O’zbekiston respublikasi oliy va va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo'qon davlat pedagogika instituti biologiya o`qitish metodikasi kafedrasi

 
 
Interkinezda 
xromosoma sust despirallashadi, xromosoma reduplikatsiyasi ro‘y 
bermaydi. 
Profaza II 
da xromosomalaming ko‘pi chalkashib qolganday ko‘rinadi, chunki har bir 
xromosomadagi qiz xromatidalar bir-biridan ajralib (itarilib), sentromer sohasidagina 
tutashadi. 
 
Metafaza II 
da xromosomalar (gaploid sondagi) xuddi metafazadagi kabi, ekvator 
sathida joylashadi va har bir xromosomaning sentromerasi ikkiga ajraladi. 
 
Anafaza II 
da xromosomadagi ikkita xromatida (diada)ning har biri qutbga tortiladi. 
Shu xromatida bo’lajak , ikkinchi bo’linish natijasida hosil bo’lgan qiz hujayra 
xromosomasining xuddi o‘zginasidir. Bu xromosoma bitta xromatida dan iborat. 
 
Telofaza II 
da xromatidalaming qutbga tortilishi yakunlanib, yadro qobigining 
shakllanishi va sitokinez ro‘y beradi. 
Demak, meyozning birinchi b o lin ish bosqichida, bir-birig a jipslashgan ikkita 
gomologik xromosomaning har biri alohida qiz hujayrasiga o ‘tib, xromosomaning 
soni ikki marta kamaygan ikkita qiz hujayra hosil bolsa, ikkinchi bolinishda shu har bir 

---

54 
qiz hujayrasidan ikkita, xromosomalar soni o ‘zgarmagan, ammo xromosomasi 
xromatida - iborat bolgan gaploid to ‘plamli hujayralar hosil boladi. Natijada meyozga 
kirishgan har bir hujayradan 4 ta gaploid xromosoma to ‘plamiga ega bolgan jinsiy 
hujayra yetiladi 
Meyoz jarayoni muhim biologik ahamiyatga ega
. Meyoz natijasida hosil bolgan 
hujayra gaploid xromosomaga ega bo’lib , uruglanish oqibatida hujayra diploidligini 
tiklab oladi. Shu boisdan organizm har bir individga mos xromosoma soniga egaligini 
doimo saqlab qoladi. 
Meyozda ota-ona xromosomalarining hosila hujayralariga mustaqil ravishda 
taqsimlanishi har bir jinsiy hujayraga ota-ona belgilarining turlicha olishini ta 
’minlaydi 
Bosqichlar 
Mitoz
Meyoz
Interfaza
DNK sintezi ro‘y beradi va 
xromatida ikkilanadi. 
Mitoz kabi 
Profaza 1 
Xromosoma zichlashadi. 
Xromatindan xromosomaning 
shakllanishi boshlanadi. 
yadrocha, 
yadro 
qobig‘i 
yo'qoladi. 
Mitoz kalavasi shakllanadi. 
2n 4s 
Xromosomaning zichlashishi 
ro‘y 
beradi. 
Gomolog
xromosomalar juftlashadi, ular 
bivalentlar hosil qiladi, ayrim 
qismlariaro 
almashinish 
—
krossingover ro‘y beradi