O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

Arteriya kon bosimi. Kichik yoshdagi bolalarda arterial kon bosimi nisbatan past bulib, bu yurak kon xaydovchi kuchining kamligi, kon tomirlarining kengligi, xamda kengayishga moyilligi bilan tushuntiriladi. Bolaning yoshi kattalashgan sari arterial kon bosimi kutarilib, bunda sistolik (maksimal) kon bosimining, diastolik (minimal) kon bosimiga nisbatan jadalrok usib borishi kuzatiladi. Arterial kon bosimini nisbatan jadalrok usib borishi bolaning 2-3 yoshlik, balogatga yetish oldi va balogatga yetish davrlariga tugri keladi. Arterial kon bosimining usib borishi darajasi, bolaning jismoniy usishiga, vazni ortib buyga usib borishi jadalligiga boglik buladi. Katta maktab yoshida arterial kon bosimining uzgarishiga, endokrin sistemasining takomillashishi, ayniksa buyrak usti bezi faoliyatini oshishi va mineral kortikoid, katexonaminlarning kup ishlab chikarilishi bilan boglik buladi.

Bolalarda normadagi arterial kon bosimi turli mualliflarning kursatkichlariga karaganda uzaro katta farklanadi. Yangi tugilgan bolalarda maksimal kon bosim 66-76 mm, minimal kon bosimi 34-36 mm simov ustuniga tengdir. Bir yoshgacha maksimal kon bosim darajasi xar oyda urtacha 1 mm simov ustuniga kupayadi. Bir yoshgacha bulgan boallarda maksimal kon bosimining taxminan aniklashda kuyidagi formuladan foydalanish mumkin: X=70+P, bunda X-maksimal kon bosimi, 70-yangi tugilgan bolaning maksimal kon bosimining urtacha kursatgichi, P-bolaning necha oyligi.

Bir yoshdan katta bulgan bolalarda arterial kon bosimi kuyidagi formula bilan aniklanadi: X=80+2 p. Bunda X-maksimal kon bosimi, 80-bir yoshdagi bolaning maksimal kon bosimining urtacha kursatkichi, P-bolaning yoshi. Minimal kon bosim maksimal kon bosimining 1/2-2/3 kismini tashkil kiladi.

A.V. Mazurin va I.M. Vorontsov (1985) bir yoshdan katta ugil bolalarda arterial kon bosimini xisoblash uchun kuyidagi formuladan foydalanishni tavsiya etadilar, (mm, simov ustunida) urtacha karab: sistolik – 90+2 p. Diastolik 60+p

Yukori chegara: sistolik – 105+2 p

Distolik - 75+p

Pastki chegara – 75+2 p - 45+p P-bolaning yoshi

Kiz bolalar uchun topilgan sistolik bosimi kattaligidan 5 ni ayirish kerak. 11-14 yoshdagi kiz bolalarning arterial kon bosimi shu yoshdagi ugil bolalarnikiga nisbatan yukori buladi.

Pulьs bosimi – maksimal va minimal arterial kon bosimi kursatkichlarini urtasidagi fark bulib, chakalok bolada bu kursatkich 42 mm, bir yoshlik bolada 40 mm, 5 yoshlik bolada 44 mm, 14-15 yoshda 52 mm simov ustuniga teng buladi.