3 xaftasidan boshlanadi. Tomirlar va kon elementlari pusht biriktiruvchi tukimalardan xosil buladi. Bu oldinga tuxumdonni sarik kopchigi (embrion tanasidan tashkarida), keyinchalik esa tana mezinximasida sodir buladi. Kon ishlab chikarish uzini tarakkiyotida uch davrni boshidan utkazadi.