O’zbekiston respublikasi qishloq

MAVZU ISLOMNING ASOSIY MANBALARI

REJA:

1. 
   Qur’on – islom dinining asosiy manbasi.
   
2. 
   Qur’onni tushunish, uning tuzilishi.
   
3. 
   Hadislar.
   

Tayanch so’z va iboralar: Qur’on, Laylat-ul qadr, tavotur, suhuf, sura, oyat, qirovat, nasx, sababi nuzul, hadislar, muhaddis, sahih hadislar, musnad, sunan.
1. Qur’oni Karim – Alloh tarafidan 23 yilga Yaqin muddat mobaynida Muhammad payg’ambarga oyatma-oyat, sura-sura tarzida nozil qilingan ilohiy (sakral) kitobdir. Bu kitob islom dinining muqaddas manbasi hisoblanadi. Islom ilohiyot maktablaridan biri ahl as-sunna va-l-jamoa ta’limotiga ko’ra, Qur’on Alloh taoloning so’zi va uning azaliy ilmidir.
Muqaddas Yozuv ko’p nomlaridan biri bo’lgan «Qur’on» so’zi – arabcha «qara’a» (o’qimoq) fe’lidan olingan. Boshqa fikrga binoan, u suryoniy tilidagi «kerain» –
«muqaddas yozuv» ma’nosini bildiruvchi so’zdan olingan. Musulmon an’analariga ko’ra, Allohning irodasi va o’gitlari Muhammad payg’ambarga farishta Jabroil orqali vahiy (arabchada — uqtirilgan degan ma’noni anglatadi) qilingan. Vahiy kelgan kun islomda Laylat-ul qadr kechasi (arabchada - taqdirnn hal qiladigan kecha degan ma’noni anglatadi) deb yuritiladi. O’z navbatida, payg’ambar bu o’gitlarni kishilarga etkazgan. Bu narsa musulmonlarning muqaddas kitobi Qur’onda bayon etilgan.
Ullamolar Qur’onni quyidagicha ta’riflaydilar: “Qur’on – Alloh taoloning Muhammad alayhissalomga vahiy orqali nozil qilgan, tavotur (kalomni yolg’onga chiqarib bo’lmaydigan darajada ko’p sonli kishilar tomonidan naql qilinishi) ila naql qilingan, ibodatda o’qiladigan, (barchani) lol qoldiruvchi kalomidir”.³⁵
Islomshunoslik va qur’onshunoslik xulosalari asosida suralarning xronologik tartibini quyidagicha shaklda tasavvur qilish mumkin:

1. 
   Birinchi Makka davri (610-615 yillar). Bu davrda yuksak adabiy ijod namunalari bo’lgan saj’ janridagi suralar o’qilgan. Evropa olimlari ularga «Nazmiy suralar» deb nom berganlar.
   
2.