O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad-al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Ikkinchi signal sistemasi — faqat odam uchun xos boʻlgan, soʻzlar vositasida yuzaga chikadigan bosh miya yarim sharlari poʻstlogʻining faoliyati. I.s.s. eshitiladigan, soʻzlanadigan yoki koʻzga koʻrinadigan soʻzlar (nutq) vositasida amalga oshadi. Bu tushunchani 1932 y. da I. P. Pavlov odam bilan hayvon bosh miyasi faoliyati oʻrtasidagi farqni ifodalash maqsadida taklif etgan. I.s.s. birinchi signal sistemasi asosida yuzaga chiqadi. Chunki soʻzlar birinchi signal sistemasi signallari umumlashmasi, "signallar signali" hisoblanadi. Bunday umumlashuv shartli reflekslar xrsil qilish bilan boglik. Narsa va hodisalarning umumlashgan tasviri, yaʼni soʻzlar tufayli inson butun borliq toʻgʻrisida mavhum fikrlash va uni ilmiy taxlil qilish uchun cheksiz katta imkoniyatga ega boʻladi. I.s.s. evolyusiya jarayonida biologik va ijtimoiy omillar taʼsirida paydo boʻlgan, yashash uchun kurash va irsiy oʻzgaruvchanlik asosida bosh miya poʻstlogʻining tobora takomillashuvi, ijtimoiy mehnat va kishilar oʻrtasidagi oʻzaro munosabatlar tufayli kishilarda nutq vujudga kelgan va rivojlangan. I. s. s.ning shakllanishi bosh miya yarim sharlari poʻstlogʻining barcha qismlari bilan bogʻliq. Zamonaviy neyrofiziologik tadqiqotlar (miyaga mikroelektrod oʻrnatish) verbal (soʻz) signallarining kodlashish mexanizmini oʻrganishga imkon beradi. 
REG reografik-biriktirma va yozib olish moslamasi yordamida amalga oshiriladi. Bola ko'zlarini yumgan holda orqa tomonida yotadi (tashqi ta'sirga ta'sir qilmaslik uchun). Frontal-mastoid abdüksiyonda (ichki karotis arteriyalarining hovuzida) elektrodlar frontal tubercles va mastoid jarayonlarga, oksipitomastoid abdüksiyonla (vertebral arteriyalar hovuzida) - mastoid jarayonlar va oksipital tuberclesga joylashtiriladi. Bir vaqtning o'zida EKGni standart qo'rg'oshin II va ikkita differentsial REGda yozib oling. Standart qarshilik kalibrlash signalining qiymati odatda 0,1 ohmga teng. Qog'oz lentasining tezligi 50 mm / s.
Fotopletizmografik signal:Bu fotopletizmografiya usuliga asoslangan analog sensordir - yurak aylanishining fazasiga qarab tomirlar orqali qon oqimining o'zgarishi tufayli o'lchov amalga oshiriladigan hududda (masalan, barmoq yoki quloqcha) qon hajmining optik zichligining o'zgarishi. Sensor yorug'lik manbai (yashil LED) va fotodetektorni (2-rasm) o'z ichiga oladi, kuchlanish yurak pulsatsiyasi paytida qon hajmiga qarab o'zgaradi. Ushbu grafik (fotopletizmografiya yoki BCP diagrammasi) shaklda ko'rsatilgan shaklga ega. 
Lazer (ing . laser; Light Amplifi cation by Stimulated Emission of Radiation — majburiy nurlanish yordamida yorugʻglikning kuchayishi maʼnosini anglatadigan soʻz birikmalarining bosh harflaridan olingan), optik kvant generator — ultrabinafsha, infraqizil va koʻzga koʻrinadigan soha diapozondagi nurlanishlarni hosil qiluvchi qurilma; kvant elektronikadagi asosiy qurilmalardan biri. Birinchi L. 1960 yilda yoqutda amerikalik olim T. Meyman tomonidan yaratilgan. Ishi atom va molekulalarning majburiy nurlanishiga asoslangan. L. har xil energiya (elektr, yorugʻlik, kimyoviy, issiklik va h.k.)ni optik diapozondagi kogerent elektromagnit nur energiyasiga aylantirib beradi. U 3 element — energiya manbai, aktiv muhit (modda), teskari bogʻlanishdan iborat (agar L. kogerent nurni kuchaytirish uchun xizmat qilsa, teskari boglanish zarur emas)