O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi oliy va o’rta tibbiy ta’lim bo’yicha o’quv-uslub idorasi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

 
I. Retsepturadan berilgan vazifani tekshirish. 
 
Vazifa 1
 
Retseptlarni mustaqil yozish va qo’llanilishini ko’rsatish. 
1. 
 
In’ektsiya uchun morfin gidroxlorid.
 
2. 
 
Omnopon ampulada.
 
3. 
 
Pentazotsin gidroxlorid ampulada.
 

---

 
69
4. 
 
Promedol ampulada.
 
5. 
 
Promedol kapsulada.
 
6. 
 
Fentanil ampulada.
 
7. 
 
Nalorfin gidroxlorid ampulada.
 
8. 
 
Naloksan gidroxlorid ampulada.
 
 
II. Talabalarning boshlang’ich bilim darajasini aniqlash. 
Vazifa 2
 
Faol so’rov. Mustaqil tayyorlanish uchun savollar asosida. 
 
Vazifa 3
 
Farmakodinamikadan keltirilgan savollarga rejalashtirilgan javoblardan to’g’risini tanlash.
 
1. Narkotik analgetiklar: a) morfin; b) omnopon; v) pentazotsin; g) nalorfin; d) amidopirin. 
2. Morfinga xos ta’sirlar: a) eyforiya; b) og’riq markazini susayishi; v) nafas olishni susayishi; g) 
yo’tal markazini susayishi; d) ko’z xarakatlantiruvchi markazini qo’zg’alishi; e) vagus nervni 
qo’zg’alishi. 
3. 
 
Morfinni og’riq qoldirish mexanizmi: a) periferik sezuv retseptorlarni falajlash; b) periferik 
to’qimalarda Yallig’lanish mediatorlarini hosil bo’lishini susayishi; v) MNS  og’riq o’tkazuvchi 
yo’llarida sinaptik o’tkazishni buzilishi; g) nerv sistemasida impulslarni o’tishini buzilishi; d) 
og’riqqa nisbatan ruhiy xolatni o’zgarishi; e) og’riq markazini susayishi. 
4. 
 
Morfin va unga yaqin moddalarni qo’llashga ko’rsatmalar: a) kuchli og’riqni to’xtatish; b) 
nafasni qo’zg’alishi; v) yo’tal; g) qusishni tuxtatilishi; d) narkoz; e) narkozdan oldingi 
premedikatsiya. 
5. 
 
Morfin va unga yaqin moddalarni qo’llashga monelik: a) surunkali og’riq; b) nafasni 
susayishi; v) qabziyat; g) titroq; komatoz xolat; e) qo’zg’aluvchan xolat. 
6. 
 
Neyroleptanalgeziyada qaysi analgetik qo’llaniladi: a) morfin; b) promedol; v) fentanil; g) 
nalorfin; d) omnopon. 
7. 
 
Morfinni og’riqni qoldiruvchi xususiyatini o’rtacha davomliligi: a) 20-30 min; b) 4-5 soat; v) 
8-10 soat. 
8. 
 
Morfinni antagonisti: a) bemegrid; b) korazol; v) nalorfin; g) naloksin. 
9. 
 
Morfin bilan o’tkir zaxarlanishga xolatlar: a) komatoz xolat; b) nafasni susayishi; v) 
qorachiqni torayishi; g) tana xaroratini ko’tarilishi; d) tana xaroratini tushishi. 
10. 
Morfin bilan o’tkir zaxarlanganda ko’riladigan choralar: a) spetsifik antagonistlarni 
(nolorfin, naloksan) yuborish; b) reflektor ta’sir qiluvchi nafas stimulyatorlari (sititon, lobelin); 
v) sun’iy nafas; g) kislorod yuboriladi; d) oshqozonni yuvish (kaliy permanganat yoki tanin; e) 
bemorni isitish. 
11. 
Promedolni xususiyatlari: a) morfinga nisbatan nafas markazini kuchli tormozlaydi; b) 
morfinga nisbatan nafasni sustroq tormozlaydi v) ichki a’zolar silliq mushaklariga (ichak, bronx, 
siydik yo’li) kuchsiz spazmolitik ta’sir ko’rsatadi.