O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

-oddiy koaservatsiya usuli 
-murakkab koaservatsiya 
-elektrostatik usul 
KIMYOVIY USULLAR 
-fazalararo polikondensatsiya va polimerizatsiya usullari 
 
Fizikaviy  usul  dori  moddaning  zarrachalariga  mexanik  yo‗l  bilan  qobiq  hosil 
qilishga  asoslangan.    Bu  usulga  obakilab  qobiq  hosil    qilinishi,    to‗zg‗atib  dori 
moddani  mayda  zarrachalarga  aylantirish,    aralashmaydigan  suyuqliklar 
yordamida dispergirlash,  changitib qobiq hosil qilish yo‗llari kiradi. 
Eng oddiy usul obakilab qobiq hosil qilinishi.  Obakilash  qozonda aylanib 
turgan  holda  dori  moddaning  kristallari  qobiq  hosil  qiluvchi  eritma  bilan 
qoplanadi.  Bu  usul  albatta  qobiq  hosil  qiluvchi  eritmaning  tabiati,  
konsentratsiyasi, obakilash qozonini aylanish tezligi va haroratiga bog‗liq. 
Ikkinchi - to‗zg‗atib  dori moddani mayda zarrachalarga aylantirish usuli. Bu 
usul    yog‗li  qobiq  va  yadrosi  qattiq  bo‗lgan    mikrokapsulalarni    olinishida 
ishlatiladi.  Buning  uchun dori moddani yadrosini yog‗li bo‗lgan qobiq eritmasi 
yoki qotishmasida osilma tayyorlab keyin uni to‗zg‗atiladi.  
Dori moddaning  zarrachalari suyuq qobiq bilan o‗raladi va erituvchi uchishi 
yoki qotishi natijasida mikrokapsula  ham  qotib  tayyor bo‗ladi. 
Dori moddasi qattiq yoki suyuq bo‗lgan  mikrokapsulani  aralashmaydigan 
suyuqlik yordamida dispergirlash usuli bilan olinadi. 
3-usul  bo‗yicha  mikrokapsulalarni  olishda  qobiq  hosil  etuvchi    moddaning 
eritmasida  dori  modda  dispergirlanadi,    ya‘ni  mayda  holatda  kiritiladi  va  shu 
eritma  dispergirlangan    dori    modda    bilan  tomchilab    yoki    "yolg‗on  qaynoq 
yuza" holatida boshqa idishdagi aralashmaydigan erituvchiga solinadi. 
Aralashtirgich  yordamida  dispergirlash    davom    etib    dori    modda  mayda 
tomchi-zarrachalarga  aylanadi,    keyin  sovutiladi  va  qotiriladi,  yog‗li  muhitdan 
ajratiladi, yuvib quritiladi.  
4-usul suyultirilgan tabaqalarga changitish usuli. 
Dori moddani isitib turib qobiq hosil qiluvchi suvli eritmada eritiladi.  Agar 
erimasa  emulgirlanadi.  Issiq  eritmani  nasos  orqali  changituvchi  moslamadan 
kameraga changitgan  holatda  /siqilgan havo  eki  gaz/ ta‘sirida yuboriladi.  SHu 
kameraning tagida  sun‘iy  siqib suyultirilgan  poroshok  bo‗lib,  uning  ustiga issiq 
eritmani  tomchilari    tushadi,    qotib  ular  kameradan  mikrokapsula  bo‗lib 
yig‗gichga o‗tadi.  Agar dori  modda suyuq bo‗lsa, u eritiladi yoki  emulgirlanib 
qobiq    hosil    qiluvchi  bilan  isitgan  holda,      shu  issiq  eritma  forsunka  orqali 
kraxmal    ustiga  changitiladi,  ya‘ni    suyuq  mikrokapsula  kraxmal  ustiga  tomib, 
uning zarrachalari bilan qoplanadi va tezda qotadi.