O’zbekiston Respublikasi qonunlariga, 2017-2021- yillarga mo’ljallangan O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M

Kislotalar deb dissotsilanganda kationlar sifatida fagat vodorod ionlari hosil bo`ladigan elektrolitlarga aytiladi.
Kislotalar kislorodli va kislorodsiz kislotalarga bo`linadi:
Kislorodli kislotalar – H₂CO₃, H₂SO₃, H₂SO₄, HNO₃
Kislorodsiz kislotalar – HF, HCL, HJ, HBr, H₂S.
Kislorodli kislotalarning ko`pchiligi metallmaslar oksidlarini suv bilan o`zaro ta`sir ettirib olinadi. Masalan:
SO<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O = H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> N<sub>2</sub>O<sub>5</sub> + H<sub>2</sub>O =2HNO<sub>3</sub>
Kislorodsiz kislotalar vodorodni metallmas bilan biriktirish va so`ngra vodorodli birikmani suvda eritish yo`li bilan olinadi.
Kislotalar suyuqliklar yoki gattig moddalar bo`ladi. Ularning ko`pchiligi suvda yahshi eriydi, eritmalari nordon ta`mli bo`ladi, o`simlik va hayvon to`qimalarinii yemiradi, lakmusning ko`k rangini qizilga o`zgartiradi.
Asoslar deb dissotsilanganda anionlar sifatida faqat gidroksid–ionlar hosil bo`ladigan elektrolitlarga aytiladi.
Suvga eriydigan asoslar, ya`ni ishqorlar metallarni yoki ularning oksidlarini suv bilan o`zaro ta`sir ettirib olinadi:
2 Na + 2H<sub>2</sub>O = 2NaOH + H<sub>2</sub>; Na<sub>2</sub>O + H<sub>2</sub>O = 2NaOH.
Suvda kam eriydigan yoki erimaydigan asoslar bilvosita yol bilan, tegishli tuzlarning suvdagi eritmalariga ishqorlar ta`sir ettirish yo`li bilan olinadi:
FeSO<sub>4</sub> + 2NaOH = Fe(OH)<sub>2</sub>↓ + Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>; AlCl<sub>3</sub> + 3NaOH = Al(OH)<sub>3</sub>↓ + 3NaCl.
Asoslar indikatorlar rangini o`zgartiradi: gizil lakmusni ko`k tusga, rangsiz fenolftaleinni pushti rangga kiritadi. Ularning ko`pchiligi gizdirilganda parchalanadi:
Cu(OH)₂ = CuO + H₂O 2Fe(OH)₃ = Fe₂O₃ + 3H₂O
Tuzlar deb dissotsilanganda metallarning kationlari, shuningdek, (NH₄⁺ ammoniy kationi) va kislota qoldiglarining anionlari hosil bo`ladigan elektrolitlarga aytiladi. Tarkibiga ko`ra tuzlar quyidagi turlarga bo`linadi: o`rta tuzlar, nordon tuzlar, asosli tuzlar, qo`shtuzlar va kompleks tuzlar.
Tuzlar quyidagi usullar bilan olinadi:

1. 
   KOH + HNO₃ = KNO₃ + H₂O (heytrallanish reaksiyasi)
   

2. Kislotalarning asosli oksidlar bilan o`zaro ta`siri:
H₂SO₄ + CuO = CuSO₄ + H₂O; 2HNO₃ + Na₂O = 2NaNO₃ + H₂O.
3. Kislotalarning tuzlar bilan o`zaro ta`siri:
H₂S + CuCl₂ = CuS↓ + 2HCl; HCl + NaNO₃ = NaCl + HNO₃
4. Ikkita turli xil tuzning o`zaro ta`siri:
Na₂SO₄ + BaCl₂ = BaSO₄↓ + 2NaCl; KCl + NaNO₃ = KNO₃ + NaCl.
5. Asoslarning kislotali oksidlar bilan o`zaro ta`siri:
Ca(OH)₂ + SO₂ = CaSO₃ + H₂O; 2KOH + SiO₂ = K₂SiO₃ + H₂O.
6. Ishqorlarning tuzlar bilan o`zaro ta`siri:
3KON + FeCl₃ = 3KCl + Fe(OH)₃↓; 2NaOH + CuSO₄ = Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓
7. Asosli oksidlarning kislotali oksidlar bilan o`zaro ta`siri:
CaO + SiO₂ = CaSiO₃; BaO + SO₃ = BaSO₄
8. Metallarning metallmaslar bilan o`zaro ta`siri:
2K + Cl₂ = 2KCl; 2Na + J₂ = 2NaJ.
9. Metallarning kislotalar bilan o`zaro ta`siri:
2Al + 6HCl = 2AlCl₃ + 3H₂↑; Fe + 2HNO₃ = Fe(NO₃)₂ + H₂↑.
10. Metallarning tuzlar bilan o`zaro ta`siri:
Fe + CuSO₄ = FeSO₄ + Cu; Zn + Ni(NO₃)₂ = Zn(NO₃)₂ + Ni.
Odatda tuzlar qattiq moddalardir. Suvda eruvchanligiga qarab ular eriydigan, kam eriydigan va erimaydigan tuzlarga bo`linadi.