O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

Nazorat Savollari
1. Xalqaro huquq prinsiplari bu nima?
2. Xalqaro huquqning asosiy va umum tan olingan prinsiplari orasida farq mavjudmi?
3. Xalqaro huquqning sohaviy prinsiplari deganda nimani tushunasiz?
4. Qaysi xalqaro huquqiy hujjatlarda xalqaro huquq prinsiplari o‘z ifodasini topgan?
5. Xalqaro huquqning har bir prinsipi toʻgʻrisida o‘z fikringizni bildiring.
6.O‘zbekiston Respublikasi milliy qonunchiligida xalqaro huquq prinsiplarining ifodalanishini ko‘rsating.
7. Xalqaro huquqning inson huquqlarini himoya qilish prinsipiga O‘zbekiston Respublikasida qay tarzda rioya qilinmoqda?
4-mavzu Xalqaro huquq subyektlari
Reja:
Reja:
1. Xalqaro huquq sub’ekti tushunchasi.
2. Davlat — xalqaro huquqning asosiy sub’ekti.
3. Xalqaro-huquqiy tan olish.
4. Davlatlarning huquqiy vorisligi.
5. Davlatga o‘xshash tuzilmalar — xalqaro huquq sub’ekti.
6. Millatlar va xalqlar — xalqaro huquq sub’ektlari sifatida.
7. Xalqaro tashkilotlar — xalqaro huquq sub’ekti sifatida.


1. Xalqaro huquq sub’ektlari tushunchasi
"Huquq sub’ekti" tushunchasi davlat va huquq nazariyasida ishlab chiqilgan bo‘lib, davlatlarning ichki huquqi yoki xalqaro huquqqa nisbatan emas, balki umuman huquqqa nisbatan qo‘llaniladi.
Xalqaro huquq ma’lum xalqaro munosabatlarni tartibga sola-di, buning natijasida ular xalqaro-huquqiy munosabatga aylanadi. Xalqaro huquq me’yorlari bilan tartibga solingan xalqaro-huquqiy munosabatlarning qatnashchilari xalqaro huquq sub’ektlari deb ataladi.
Huquqiy munosabatlar boshqa ijtimoiy munosabatlardan shu-nisi bilan farqlanadiki, ularning ishtirokchilari — sub’ektla-ri huquq me’yorlarida belgilangan yuridik huquq va majburiyatlarga ega bo‘ladi. Huquq me’yori asosida sub’ektga tegishli bo‘lgan muayyan yuridik huquq uning sub’ektiv huquqi hisoblanadi. Unga xalqaro huquqsa har doim boshqa xalqaro — huquqiy munosabat sub’ektining sub’ektiv majburiyatlari qarama-qarshi turadi.
Huquq me’yorlari tizimi ob’ektiv ma’nodagi huquq yoki ob’ek-tiv huquq deb yuritiladi. Xalqaro huquq tom ma’noda ob’ektiv huquq hisoblanadi.
Xalqaro huquq sub’ektlari — xalqaro huquq me’yorlari bilan sub’ektiv huquq va sub’ektiv majburiyatlarga ega bo‘lgan xalqaro-huquqiy munosabatlar qatnashchilaridir.
Xalqaro huquq sub’ektlari — xalqaro huquq me’yorlari bilan sub’ektiv huquq va majburiyatlarga ega bo‘lgan, shuningdek, tegishli huquqiy munosabatlarning real qatnashchilari bo‘lishi mumkin bo‘lgan taraflar, shaxslardir.
Xalqaro huquq sub’ekti — xalqaro huquqning umumiy me’yorlariga yoki xalqaro-huquqiy hujjatlarning talabiga muvofiq paydo bo‘ladigan xalqaro huquq va majburiyatlar egasidir. SHuningdek, bu xatti-harakatlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri xalqaro huquq bilan tartibga solinadigan va xalqaro-huquqiy munosabatlarga kirishadigan yoki kirishi mumkin bo‘lgan shaxsdir.
Xalqaro huquq fanida birlamchi va ikkilamchi (hosilali) xalqaro huquq sub’ektlariga bo‘linadi. Bunday farqlanish — ob’ektiv voqelik, tabiiy-tarixiy jarayoni va hozirgi xalqaro huquqning rivojlanishi natijasidir.
Birlamchi xalqaro huquq sub’ektlari — avvalo davlatlar va ayrim hollarda xalqlar va millatlardir. Ular ijtimoiy organizm sifatida paydo bo‘lib, muqarrar ravishda o‘zaro aloqa o‘rnatadi, o‘zi uchun o‘zaro xalqaro muomala qoidasini yaratadi.
Ikkilamchi(hosilali) xalqaro huquq sub’ektlari birlamchi sub’ektlar tomonidan yaratiladi. Ularning xalqaro huquqiy layoqatining hajmi uning tashkilotchilarining ixtiyori va maqsadiga bog‘liq. Bu hukumatlararo tashkilot bo‘lishi ham mumkin yoki erkin shaharlar singari davlatga o‘xshash tuzilma bo‘lishi ham mumkin. Tashkilotchilar ularni o‘z nomidan davlatlararo munosabatlarga kirishish huquqini beradi.