O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Xona va asbob-uskuna 

---

 
Saqlash zonalari. Saqlash zonalariga begona shaxslarning kirishini oldini olish 
chora tadbirlarini ko‘rish lozim. 
-Turli  toifadagi  material  va  mahsulotlarni,  jumladan  birlamchi  va  o’rov 
materiallari,  oraliq  (in  bulk)  mahsulotlar,  tayyor  mahsulot,  karantindagi  mahsulotlar 
shuningdek  brak  qilingan,  qaytarilgan  va  chaqirib  olingan  mahsulotlarni  tartibli 
saqlanishini ta’minlash uchun saqlash zonalari etarli darajada keng (sigimli) bo’lishi 
kerak. 
-Saqlash  zonalari  yaxshi  saqlash  sharoitlarini  ta’minlay  oladigan  darajada 
loyixalashtirilgan  yoki  moslashtirilgan  bo’lishi  kerak.  Jumladan,  ular  toza,  quruq 
bo’lishi  va  ularda  kerakli  harorat  rejimi  ushlab  turilishi  kerak.  Agar  mahsulot 
yorliqlarida  maxsus  saqlash  sharoitlari  (masalan,  harorat  yoki  nisbiy  namlik) 
ko’rsatilgan  bo’lsa,  ularni  ta’minlash,  vaqti-vaqti  bilan  tekshirish,  nazorat  qilish  va 
qayd  qilish  lozim.  Materiallar  va  dori  vositalari  polda  saqlanishi  mumkin  emas, 
tozalash va inspeksiyani ta’minlash uchun ular zarur bo’lgan uzoqlikda joylashtirilishi 
kerak. Tagliklarni yaroqli va toza holda yaxshi saqlash lozim. 
-Zararkunandalarga qarshi kurashishda qo’llaniladigan vositalar bezarar bo’lishi, 
material  va  dori  vositalarini  u  bilan  kontaminatsiyalanishini  oldini  olishi  zarur.  Har 
kanday to’kilish va sochilishda biron-bir kontaminatsiya xavfini to’liq oldini olishni 
ta’minlash uchun  tozalash  bo’yicha  tegishli  jarayonlar  (protsedura)  ishlab  chiqilgan 
bo’lishi kerak. 
-Material  va  mahsulotlarni  qabul  qilish  va  jo‘natish  joylari  ob-xavo  sharoiti 
ta’siridan  himoyalangan  bo’lishi  lozim.  Qabul  qilish  zonalari  shunday 
loyixalashtirilgan va jixozlangan bo’lishi kerakki, zarur bo’lganda olingan material va 
dori  vositalari  o‘ramlari  (konteynerlari)  ni  saqlashga  jo’natgunga  qadar  tozalash 
imkoni bulsin. 
-Agar karantin statuey aloxida zonalarda ta’minlanayotgan bulsa, mazkur zonalar 
aniq belgilangan va ularga kirish faqat mas’ul xodimga ruxsat etilgan bo’lishi lozim. 
Jismoniy  karantin  o’rniga  qo’llaniladagan  har  qanday  tizim  aynan  bir  xil  himoyani 
ta’minlashi lozim. Masalan, kirish xuquqini cheklanishiga ishonch xosil qilish uchun 
validatsiyalangan holdagina kompyuterlashtirilgan tizimlar qo’llanilishi mumkin. 
-Nazorat qilinadigan zonadagi birlamchi mahsulotlardan namunalar olish uchun 
tegishli nazorat qilinadigan sharoitlarga ega bo’lgan aloxida zona ajratilgan bo’lishi 
lozim. 
Agar 
namunalar 
olish 
saqlash 
zonasida 
amalga 
oshirilsa, 
uni 
kontaminatsiyalanishini  yoki  kesishgan  kontaminatsiyani  oldini  olgan  holda  amalga 
oshirish  lozim.  Namunalar  olish  zonalarini  tozalash  bo’yicha  tegishli  usullar 
(protseduralar) ishlab chiqilishi lozim. 
-Brak  qilingan,  yaroqlik  muddati  o‘tgan,  chaqirib  olingan,  qaytarilgan 
mahsulotlar  va  materiallarni  saqlash  uchun  jismoniy  yoki  boshka  ekvivalent 
validatsiyalangan  (masalan,  elektron)  usul  bilan  izolyasiya  qilingan  aloxida  xudud 
ajratilishi lozim. Bunday materiallar va mahsulotlar, shuningdek ularni saqlash joylari 
aniq belgilanishi lozim. 
-Yuqori  faollikka  ega  va  radioaktiv  materiallar,  zararli,  yuqori  sezgirlikka  ega 
va/yoki  xavfli  materiallar  va  dori  vositalari,  shuningdek  yong’in  va  portlash  xavfi 
bo’lgan  moddalar  (masalan,  oson  yonuvchi  suyukliqlar  va  qattiq  moddalar,  bosim 

---

 
ostidagi  gazlar)  tegishli  qo’shimcha  xavfsizlik  va  qo‘riqlash  vositalari  bilan 
jixozlangan maxsus ajratilgan joylarda saqlanishi lozim. 
-Material va dori vositalarini taqsimlashda va ular bilan muomalada Yaxshi ishlab 
chiqarish  amaliyoti  standarti  va  mazkur  standartning  tegishli  talablariga  rioya  qilish 
kerak. 
-Materiallar  va  dori  vositalari  bilan  muomalada  ularni  kontaminatsiyalanishi, 
aralashib ketishi va kesishgan kontaminatsiyaga yo’l qo’ymaslik kerak. 
-Materiallar  va  dori  vositalari  ularni  sifatini  saqlanishi  ta’minlanadigan 
sharoitlarda saqlanishi, ularning zaxiralari esa doimo yangilanib turishi kerak. Birinchi 
navbatda  yaroqlik  muddati  tugayotgan  mahsulotdan  xalos  bulish  (qutulish)  lozim 
(yaroqlik  muddati  tartibida  ishlatish,  «first  expired/first  out»  (FEFO)  -  «yaroqlik 
muddati kami/birinchi bo’lib ketadi» tamoyili). 
-Brak  qilingan  materiallar  va  dori  vositalari  identifikatsiya  qilinishi  va  uning 
taqdiri  bo’yicha  oxirgi  qaror  qabul  qilingunga  qadar  mahsulotni  ishlatishga  yo’l 
qo’ymaydigan karantin sharoitida saqlash uchun jo’natilishi lozim. 
-Giyoxvand vositalar, psixotrop moddalar va prekursorlar xalqaro konvensiya va 
O’zbekistan  Respublikasining  milliy  qonunchilik  hujjatlariga  muvofiq  saqlanishi 
lozim. 
Asbob-uskuna 
Asbob - uskuna dori vositalarini yaxshi saqlanishini ta’minlash uchun yaroqli va 
etarli darajada bo’lishi kerak. 
Monitoring uchun mo‘ljallangan o‘lchash vositalari bir yilda bir marta qiyoslash 
ko’rigidan o’tkazilishi lozim.