O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad-al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Doppler effekti (yoki Doppler siljishi), toʻlqin manbayi bilan oʻzaro nisbiy harakatlanayotgan kuzatuvchiga nisbatan toʻlqin chastotasi yoki toʻlqin uzunligining oʻzgarish hodisasi. Bu hodisani 1842-yilda avstriyalik fizik olim Christian Doppler tasvirlab bergan, va uning sharafiga bu hodisa "Doppler effekti" (Doppler taʼsiri) nomi bilan fanga kiritilgan.
Miya va bo'yin tomirlarining ultratovush tekshiruvi dopler:
Ultratovush tekshiruvi va miya tomirlarining Doppler tekshiruvi echoensephalografiyasi ultratovush signallarini to'qimalarga yuboradigan qurilma sensori yordamida amalga oshiriladi. Yansıtılan to'lqinlar monitördeki tasvirga aylanadi. Har ikki usul ham qon oqimining tezligi va yo'nalishi, tomirlarda aterosklerotik plakatlar va qon pıhtılarının mavjudligi haqida ma'lumot beradi. Ultratovush va dopplerografiya tufayli, anevrizma va miyaning zararlangan hududlari mavjudligi aniqlanadi.
Elektrokardiogramma [elektro., kadio… va gramma] (EKG) – yurak mushagi ishlyotganda hosil boʻlgan elektr impulslari yozib olingan egri chiziq. Elektrokardiogramma elektrokardiograf yordamida qogʻozga yoki fotoplyonkaga tushiriladi.
Butun tanaga tarqatuvchi yurak toklari (harakat toklari) EKGsi tananing turli qismlari (koʻkrak qafasi, qoʻl va oyoqlar)ga oʻrnatilgan va elektrokardiografga ulangan elektrodlar bilan yozib olinadi. Hoz. zamon tibbiy texnika yutuqlari tekshirilayotgan odam ancha uzoq masofada boʻlsa ham tele yoki radiouzatkichlar yordamida EKGni yozib olish imkoniyatiga ega.
Yurakning eng oddiy matematik modeliga kinetik modelni kiritish mumkin [1]. Unda yurak ritmi modellashtirishning asosiy parametri sifatida belgilanadi. Kinetik tizimda yurak keltirilgan massaning bazi hildagi obekti sifatida tariflanadi. Yurakning tebranishi garmonik qonun bo’yicha belgilanadi: cos ; 0 U U t x    (1) bunda U0 -dastlabki birigish;  -aylanali chastota; t - vaqt. Shunga nisbatan, harakat tenglamasi quyidagi turda beriladi: 0. 2 2   x  x U dx d U  (2) (2) tenglama yurakning tebranishin doimiy amplitudali erkin tebranish sifatida ko’rsatadi, va bunda qarshilik kuchi va dastlabki tebranishning so’nishi hisobga olinmaydi. Tebranish modelining kengaytirilishi uchun tizimga qo’shimcha parametrlar kiritilishi bilan, differentsial tenglamaga, kiritilgan shartlarni belgilovchi qo’shimcha ko’rsatkichlar kiritiladi. Tizimga tebranish modellarini belgilovchi qo’shimcha parametrlar kiritilishida, differentsial tenglamaga tegishli shartlarni xarakterlovchi qo’shimcha ko’rsatkichlar kiritiladi.