O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’limni rivojlantirish markazi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Miostimullovchi usullar.
Chanoq asosi mushaklarini miostimulyatsiyasi. Muolaja bipolyar usulda 
o’tkaziladi. (Oraliq qorin yoki oraliq dumg’aza) bunda 150 mA kuchdagi impulsli
 
elektr toki ishlatiladi. Tok chastotasi 10 nm p/s, davomiyligi 0.5-1.0 ms, muolaja 
davomiyligi 10 daqiqa, har kuni yoki kunora. 1 kurs 10 muolaja.
Impulsli magnitoterapiya. 
1.2 Tl induktsiyali magnit maydoni yordamida muolaja o’tkaziladi. Yakka va juft 
impulslar navbatlanish chastotasi 10 imp/s, davomiyligi 100-180 mks, usul-1 
induktorli (2 induktorli). Muolaja davomiyligi 10 daqiqa, har kuni yoki kunora. 1 kurs 
10 muolaja.
QARSHI KO’RSATMA 
O’tkir davr, qon ketishlar, qin tushishi, to’g’ri ichak tushishi, chanoqm a’zolari 
funktsiyasini yaqqol buzilishlari(siydik va axlat tuta olmaslik).
SANATOR – KURORT DAVO.
Bunday bemorlar o’tkir davrdan kamida 2-3 oy o’tgach balneo va balchiqli 
kurortlarga yuboriladi. 
FIZIOPROFILAKTIKA. 
Jinsiy a’zo va yo’llarni rivojlanishini oldini olish, chanoq asosi mushaklari 
bo’shligi va chanoq a’zolarini funktsional buzilishlarini tiklashga qaratilgan.
ABORTDAN KEYINGI REABILITATSIYA 
Abort muammosi haligacha aktual muammoligicha qolmoqda. Kup 
mamlakatdlarda abort tug’ilishni boshqarishni asosiy usuli bo’lib kelmoqda. Buning 
sababi kontratseptsiya xakidagi ma’lumotlarni kamligi, jinsiy xayot asoslarini 
bilmaslik, himoyalanish yo’lini noto’g’ri tanlash va albatta iqtisodiy muammolardir.
Homiladorlikni tugatish muolajasini o’tkazgan 10-15% ayyollarda ginekologik 
asoratlar qoladi, surunkali jarayonlar avj oladi. Invitsirlangan abort ayniqsa katta xavf 
tug’diradi, bunda septsik infektsiya tarqalib, salpingoofarit, metroendometrit, 
parametrit, metrit, chanoq peretoniti, bachadon venalari trombolebiti va boshqa 
kasalliklariga olib kelishi mumkin.

---

30 
Abort natijasida bachadon bo’shlig’ida homila qismlari qolib ketishi, istmiko – 
tservikal etishmovchilik rivojlanishi, hayz tsiklini buzilishi mumkin. Eng og’ir asorat 
va bu bachadon perforatsiyasi. Bu yirik tomirlar zaralanishi, ichak qovuzloqlari va 
siydik pufagini zararlanishiga olib kelishi mumkin.
Kechki asoratlarga metroragiya kiradi. Metroragiya bu – hayz tsiklidan tashqari 
bachadondan qon ketishidir. Buning sababi neroendokrin buzilishlar, ichki bachadon 
teshigi sohasidagi bitishmalar, bachadon va uning bo’yni travmatizatsiyasi bo’lishi 
mumkin.
Abortning eng og’ir asoratlari: ikkilamchi bepushtlik, bachadondan tashqari 
xomiladorlik, bola tashlash xavfi, extiyorsiz abortlar, homilani oxirgacha 
ko’tarmaslikdir. Shuning uchun abort qiluvchi jarrohning asosiy vazifasi ayolning 
keyingi repraduktiv xususiyatini saqlab qolish va keyinchalik sog’lom bola tug’ish 
imkoniyatiga ega bo’lishni ta’minlash.
Abortdan keyingi reabilitatsiya o’z ichiga asoratlarni oldini oluvchi va ayol 
fertilligini saqlashni ta’minlovchi bir qancha usullar kiradi. Operatsiyadan keyingi 2-4 
soat mobaynida bemor qulay paytda palatada tibbiyot hodimlari kuzatuvida bo’ladi. U 
maxsus tomchi dorilar (bachadon qisqartiruvchi, qon to’xtatuvchi, umumiy quvvatni 
oshiruvchi dori vositalarni qabul qiladi).
Agar ayol ahvoli xech qanday xavf tug’dirmasa bir qancha vaqtdan keyin u 
uyiga ketishi mumkin. Ayol kasalxonadan chiqayotganda vrach unga operatsiyadan 
keyingi davrni yaxshi kechishini ta’minlovchi zarur maslaxatlarni beradi. 
Operatsiyadan keyingi bir xafta mobaynida ayol UTT va ginekolog ko’ruvidan o’tadi. 
U mutaxassislar ayol ahvoliga mos samarali va xavfsiz kontratseptsiya usulini tanlab 
berishadi.
Abort paytida bo’ladigan gormonal o’zgarishalarni hisobga olib, operatsiyadan 
bir oy o’tgach gormonal holatni tekshirish kerak va zarur bo’lsa zamonaviy 
korrektsiyani amalga oshirish kerak.