O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

 
Ishonchlanayotgan nuqtalarni tanlash
Doimiy kuchlanishdagi analogli voltmetrlar (ampermetrlar) uchun asosiy xatoliklar, 
ishonchlanayotgan voltmetrning o‘lchanadigan asosiy qiymatlari bo‘yicha aniqlanadi. Asosiylari 
sifatida butun sonlar olinadi.
Qolgan boshqa oraliqlarida o‘lchash xatoliklari, shkalani yakuniy raqamli belgilari, shuningdek
ilgari aniqlangan eng ijobiy va eng salbiy xatoliklari (yoki agarda barcha xatoliklar bir ishorada 
bo‘lsa, eng katta va eng kichik xatoliklarda) bilan aniqlanadi.
O‘zgaruvchan kuchlanish uchun muljallangan V3 va V7 turidagi analogli voltmetrlar ko‘p 
qiymatli va keng diapozonli elektron o‘lchash vositalari hisoblanadi. SHuning uchun bunday 
elektron o‘lchash vositalari GOST 8.118-85 talablariga muvofiq o‘zgaruvchan kuchlanishdagi 
voltmetrlarni davriy ravishda qiyoslashlarda odatda o‘rnatilgan ikkita talablar asosida, ya’ni
dastavval o‘lchashlarni barcha diapozondagi yakuniy raqamli belgilarini darajalash chastotasi 
uchun va o‘rnatilgan asosiy diapozonlarni barcha raqamli belgilari uchun xatoliklarni aniqlash 
lozim bo‘ladi.
Keyin, yuqori samarali va yuqori chastotali o‘lchashni ta’minlashi mumkin bo‘lgan yakuniy 
raqamli belgilari uchun xatoliklarni aniqlash kerak bo‘ladi. O‘lchashlarni barcha oblastlarining
(me’yordagi va kengaytirilgan) boshlanishi va oxiriga mos keluvchi chastotalar qiymatlarida olib 
boriladi. CHastotalari bir qancha kengaytirilgan oblastlarga ega bo‘lgan voltmetrlarning 
xatoliklarini har bir oblast bo‘yicha, yo‘l qo‘yiladigan xatoliklar chegarasi, kichik qiymatlarda 
bo‘lgan oraliq oblastlarini xatoliklari aniqlanmaydigan, eng chekka qiymatlarda aniqlanadi.
Raqamli elektron voltmetrlar (ampermetrlar)ni qiyoslashning xususiyati bu - o‘lchanayotgan 
kuchlanishning hisoblashni diskretligidadir. Raqamli voltmetrlar uchun ham asosiy xatolik va ham 
chastotalarni ishchi diapozonidagi xatoliklarni (vaqtinchalik oraliqlarda- imulsli voltmetrlar uchun), 
quyidagi ko‘rsatkichlardagi asosiy diapazon o‘lchashlarda aniqlashlar tavsiya qilinadi: 

---

129 










.
A
0
,
1
9
,
0
X
;
A
8
,
0
7
,
0
X
;
A
6
,
0
4
,
0
X
;
A
3
,
0
2
,
0
X
;
A
2
,
0
1
,
0
X
пр
5
пр
4
пр
3
пр
2
пр
1










Qolgan ost diapozondagi o‘lchashlar hatoliklarini X
1 
va X
5
ko‘rsatkichlarda, shuningdek
musbat va manfiy xatoliklarni yo‘l qo‘yiladigan qiymatlari chegaralariga ancha yaqin olingan 
ko‘rsatkichlarda tekshirish kerak. Doimiy tokni raqamli voltmetrlarda o‘lchashlar, kiruvchi 
kuchlanishni ikki qutblilik sharoitda o‘tkaziladi. Bunda manfiy qutblikda asosiy xatolik asosiy
o‘lchash diapozonidagi uchta nuqtada (boshlang‘ich, o‘rta va oxirgi), hamda har bir qo‘shimcha 
diapozondagi bitta nuqta (diapozon oxiri) uchun aniqlanadi.O‘garuvchan tokni raqamli
voltmetrlarda o‘lchash, asosiy dapozonni 0,25(fmin + fmax); 0,5(fmin + fmax); 0,25(fmin + 3fmax) 
chastotalarda amalga oshiriladi; qo‘shimcha diapozonlar uchun esa - fmin va fmax nuqtalarda olib 
boriladi.