O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

Kon okish tezligi. Kon xarakatining muxim omillaridan biri bulib, a’zolarini kon bilan tulik ta’minlanishi shunga boglikdir. Kon okishining tezligi bir necha usul bilan aniklanadi: venaga indifferent buyoklar gistamin, lobelin, tsitoton, kalьtsiy, xlor eritmasi va boshka moddalar yuborish yuli bilan aniklanadi. Kon okish tezligini aniklashda, ayniksa oksigemometrik usul kulay bulib, u kon xarakatini upka kopeliaridan kulokkacha bulgan oralikni tuldirishga yordam beradi.

Kon okish tezligi gistamin yuborib aniklaganda ikki yoshdagi bolalarda 14-17 sekund, 2-6 yoshda 15 sekund, 6-12 yoshda 12-26 sekundni tashkil kiladi.

Yurak tomir sistemasining balogatga yetilish davridagi funktsional xolati. Ma’lumki, balogatga yetilish davri organizmning umuman usishini tezlashishi va kupgina a’zolarning funktsional uzgarishi, ichki bezlar faoliyatining kuchayishi bilan xarakterlanadi. Bunda turli organ va sistemalar urtasidagi munosabatlarni vaktincha uzgarishiga olib kelishi mumkin. Agar usmirning yurak kon tomir sistemasining funktsional yetilishi va rivojlanishi bu davrda organizmning usishi bilan bir xil mutanosiblikda kechsa, bu sistemada funktsional uzgarish ruy bermaydi.

Birok ayrim xollarda yurak va kon tomirlarning rivojlanishi organizmning usishidan orkada koladi, ayrim xollarda esa mikdor va sifat jixatdan uzib ketishi xam mumkin. Bu xolat esa yurak kon tomir sistemasining balogatga yetish davrida funktsional uzgarishi uchun sharoit yaratadi. Bunda bolalar yurakning tez-tez urishidan, kukrak atrofida nokulay sezgi sezishdan va tezda charchab kolishdan shikoyat kilishi mumkin. Yurak tovushlariga kulok solinganda esa 1 tonning sof emasligini, upka arteriyasida 2 tonning kuchayishi va ikkiga bulinishini, yurak chukkisi va upka arteriyasida esa doimiy bulmagan sistolik shovkinni eshitiladi. Buyi novcha, ammo yuragi kichik xajmda (tomchisimon yurak) bulgan, ayniksa kiz bolalarda bosh aylanishi, yurakning urib ketishi, xushdan ketish va bosh ogrigi xolatlari kuzatilib, bu xolatni kupincha zurikishdan sung ruy berishi xarakterlidir. Ba’zi usmir yoshidagi bolalarda esa yurak chegarasini biroz chapga kengayishidan tashkari, arterial bosimning nisbatan kutarilishi, yurak urish tovushlarining balandligini kuzatiladi. Bunda pulьs sekinlashgan xarakterga ega buladi.

Yukorida kayd kilingan yurak va kon tomir sistemasidagi uzgarishlar asosan voyaga yetish davrida kuzatilib, kupincha yosh ulgaygan sari utib ketadi. Ba’zan esa tashxisni aniklashda kiyinchilik tugdirishi mumkin.