O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

CHinligini aniqlash. 
1. 
Promedol umumiy cho‘ktiruvchi reaktivlar
bilan turli rangdagi va 
agregat holatdagi cho‘kmalarni hosil qiladi. 
2. 
Marki reaktivi bilan reaksiyasi
. Marki reaktivi promedol bilan to‘q qizil rang hosil 
qiladi. Reaksiyaning sezgirligi 10 mkg promedolga teng.
3. 
Pikrin kislotasi bilan reaksiyasi. 
Promedol pikrin kislotasi bilan molekuladagi uchlamchi 
azot hisobiga sariq rangli qo‘sh molekulyar birikma cho‘kma hosil qilib cho‘kadi.
4. 
Promedolni yupqa qatlam
xromatografik usulda aniqlash
. Unda metil spirti va 
muzlovchi sirka kislotaning (9:1) nisbatdan iborat sistemasidan hamda tasdiqlovchi reagent 
sifatida Dragendorf reaktivi purkalsa sarg‘ish rangdagi dog‘ hosil bo‘ladi va u standart promedol 
dog‘iga solishtirib aniqlanadi.
5. 
UB-spektri bo‘yicha aniqlash
: 0,1 n xlorid kislotadagi eritmasi 251, 257 nm va 263 nm 
to‘lqin uzunligiga teng spektrlar hosil qiladi. 
N
O
CH
3
H
3
C
C CH
2
O
CH
3
CH
3

---

26 
6. 
IQ- spektrlari
. Promedol 186, 42, 201, 56, 57, 187, 202, 71 cm−1 ga teng spektrlar hosil 
qiladi. 
Miqdorini aniqlash: 
UB-spektri yordamida spektrofotometrik aniqlanadi.
 
METADON 
(6-dimetilamino-4,4-difenil-3-geptanon) sintetik opioid 
 
 
Metadon birinchi marta morfinni o‘rnini 
bosuvchi sifatida ikkinchi jahon urushi 
davrida Germaniyada sintez qilingan. 
AQSH dagi klinikalarga 1947 yilda
kirib kelgan. Metadon asosi – kristall 
modda bo‘lib, qaynash harorati 76-79

C 
Metadon gidroxlorid- oq kristall modda bo‘lib, qaynash harorati 229-231

C 
Uning og‘riqni qoldiruvchi yuqori bir martalik dozasi - 10 mg va sutkalik dozasi – 30 mg.
Tibbiyotda morfinning o‘rnini bosuvchi, terapiyada narkomanlarga metadon buyuriladi. 
Tabletka (40 mg) , eritma ko‘rinishida (10 mg/ml) ishlab chiqariladi. Uning analgetik ta’siri 
morfinga nisbatan 5 marta yuqoriroq, lekin zaharliligi kamroq.
Metadonning ta’sir vaqti morfinga nisbatan uzoqroq bo‘lib, 24 soat davom etishi mumkin. 
Preparatga o‘rganib qolish (tolerantlik) oshib boradi va u jismoniy bog‘liqlikni keltirib chiqaradi. 
Organizmda metabolizmga uchrab metadol, normetadol va atsetilmetadol kabi narkotik ta’sirga 
ega metabolitlarini hosil qiladi. 
Biologik ob’ektdan ajratib olish.
Nordonlashtirilgan spirt yoki suv usulida ishqoriy muhitdan (pH=9-10) ajratib olinadi. 
Metadonni 16 ta analoglari mavjud bo‘lib, narkotiklarning qora bozorida aylanadi.
Dastlabki tahlil
•
Kukunga 
1-2 tomchi konsentrlangan sulfat kislota va nitrat kislota (1:1) aralashmasi 
qo‘shilganda zarg‘aldoq rang kuzatiladi
•
 Kukunga 
1-2 tomchi 2% kobalt rodanidning suvdagi eritmasi qo‘shilganda ko‘k rang 
hosil bo‘ladi. 
•
Rang hosil qiluvchi reaksiyalar 
1.Liberman reaktivi–zarg‘aldoq rang
2.Mandelina reaktivi –yashil, so‘ngra havo rang 
3.Marki reaktivi - pushti-qizil, so‘ngra fluorissensiyalanuvchi qizil rang 
•
YUQX tahlili Xromatografik plastinkalar «Sorbfil»va «Silufol» 
•
Erituvchilar sistemasi
•
siklogeksan-toluol-dietilamin (75:15:10), 
•
xloroform-metanol (90:10), 
•
geksan-dietilovыy efir-dietilamin (10:10:1), 
•
geksan-atseton-25% rastvor gidroksida ammoniya (2:2:0,2). 
•
benzol-etanol-dietilamin (9:1:1), 
•
YOrituvchi reagent - Mandelina reaktivi, yashildan ko‘k rangga o‘tuvchi dog‘
•
Kislotali eritmasi 253, 259, 264, 292 nm (A
1
1
=18a) to‘lqin uzunlikda maksimum nur 
yutadi. 

---

27 
IK spektridagi xarakterli cho‘qqilar m/z 710, 1709, 769, 1107, 943, 1133 cm
−1