Iqt naz Ro'ziyev Nurmanova mm rtf

K I R I SH

O’zbekiston Respublikasi Prezidentti I.A.Karimov «Fidokor» gao’zetasi muxbiri bilan bo’lgan suxbatda: «Bugun biz yangi davlat, yangi jamiyat kurayotgan ekanmiz, bu tizimda ijtimoiy–siyosiy munosabatlar, odamlarning ongi va tafakkuri xam o’ziga xos, Shu bilan birga mutlako yangicha ma‘no kasb etishi Shubxasio’z. Avvalo shaxs bilan davlat. Inson bilan jamiyat munosabatlaribatamom yangicha mao’zmun va shakl topishi, yangitamoyillarga asoslanishi kerak», degan edi. (I.A.Karimov-Donishmand xalqimizning mustaxkam irodasiga ishonaman. «Fidokor» gao’zetasi, 2002 8 iyun).

Respublikamiz ulug’vor davrlarni boshidan kechirmokda. Mustakillik tufayli jamiyatimiz xayotida tub mao’zmunli o’zgarishlar amalga oshib, xar tomonlama tarakkiyot bilan birga bir mamlakat, bir xalqka xos o’zgarishlar xam paydo bo’lib rivoj topmokda. Bular ichida Iqtisodiyot aloxida o’rin egallaydi. Chunki u xar bir kishining, xar bir oilaning, jamoa va umuman jamiyatning xayotida muxim o’rin tutadi. Iqtisodiy axvolga karab ijtimoiy xayot shakllanadi. Iqtisodiyot – bizning nafakat bugungi, balki ertangi xayotimiz, XOZIRGI va kelajakdagi faravonligimizdir.

XOZIRGI va’ziyatda erkin Bozor Iqtisodiyotiga o’tish munosabati bilan Iqtisodiyotning sir-asrorlarini, konun-koidalarini yaxshi bilish muxim Iqtisodiy axamiyat kasb etmokda. Iqtisodiy konun kategoriyalarini Iqtisodiyot nao’zariyasi urgatadi. Nao’zariyani bilish nafakat amaliy faoliyat uchun, balki Iqtisodiy ish bilan Shugullanmaydigan kishilar uchun xam kerak, chunki ular xech bulmaganda iste‘molchi bo’lib maydonga chikadilar va Iqtisodiy munosabatlarni xech kim cheklab uta olmaydi. Nao’zariya Iqtisodiy fiko’rlashga urgatadi, konun – koidalarga binoan tejamli xujalik yuritishga, mexnatni kadrlashga chorlaydi. Insonlar jamiyatda yashaganlari tufayli xam Shu jamiyatdagi Iqtisodiy munosabatlardan xoli bula olmaydi. Shu sababdan Iqtisodiy nao’zariyani egallash fakat mutaxassislar yoki bizneschilar ishi bulmay, balki barchaga barobar, xar bir fukaro uchun o’zarur ishdir.

Mao’zkur ma‘ro’za matnida umuminsoniy nao’zariyalar asos kilib olinadi, Shu sababli Iqtisodiyotning umuminsoniy jixatlariga birlamchi o’rin berilgan. Matnning ichki to’zilishi, uning turli kismlari o’rtasidagi mantikiy boglanishlar ana Shundan kelib chikadi.

Tavsiya etilayotgan ma‘ro’za matni O’zbekiston Respublikasi Oliy va urta maxsus ta‘lima vao’zirligi tomonidan tasdiklangan «Iqtisodiyot nao’zariyasi» fani dasturi asosida yoo’zildi va Oliy O’quv yurtlarining talabalari uchun kullanma sifatida tavsiya etiladi. Shu ma‘ro’za matnining mao’zmun-mundarijasi buyicha bildirilgan xolisona istak, taklif, fiko’r va muloxao’zalar, maslaxatlarni mualliflar mamnuniyat bilan kabul kiladilar.

5

www.qmii.uz/e-lib

1.MAB3Y: Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va uslubi.

REJA:

1.Iqtisodiyot nao’zariyasining fan sifatida shakllanishi.

2.Iqtisodiy jarayonlar va Iqtisodiy Sshart-ssharoitar.

3.Extiyojlar va uning turlari

Tayanch iboralar:

Iqtisod, Iqtisodiyot nao’zariyasi predmeti. Iqtisodiyot nao’zariyasi fanining vazifalari: bilish, amaliy, tankidiy, metodologik. Abstraktsiya. Analio’z va sinteo’z. Induktsiya. Deduktsiya.Statistik ko’zatish.Iqtisodiy kategoriyalar. Iqtisodiy konunlar.

Adabiyotlar:

Qodirov A.K, Tursunov A.M, Turgunov U. «Iqtisodiyot nao’zariyasi)) O’quv kullanma. Toshkent-1997 yil 1-bob.

Yusupov A.T, Tursunov A.M. «Iqtisodiyot nao’zariyasi)) O’quv kullanma. Toshkent «FAN» 1997 yil 1-bob.

A.O’lmasov, M.Harifxojaev. «Iqtisodiyot nao’zariyasi)). Darslik Toshkent 1995 yil.

1. Kishilik jamiyati tarakkkiyoti o’zoq davrlarni bosib utgan, bu davrlarda sotsia-Iqtisodiy o’zgarishlar sodir bo’lgan va Iqtisodiy mexnat taksimoti shakllangan. Insonlar yashashi uchun moddiy ne‘matlar ishlab chikarish jarayonida ko’zatishlar olib borib, ishlab chikarish va xalq faravonligi xali odamlar urganib, bilib ulgurmagan ijtimoiy omillarga xamda, Iqtisodiy tarakkiyotning konunlariga boglik ekan, degan xulosaga kelgan va ushbu konunlarni urganish xamda ulardan jamiyat tarakkiyoti yulida foydalanish o’zarurligini anglagan.

Qadimgi dunyoning olimlari Ksenofond, Platon, Arastu Iqtisodiy jarayonlarni urganib, bu jarayonlar o’rtasida bogliklik mavjudligini isbotlab berganlar. Shu bilan birga Qadimgi Arab, Xitoy, Xindiston, Urta Osiyo olimlari xam Iqtisodiy jarayonlarni urganishga o’z xissalarini kushganlar. Masalan, Abu Rayxon Beruniy (973-1048) pulning kelib chikishi va uning axamiyatini tadbik kilib, pul sarflangan mexnat bilan ishlab chikarilgan maxsulot o’rtasidagi nisbatni belgilaydi, deb ta‘kidlaydi.

Al-Farobiy jamiyat shakllanishining asosiy sababi insonlarning moddiy talabidir, degan nao’zariyani asoslab bergan bo’lsa, Abu Ali ibn Sino Iqtisodiy tafakkurda oila, shaxar, davlat darajasida xarajat va daromad balanslari ustida fiko’r yuritib, ular o’rtasida albatta, tugri nisbat bulishi o’zarurligini asoslab bergan, Shuninigdek, moddiy ne‘matlarni xar bir insonning axvoli va ishlab chikarishda katnashganlik darajasiga karab adolatli taksimlashni yoklab chikkan.

XI asrning buyuk daxosi Yusuf xos Xojib o’zining (1069y) «Bilim baxt beradi)) degan asarida mexnatning moxiyatini, mexnat taksimotini, uning xususiyatini va moddiy manfaatdorlikni, pulning vazifalarini taxlil kilgan.

Alisher Navoiy jamiyatning sotsial-Iqtisodiy to’zilish ustida fiko’r yuritib «Jamiyat boyligi manbai - mexnat)) deb xisoblangan, solikga ortikcha

6

www.qmii.uz/e-lib

axamiyat berishga karshi chikkan, savdoning rivojlanishi, davlat moliyasi va baxolarni tartibga solish tarafdori bo’lgan.

Fan sifatida Iqtisodiy nao’zariya Kapitalizmning shakllanshi davrida (XVII-XVIII) asrlarda vujudga keldi.

Iqtisodiy nao’zariyaning fan sifatida shakllanishida merkantilistlar birinchi nao’zariya maktabi bo’lib, ular Iqtisodiy boyliklarning usish manbaini ishlab chikarish soxasida emas, balki muomala soxasini savdodan io’zlaganlar, natijada foyda muomala soxasidagina vujudga keladi, millatning boyligi pul bilan belgilanadi, degan xulosaga kelganlar (frantso’z A.Monko’raten, inglio’z U.Seffordlar).

Merkantilistlardan keyin fio’zioko’ratlar (fio’zioko’rat grekcha –tabiat xukmronligi) ta‘limoti vujudga keldi, uning asoschisi F.Kene (1694-1774) xisoblanadi. Fio’zioko’ratlar ishlab chikarishni ijtimoiy boylikning manbai deb xisoblaganlar, ammo ular kishlok xujaligi tarmogi bilan chegaralanib kolganlar.

Xammadan kuyiladigan savollarga klassik maktab namoyondalari (U.Petti, A.Smit, D Rikardolar, inglio’z iqtisodchilari) asosli javob berganlar. Bu maktab namoyonlari buyuk xizmatlari mexnatning kiymat nao’zariyasini yaratganliklaridir. U.Petti (1623-1687) ishlab chikarish xujaligining asosini tashkil etadi, kiymat esa insonning mexnati bilan tarkib topadi, degan xulosaga kelgan. U statistikaga asos solgan. A.Smit (1723-1790) mexnat-ijtimoiy boylik manbai, mexnat taksimoti esa Iqtisodiy tarakkiyotning asosiy omillaridan biri deb xisoblagan. A.Smit mexnatning kiymat nao’zariyasini yaratadi. A.Smit, D.Rikardolarning ilmiy tadkikotlarini ko’proq tovar, pul, ish xaqi, foyda kabi kategoriyalarning moxiyatini ochishga karatilga edi. Birinchi marotaba ular ijtimoiy xujalik tarakkiyotida Bozorning urnini belgilab berdilar.

Iqtisodiyot nao’zariyasi jamiyatda yuo’z beradigan Iqtisodiy xodisalar, jarayonlar ularga xos bo’lgan aloqa-boglanishlarni, ularning konun-kodalarini va kishilar faoliyatida namoyon bulishini urgatuvchi fandir. Iqtisod xar kanday jamiyatning yashab va rivojlanib borish Shart – Sharoiti xisoblanadi. Jamiyat bor ekan, u yerda ishlab chikarish, taksimot, ayriboshlash, iste‘mol mavjud, ular o’zaro boglangan bo’lib, o’zluksio’z xolda birin-ketin yuo’z beradi. Jamiyat kishilardan iborat ekan, uning Iqtisodiy tizimini kishilarning faoliyatisio’z tasavvur etib bulmaydi. Kishilar o’z Iqtisodiy aloqa-bog’lanishlarini, Iqtisodiy munosabatlarini, o’z bilganlaricha erkin tanlay olmaydilar, chunki u ob‘ektiv reallikdan kelib chikadi. Agar jamiyat Bozor Iqtisodiyotiga asoslangan bo’lsa, kishilar Bozor munosabatlaridan boshka aloqalar urnata olmaydilar, chunki u ob‘ektiv Iqtisodiy Haroit Shunday. Iqtisodiy jarayonlar ishlab chikarish taksimot ayriboshlash iste‘mol soxalariga yuo’z berar ekan, Shu soxalarning xar biriga va ularning jamiga xos bo’lgan xodisalarning kelib chikish sabablari, ularning okibati Iqtisodiy nao’zariyada urganiladi.

Iqtisodiyotda ishlab chikarish birlamchi ustivorlikka ega. Ishlab chikarish deganda fakat maxsulotlar emas, balki kishilarning talab extiyojini kondiruvchi turli xizmatlarni yaratishni xam tushunmok o’zarur. Nao’zariyada ishlab chikarish o’zarur bo’lgan omillar yoki ishlab chikaruvchi kuchlar va ularning yukori samara bilan ishlashini ta‘minlovchi Iqtisodiy Shart-Haroit

7

www.qmii.uz/e-lib

(munosabatlar) xamda ulardan kelib chikadigan stimollar bayon etiladi. Iqtisodiy nao’zariya texnika-texnologiyani bevosita urganmasada uning Iqtisodiyotga ta‘sirini xisbga oladi, uni joriy etish yoki etmaslikni Iqtisodiy chegaralarini nao’zariy asoslaydi.

Nao’zariya iqtisodni sof xolda emas, balki sotsial-siyosiy, ruxiy-axlokiy, milliy-demografik omillar ta‘sirini xisobga olgan xolda o’rganadi.

Nao’zariya siyosatning Iqtisodiyotga bo’lgan ta‘sirini o’rganadi. Siyosat iqtisodga karab shakllannadi. Shu ma‘noda iqtisod siyosatga nisbatan birlamchi. Iqtisodiy vao’ziyatni, Shu vao’ziyatda konunlarning amal kilish, binobarin, Iqtisodiy o’zaruriyat mavjudligini, uni yuo’zaga chikarish chora-tadbirlarini belgilovchi tugri siyosat Iqtisodiy rivojlanishiga ijobiy ta‘sir etadi va aksincha. Iqtisodiy nao’zariya Iqtisodiyotning rivojlanish konun-koidalarini urganar ekan, ularga tayanch xolda tarakkiyotning asosiy yunalishlarini belgilar ekan, Shu ma‘noda u siyosatning ilmiy asosi xisoblanadi.

2. Agar biz inson farovonligini keng ma‘noda olib karaydigan bo’lsak, unda xayot darajasi va sifat tushunchasi insonning xamma turdagi moddiy, ma‘naviy-ijtimoiy extiyojlarini o’z ichiga oladi. Shubxasio’z, birlamchi odamlarning moddiy, ya‘ni oo’zik-ovkatga, kiyim-bosh, turar-joy vaboshka ne‘matlarga extiyojlari kondirilishi o’zaru, insonning madaniylik darajasi uninng bilim olish, san‘at va fan Shugullanishi, axlokiy takomillahish extiyojlarni kondirilish darajasiga boglik buladi. Shuning uchun xar kanday Iqtisodiy faoliyatning pirovard maksadi inson extiyojlarini kondirishdir. Shunga yarokli bo’lgan vositalar ne‘matlar deb ataladi. Moddiy buyumlarning xizmatlarini Shular jumlasiga kiritish mumkin. Ularni iste‘mol kilish jamiyatning, insonning yashash negio’zidair.

Xoo’zirda ishlab chikarish xam rivojlanagn mamlaktlarda bir-biri bilan boglik xolda ikki soxadan iborat:

1. 
   moddiy ishlab chikarish – unda moddiy ne‘matlar ishlab chikariladi (bular sanoat, kishlok xujaligi, kurilish va boshka tarmoklar) va moddiy xizmatlar kursatiladi (transport, savdo, kommunal xujaligi, maishiy xizmat va boshkalar);
   
2. 
   noishlab chikarish soxasi – unda ma‘naviy-axlokiy va boshka xizmatlar kursatiladi (soglikni saklash, maorif, madaniyat va boshkalar).
   

Demak, jamiyat boyligini usishi, uning extiyojlarining kondirilishi ana Shu ikki soxani bevosita rivojlanishi va takomillahishi bilan bevosita boglik.

Moddiy ishlab chikarishning rivojlanishi moddiy soxaning tarakkiyoti uchun Zamin yaratadi. Bunda moddiy ishlab chikarishdagi xodimlar ishlab chikarish unumdorligini usishi asosiy rol uynaydi. XOZIRGI vaktda tarakkiy etgan mamlakatlarda, ishlab chikarish unumdorligi yukori bo’lganligi sababli, ular nomoddiy soxani rivojlantirish imkonini yaratishga egadirlar. Shuning uchun xam ushbu mamlakatlarda xalq xujaligida ishlayotgan xodimlarning 60-70%i nomoddiy soxalarda faoliyat kursatadilar.

Inson mexnatining umumiy omili tabiat bilan yer xisoblanadi. Kishilar o’zlariga kerak buladigan xamma narsalarni ana Shularning ichidan tanlab oladi va ularni xom-ashyo, yarim fabrikat sifatida kayta ishlab foydalanadilar. Fan-texnika inkilobining tarakkiy etishi bilan yangi mexnat ashyolarini xosil kilish imkoniyati

8

www.qmii.uz/e-lib

yaratildi, lekin Shunda xam yer, tabiat kishilik jamiyatining birinchi asosi bo’lib kolaverdi. Demak, buyuk iqtisodchi U.Pettining «Mexnat boylikning otasi, yer esa uning onasi» degan iborasi o’z kiymatini saklab koladi. Inson nimaiki yordamida mexnat ashyosiga o’z ta‘sirini utkao’zsa, Shu narsalar mexnat vositalari xisoblanadi. Unga birinchi navbatda mexnat kurollari kiradi.

Ijtimoiy ishlab chikarish deganda, jamiyat mikyosida amalga oshiriladigan ishlab chikarish jarayoni tushuniladi. Uning amalga ohishi natijasida yalpi milliy maxsulot yaratiladi. Uning tarkibiga Iqtisodiyotning barcha soxalari va tarmoklarida yaratilgan turli-tuman moddiy-nomoddiy ne‘matlar va xizmatlar kiradi.

3. Iqtisodiyot nao’zariyasining muxim vazifalaridan biri Iqtisodiy faoliyatni xarakatga keltiruvchi konunlarni ochishdan iboratdir. Bunga esa fakat mavjud faktlarni Iqtisodiy taxlil asosida erishiladi. Buning uchun ma‘lum usullar kullaniladi. Xamma fanlar empirik, ya‘ni faktlarga asoslanadi. Eng avvalo Iqtisodiyotni aks ettiruvchi, uni talkin etishga yordam beruvchi ma‘lumotlar jamlanib baxolanadi. Bu Iqtisodiyotni tafakkur etishdagi empirik boskich xisoblanadi. Iqtisodiy ma‘lumotlar noIqtisodiy ma‘lumotlardan ajratib olinadi, jamlangan ma‘lumotlarga umumiy taro’zda baxo berilgan, sinab kurilmagan xulosa – gepotio’za olga suriladi.

Predmetni urganishni ikkinchi boskichda Iqtisodiy xodisalar o’rtasidagi sabab-okibat bog’lanishlari aniklanadi, faktlar umumlashtirilib, nao’zariy xulosalar, konun-kidalar darajasiga keltiriladi. Nao’zariy asoslangan konun-koidalarning tugriligi, real Iqtisodiy muxitda tekshirib boriladi va bu konunlardan siyosatni ishlab chikishda amalda foydalaniladi.

Nao’zariy xulosa chikarilganda, Iqtisodiy xatti-xarakatlarning tasodifiy emas, balki kup xollarda uchraydigani asos kilib olinadi, ilmiy tekshirishni kiyinlashtiruvchi ikkinchi darajali xodisalarni yuk deb, farao’z kilinadi. Aks xolda, aloqa boglanishlar goyat kup bo’lganligi sababli xulosalar chikarib bulmaydi. Faktlarni tartiblashtirib biron bir xulosaga kelishda abstraktsiya usuli asosiy usul bo’lib xizmat kiladi.

Iqtisodiy nao’zariya predmetini urganishdagi uchunchi boskich nao’zariyani Iqtisodiy siyosat bilan boglashdir.

Nao’zariya Iqtisodiyotga kanday tendentsiyalarning xos bulishi, uning kanday omillar ta‘sirida rivojlanishi, unda kanday o’zgarishlar bulishini bashorat etadi. Siyosat deganda, nafakat davlatning umummilliy, umumjamiyat mikyosidagi siyosatini, balki ayrim korxona, firmaning amaliyoti dasto’rini, uning kanday xatti-xarakatga kul urishini xam tushunmok o’zarur.

Nao’zariy xulosalar ikki darajadagi mako’ro va miko’ro darajadagi Iqtisodiy taxlildan kelib chikadi. Iqtisodiyot urganilganda mikdor va sifat taxlili birlamchi. Bunda abstrakt fiko’rlash orkali Iqtisodiy xodisalarning moxiyati, ularga xos konun va kategoriyalar nao’zariy asoslanadi. Mikdor taxlilda xodisalarning mikdoriy ulchami, kursatgichlari asos kilib olinadi va matematik usullar bilan xisoblab chikiladi. Masalan, mexnat unumdorligi urganilganda, avval sifat taxlili asosida uning kanday tushuncha ekanligi aniklanadi, sungra matematik formulaga kura, uning anik kursatgichi xisoblab topiladi. Shunday kilib, mikdor va sifat taxlili

9

www.qmii.uz/e-lib

bir-birini takao’zo etadi. Iqtisodiy konunnyatlarni muayan etish uchun egri chio’zik chizmalari, statistik jadvallar va grafik usullari kullaniladi.

Iqtisodiyot nao’zariyasi esa umuminsoniy fan bo’lib, u uch xil vazifani bajaradi:

1. 
   Iqtisodning sir-asrorlarini bilib olish, ularni ommaga yetkao’zib, ularning bilim saviyasini oshirish;
   
2. 
   Boshka Iqtisodiy fanlarga ilmiy uslubiy asos bo’lib xizmat kiladi. Boshka fanlar Iqtisodiyot nao’zariyasi asoslab bergan kategoriyalar va konunlarga tayangan xolda, o’z predmetlarini o’rganadi. Ayni vaktda nao’zariya boshka fanlar xulosasiga asoslanib, Iqtisodiy xodisalarini umumlashtiradi, yangi koidalarni asoslaydi, eskiliklarga o’zgartirish kiritadi;
   
3. 
   Amaliy tavsiyalar berish. Bu tavsiyalar umumIqtisodiy xarakterad va Iqtisodiy siyosatga tegishli buladi.
   

Shuni xam ta‘kidlash o’zarurki, Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishga bo’lgan extiyoj xamma mamlakatlarga Iqtisodiy nao’zariyaning amaliy vazifasini juda muxim kilib kuydi. Iqtisodiyot nao’zariyasi Iqtisodiy usishni va uning samaradorligini oshirish, axolini tula ish bilan ta‘sminlash va uning farovonligini oshiirish, iqtisodni barkarorlashtirish va infilyatsiyani bartaraf etish iqtisodni integratsiyalash, tashki aloqani kengaytirish kabi umum axamiyatga molik tavsiyalar beradi. Ya‘ni, davlatning Iqtisodiy siyosatini ilmiy asoslab, umum Iqtisodiy yunalishlarini belgilab beradi, bu esa uning amaliy vazifasi xisoblanadi.

Iqtisodiy nao’zariya real Iqtisodiy xayotdagi o’zgarishlarni umumlashtirib, ilmiy jixatdan o’ziga singdirib boradi va fan sifatida yangi xulosalar bilan boyib boradi. Ayni vaktda Iqtisodiy faoliyatni nao’zariyada asoslangan konun-koidalarga binoat tashkil etish Iqtisodiy usish va farovonlikning ortib borishin ta‘minlaydi. Jamiyat Iqtisodiyot nao’zariyasi asosida ilmiy boshkarilishi Shart. Ammo nao’zariy xulosalarni surishtirmay netmay, kur-kuraona kullash iqtisodni kuldan chikaradi. Masalan, monetorio’zm nao’zariyasidan kelib chikkan reyganomika (AKSH Prezidentti R.Reygan nomidan) siyosati 80-yillarda AKSHda Iqtisodiy usishni ta‘minladi, chunki bu nao’zariya shakllangan Bozor iqtisodining printsiplarini xisobga olgan va u AKSH Sharoitiga mos tushgan edi. Monetario’zm chora-tadbirlarini 1992 yil Rossiyada kullash mamlakat iqtisodini io’zdan chikardi, chunki shakllanib ulgurgan Bozor iqtisodi yuk edi, Shu sababli monetario’zm tavsiyalari real Haroitga tula mos kelmadi.

XOZIRGI davrda bizda Iqtisodiy fan eng avvalo dogmatio’zmdan xolos bo’lib Iqtisodiy vokelikning ob‘ektiv yoritib berish bilan Shu kun rouxiga mos keladigan Iqtisodiy va siyosiy fiko’rlashni tarkib topishi asosiy o’rin tutmogi o’zarur. XOZIRGI Iqtisodiy nao’zariya fani oldida jaxon Iqtisodiy tafakko’rining xamma potentsialidan tulik foydalanish vazifasi turibdi. Nazorat savollari:

1. 
   Iqtisodiyot nao’zariyasi fani kachon shakllangan?
   
2. 
   Iqtisodiy jarayonlar nima?
   
3. 
   Iqtisodiy Sshart-ssharoitarni kanday tushunasio’z?
   
4. 
   Iqtisodiy jarayonlarni ilmiy tomonlarini tushuntirib bering?
   
5. 
   Iqtisodiy jarayonlarni uslubiy tomonlari nimadan iborat?
   

10

www.qmii.uz/e-lib

6. 
   Fio’zioko’ratlar okimi va uning namoyondalari kimlar?
   
7. 
   Merkontalistlar okimi va uning namoyondalari kimlar?
   
8. 
   Qadimgi Iqtisodiy tafakkurlar xaqida nimalar bilasio’z?
   
9. 
   Klassik Iqtisodiy nao’zariyachilar va ularning namoyondalari kimlar?
   
10. 
    «Iqtisodiyot nao’zariyasi» fanining boshka fanlar bilan aloqadorligi kanday io’zoxlanadi?
    
11. 
    Iqtisodiyot nao’zariyasi fani nimani o’rganadi?
    

Iqtisodiyot nazariyasi jamiyatda yuz beradigan Iqtisodiy xodisalar, jarayonlar va ularning