O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Xona va asbob-uskuna 
Saqlash zonalari 
Saqlash zonalariga begona shaxslarning kirishini oldini olish chora tadbirlarini ko‘rish 
lozim. 
-Turli  toifadagi  material  va  mahsulotlarni,  jumladan  birlamchi  va  o’rov 
materiallari,  oraliq  (in  bulk)  mahsulotlar,  tayyor  mahsulot,  karantindagi  mahsulotlar 
shuningdek  brak  qilingan,  qaytarilgan  va  chaqirib  olingan  mahsulotlarni  tartibli 
saqlanishini ta’minlash uchun saqlash zonalari etarli darajada keng (sigimli) bo’lishi 
kerak. 
-Saqlash  zonalari  yaxshi  saqlash  sharoitlarini  ta’minlay  oladigan  darajada 
loyixalashtirilgan  yoki  moslashtirilgan  bo’lishi  kerak.  Jumladan,  ular  toza,  quruq 
bo’lishi  va  ularda  kerakli  harorat  rejimi  ushlab  turilishi  kerak.  Agar  mahsulot 
yorliqlarida  maxsus  saqlash  sharoitlari  (masalan,  harorat  yoki  nisbiy  namlik) 
ko’rsatilgan  bo’lsa,  ularni  ta’minlash,  vaqti-vaqti  bilan  tekshirish,  nazorat  qilish  va 
qayd  qilish  lozim.  Materiallar  va  dori  vositalari  polda  saqlanishi  mumkin  emas, 
tozalash va inspeksiyani ta’minlash uchun ular zarur bo’lgan uzoqlikda joylashtirilishi 
kerak. Tagliklarni yaroqli va toza holda yaxshi saqlash lozim. 
-Zararkunandalarga  qarshi  kurashishda  qo’llaniladigan  vositalar  bezarar  bo’lishi, 
material  va  dori  vositalarini  u  bilan  kontaminatsiyalanishini  oldini  olishi  zarur.  Har 
kanday to’kilish va sochilishda biron-bir kontaminatsiya xavfini to’liq oldini olishni 
ta’minlash uchun tozalash  bo’yicha tegishli jarayonlar (protsedura) ishlab chiqilgan 
bo’lishi kerak. 
-Material va mahsulotlarni qabul qilish va jo‘natish joylari ob-xavo sharoiti ta’siridan 
himoyalangan  bo’lishi  lozim.  Qabul  qilish  zonalari  shunday  loyixalashtirilgan  va 
jixozlangan  bo’lishi  kerakki,  zarur  bo’lganda  olingan  material  va  dori  vositalari 
o‘ramlari (konteynerlari) ni saqlashga jo’natgunga qadar tozalash imkoni bulsin. 
-Agar karantin statuey aloxida zonalarda ta’minlanayotgan bulsa, mazkur zonalar aniq 
belgilangan  va  ularga  kirish  faqat  mas’ul  xodimga  ruxsat  etilgan  bo’lishi  lozim. 

---

 
Jismoniy  karantin  o’rniga  qo’llaniladagan  har  qanday  tizim  aynan  bir  xil  himoyani 
ta’minlashi lozim. Masalan, kirish xuquqini cheklanishiga ishonch xosil qilish uchun 
validatsiyalangan holdagina kompyuterlashtirilgan tizimlar qo’llanilishi mumkin. 
-Nazorat  qilinadigan  zonadagi  birlamchi  mahsulotlardan  namunalar  olish  uchun 
tegishli nazorat qilinadigan sharoitlarga ega bo’lgan aloxida zona ajratilgan bo’lishi 
lozim. 
Agar 
namunalar 
olish 
saqlash 
zonasida 
amalga 
oshirilsa, 
uni 
kontaminatsiyalanishini  yoki  kesishgan  kontaminatsiyani  oldini  olgan  holda  amalga 
oshirish  lozim.  Namunalar  olish  zonalarini  tozalash  bo’yicha  tegishli  usullar 
(protseduralar) ishlab chiqilishi lozim. 
-Brak qilingan, yaroqlik muddati o‘tgan, chaqirib olingan, qaytarilgan mahsulotlar va 
materiallarni  saqlash  uchun  jismoniy  yoki  boshka  ekvivalent  validatsiyalangan 
(masalan,  elektron)  usul  bilan  izolyasiya  qilingan  aloxida  xudud  ajratilishi  lozim. 
Bunday materiallar va mahsulotlar, shuningdek ularni saqlash joylari aniq belgilanishi 
lozim. 
-Yuqori faollikka ega va radioaktiv materiallar, zararli, yuqori sezgirlikka ega va/yoki 
xavfli  materiallar  va  dori  vositalari,  shuningdek  yong’in  va  portlash  xavfi  bo’lgan 
moddalar  (masalan,  oson  yonuvchi  suyukliqlar  va  qattiq  moddalar,  bosim  ostidagi 
gazlar)  tegishli  qo’shimcha  xavfsizlik  va  qo‘riqlash  vositalari  bilan  jixozlangan 
maxsus ajratilgan joylarda saqlanishi lozim. 
-Material  va  dori  vositalarini  taqsimlashda  va  ular  bilan  muomalada  Yaxshi  ishlab 
chiqarish  amaliyoti  standarti  va  mazkur  standartning  tegishli  talablariga  rioya  qilish 
kerak. 
-Materiallar va dori vositalari bilan muomalada ularni kontaminatsiyalanishi, aralashib 
ketishi va kesishgan kontaminatsiyaga yo’l qo’ymaslik kerak. 
-Materiallar  va  dori  vositalari  ularni  sifatini  saqlanishi  ta’minlanadigan  sharoitlarda 
saqlanishi, ularning zaxiralari esa doimo  yangilanib turishi kerak. Birinchi navbatda 
yaroqlik  muddati  tugayotgan  mahsulotdan  xalos  bulish  (qutulish)  lozim  (yaroqlik 
muddati  tartibida  ishlatish,  «first  expired/first  out»  (FEFO)  -  «yaroqlik  muddati 
kami/birinchi bulib ketadi» tamoyili). 
-Brak qilingan materiallar va dori vositalari identifikatsiya qilinishi va uning taqdiri 
bo’yicha  oxirgi  qaror  qabul  qilingunga  qadar  mahsulotni  ishlatishga  yo’l 
qo’ymaydigan karantin sharoitida saqlash uchun jo’natilishi lozim. 
-Giyoxvand  vositalar,  psixotrop  moddalar  va  prekursorlar  xalqaro  konvensiya  va 
O’zbekistan  Respublikasining  milliy  qonunchilik  hujjatlariga  muvofiq  saqlanishi 
lozim.