O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

Boshqaruvning ikkinchi shaklida 
lizing faoliyatini amalga oshirish 
marketing va sotuv bo‘limlarida mujassamlangan bo‘ladi. Marketing vositasida 
lizingni boshqarish sotuvning bu shaklini takomillashtirish hamda uni bozorda 
mahsulot sotishning o‘zlashtirilgan usul va vositalari yordamida amalga 
oshirishga imkon yaratadi. Kelajakda lizing miqyosining kengaytirilishi yangi 
kapital oqimlari va lizingni tashkil etishga yangicha yondashuvlarni talab qiladi. 
Bunga mulkni lizingga berish bilan bog‘liq barcha operatsiyalarni 
markazlashtiruvchi 
lizing 
operatsiyalarini 
o‘tkazishga 
ixtisoslashgan 
kompaniyalarni yaratish yo‘li bilan erishiladi. Bu kompaniyalar faoliyatining 
samaradorligini reklama, bozorni o‘rganish, ta’mirlash, texnik xizmat ko‘rsatish, 
qo‘shimcha pul resurslarini tashkil etish yagona – lizing faoliyatini ta’minlaydi. 
Bundan kelib chiqadiki, 
boshqaruvning uchinchi shakli
lizing faoliyati 
ishlab chiqaruvchi korxona doirasidan chiqqan hamda lizing kompaniyalari 
ifodalovchi ixtisoslashgan tarmoqda markazlashgan paytda o‘ringa ega bo‘ladi. 
Lizing jarayonini boshqarishning yuqorida sanab o‘tilgan barcha turlari 
lizing turidan qat’iy nazar qo‘llanadi. 
Lizingni 
boshqarishning 
tashkiliy 
shakllari 
rivojlanishi 
ishlab 
chiqarishning markazlashuvi va kooperatsiya qonunlari bilan bog‘liq 
tendensiyalarga asoslanishi mumkin. Masalan, bank va sug‘urta kompaniyalari 
misolida yirik moliya egalarining mulkni ishlab chiqaruvchi kompaniyalar, 
shuningdek, 
ta’mirlash 
korxonalarining 
bevosita 
iste’molchilar 
bilan 
kooperatsiyasi bozorning shakllanish sharoitlarida lizingning rivojlanishida 
qiyinchiliklarni aylanib o‘tishga imkon beradi. Texnika vositalariga talabning 
yuqoriligi lizing bitimlari sonini oshirishi sababli, bu holda lizing 
kompaniyalarining ham yiriklashuvi, ularning ixtisoslashuvi, mustaqil huquqiy 
tuzilmalarning paydo bo‘lishi, ya’ni xolding turidagi lizing kompaniyalari 

---

85 
varianti yuzaga kelishi mumkin. Bunda xolding turidagi lizing kompaniyalarini 
tuzishning funksional tamoyillari lizing operatsiyalarini amalga oshirishdagi 
xarajatlarni qisqartirishga imkon yaratadi. 
Shu tariqa,