O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo’ziboyeva ta’lim texnologiyalari

Hamkorlikda o’qitish texnologiyasi

Hamkorlik pedagogikasi XX asrning 80-yillarida rivojlana boshladi va ta’limdagi ko’pgina innovatsion jarayonlarni hayotga chorladi. Bu texnologiya negizida taniqli rus va chet el pedagoglarining tajribasi yotadi. Ular K.D.Ushinskiy, N.P.Pirogov, L.N.Tolstoy, J.J.Russo, Ya.Korchak, K.Rodjers, E.Bern, S.T.Shatskiy, V.A.Suxomlinskiy va boshqalardir.

Mumtoz pedagogik qarashlar nuqtai nazaridan o’qituvchi- pedagogik jarayonning subyekti, o’quvchi esa obyekti, deb hisoblanadi. Hamkorlik pedagogikasida esa o’quvchi o’z o’quv faoliyatining subyekti tarzida qaraladi. Bunda o’qituvchiva o’quvchi pedagogik jarayonning subyektlari sifatida tenglashib, hamkorlik pedagogikasi jarayoni tashkil bo’ladi. Ular o’zaro hamkor, hamfikr, hamdo’st, hamijodkor, hamishtirokchi, hamdard va hamboshqaruvchi tarzida faoliyat yuritadilar.
Hamkorlik munosabatlari o’qituvchilar orasida, ma’muriyat bilan, o’quvchilar va o’qituvchilar jamoalari bilan, rahbarlar, ota-onalar va keng jamoatchilik orasida ham o’rnatiladi.
Hamkorlik pedagogikasi o’quvchining ta’lim-tarbiya olish motivlarini rivojlantirib borish orqali hamda o’quv-tarbiya jarayonini insonparvarlashtirish tamoyillarini amalga tatbiq qilgan holda yuqori sifat va samaradorlikka erishishni ta’minlaydi.
Hamkorlik pedagogikasi –ta’lim beruvchilar va ta’lim oluvchilarning uzaro muloqotiga asoslangan shaklda ta’lim berishga yo’naltirilgan tizim.
Hamkorlik pedagogikasi o’quvchining ta’lim-tarbiya olish motivlarini rivojlantirib borish orqali hamda o’quvtarbiya jarayonini insonparvarlashtirish tamoyillarini amalga tatbiq qilgan holda yuqori sifat va samaradorlikka erishishni ta’minlaydi.
Hamkorlik pedagogikasi 4 ta asosiy yo’nalish bo’yichaamalga oshiriladi:

• 
  shaxsga inson, shaxs sifatida yondashuv;
  
• 
  dialektik faollashtiruvchi va rivojlantiruvchi majmua;
  
• 
  tarbiya konsepsiyasi;
  
• 
  atrof-muhitni ta’lim-tarbiyaga moslash;
  

Jamiyat har bir fuqaroning ta’lim-tarbiya va bilim olishini ijtimoiy zaruriyat, deb hisoblaydi. Atrof-muhitni, ya’ni jamiyatni pedagogizatsiyalash har bir fuqaroning ta’lim-tarbiya olishi zarurligini ifodalaydi. Chunki ta’lim-tarbiya samaradorligi, ya’ni ijobiy natijasi jamiyat taraqqiyotini ta’minlovchi omillaridan biri sanaladi. Shuning uchun ham hozirgi kunda mamlakatimizda jamiyatni pedagoglashtirish ijtimoiy buyurtma sifatida jadal sur’atlar bilan amalga oshirilmoqda. Bugungi kunda biz ulkan pedagogik merosga egamiz. Hamkorlik pedagogikasi bu merosda “Ustoz-shogird” an’anasi ko’rinishida ifodalangan. Unga ko’ra, ustoz shogirdiga kuchaytirilgan tarzda ta’lim va tarbiya beradi. Tarixdan ma’lumki, bu jarayonda ota-ona yoki katta yoshli oila a’zolari ta’lim jarayoniga aralashmagan. Natijada ustoz va shogird o’rtasida o’zaro ishonch va sadoqat tarkib topgan. Shu sababli manbalarda ustoz va shogirdga nisbatan bir talay talablar qo’yilgan.
Sharq mutafakkirlari va allomalarining ijodiymeroslarida o’qituvchi- tarbiyachi mahorati, ustoz-shogird an’analariga ham alohida o’rin berilgan.