3. Kasallik xususiyati (qon
tomirlarning xronik-surunkali, cho’zilgan yoki keskin-
utkir to’silishi) ga:
4.To’qimalarning funksional xolatiga:
5.Umumiy
qon
aylanishi
xolati
(gemodinamika)ga
bogliq
.
Oyoqdagi vena qon tomirlarining jarroxligi:
Ko’pincha oyoq venalarn tugun-tugun bo’lib kengayadi: Bunda kuyidagi operatsiyalar
kilinadi.
1.Kengaygan tugunchalarni olib tashlashning Madelung (1883) uslubida venani
kengaygan tugunlarini terini sonning yuqori qismi medial yuzasidan boshlab pastda son
suyagini medial bo’rtmasiga qadar davom etadigan kesma yordamida amalga oshiriladi.
Bunda teri osti kletchatkasida vena topib, boylanadi va kesib olib tashlanadi. Xuddi shunday
uslub bilan venaning boldir soxasidagi pastki qismi olib tashlanadi.
2.Bebkok (1910) uslubi. Bebkok usulida varikoz kengaygan
teri osti venasini olib
tashlash uchun shu venaning son venasiga kuyiladigan joyida, tizza bo’g’imi tepasida
kundalang kesma utkaziladi va yuqori kismidan tutmasimon zond kiritilib, pastki kesmadan
chikariladi va venaning devori bilan boglanib, yuqoriga tortiladi va vena yuqorigi teshikdan
olib tashlanadi. Xuddi shu yo’li bilan boldir soxasida kolgan kismi xam olib tashlanadi.
3.Tutashtiruvchi tomirlarni ajratish uslubi, bunga Linton (1953)
uslubi misol bula
oladi. Bu usulda ichki tupikdan katta boldir suyagini ichki burtmasiga kadar terini kesib,
sonning teri osti venasi atrofdagi tukimalardan ajratiladi. Sungra xususiy fassiyani kesib
navbatma - navbat chuqur vena bilan tutashtiruvchi venalarni boylanadi. Bunda kengaygan
venalarni olib tashlanadi.
2
4.Venani jildirish va parda oyoqlab xosil qilish - R.P.Askerxanov (1965) uslubi.1965
yili R.P.Askerxanov ishlab chikkan uslubda teri osti venasini xususiy fassiya yoki boldirni
orqa chuqur musoyoqi ostiga kuchiriladi. Bu uslub asosan oyoqni
chuqur venalari tarakkiy
etmagan xolda teri-teri osti venalari vena qonini yiguvchi yagona tomir bo’ladi. Vena qon
tomirini transpozitsiya (ya’ni joyini o’zgartirishi)si natijasida oyoqda vena qonining
xarakati buzilmaydi.
5.Tavaqa va sun’iy vena xosil qilish uslubi. Delbe (Delbya) operatsiyasi, bu usulning
moxiyati, sonning teri osti venasini kesib, «oxirini yoniga» ulash yo’li bilan (safena
- son
anastomozi) klapan xosil qilishdan iborat. Bu uslubda sonning yuzaki teri venasi kesilib,
uning tabiiy qo’yiladigan joyidan (son venasiga) 10-13 sm pastga tikiladi. Bu xolat son
venasida saqlangan tavaqalarni muxofaza qilishni o’z ustiga oladi,
vena qonini pastga
oqishdan saqlaydi xamda vena qonini yuzaki venalarga tushmasligini ta’minlaydi. Xozirgi
vaktda fibroplastika, ya’ni sun’iy vena xosil qilish ustida tajribalar utkazilmokda.
Qon tomir choki to’grisida avvalo shuni aytish kerakki, qon tomirlarga qo’yiladigan
choklar quyidagi talablarga javob berishi kerak:
1.Tikilayotgan qon tomirlarining ichki qavati bir-biriga aylana bo’ylab tikish kerak.
Qon tomirni tikayotganda chok shu qon tomirning ichki qavatini jaroxatlamasligi kerak.
2.Tikilgan ip xech vakt qon tomirning ichida bulmasligi kerak, agar ip qon tomirning
ichiga kirib qolsa, tromb xosil bo’lishi mumkin.
3.Qon tomirning choki tomir devorining butunligini ta’minlashi kerak, agar chokning
biror joyida teshik kolsa, u xolda qon ketishi mumkin.
4.Qo’yilgan chok qon tomir diametrini toraytirishi mumkin emas.
Xozirgi davrda qon tomirlar chokining 60 xili ma’lum. Bularning xammasi
5-
ta
guruxga bo’linadi.
1.O’rama chok - Karrel, L.N.Morozova, I.P.SHilovsev va boshqa choklar.
2.Ag’darma chok - A.A.Polyansev.
II- simon, Braun - Jabuley, to’shak choklari,
Littmann choki.
3. Bir-biriga kirgan chok - bu chokni 1897 yilda Merdin (Moerdine) taklif qilgan.
G.M.Solovev (1952). Danisa, YU.N.Krivchikov (1966), A.M.Demetskiy (1976) bu chokni
yanada takomillashtirdilar.
4.Qon
tomirni ipsiz choklash, bu uslubda qon tomirlar suriluvchi moddalar bilan
yopishtiriladi.
5.Mexanik
chok,
bunda
qon
tomirlarni
tikish
1947
yilda
I.P.Gudov,
I.Androsovlar tomonidan ishlab chiqilgan qon tomirlarni tikish asbobi vositasida bajariladi.
Endi ana shv yuqoridagilarga to’xtalib o’tamiz.
1. Karrel chokining uslubi kuyidagicha bo’ladi: tikiladigan qon tomirlarning uchini bir
- biriga yakinlashtirib, uchta ushlagich chok kuyiladi bu chok bir xil masofada bo’lib, qon
tomirlar devorini xamma qavatidan utkaziladi. Bu choklarni tortganimizda teng tomonli
uchburchak xosil bo’ladi va bu choklar orasiga uzluksiz o’rama mos qo’yiladi.
Bu chokni
orasi 1 mm bo’lishi kerak, xamda choklarni tikishga e’tibor berish kerak. CHoklarni uchini
ushlagich chokning uchi bilan boylanadi. CHokning germetikligini aniqlash uchun avvalo
proksimal kiskich, sungra distal kiskichn olinadi. Agar tikilgan chokdan qon chiksa,
kushimcha
«P»
simon chok kuyiladi. A.N.Morozova uslubini yuqoridagi uslubdan farqi,
uchta chok ushlagich urniga ikkita chok ushlagich kuyiladi. Ushlagich chokning kamchiligi
shundan iboratki, ip
qon tomirning ichida bo’ladi, qon tomirini ichki qavati ba’zi joyda chok
bo’ylab bir - biriga tegmaydi (rasm 2).
Do'stlaringiz bilan baham: 
