O’zbekiston respublikasi oliy va va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo'qon davlat pedagogika instituti biologiya o`qitish metodikasi kafedrasi

Germofradit hayvonlarda 
. Ayrim organizmlarda ham tuxum, ham spermatozoid 
yetishtirib beruvchi a ’zolar mujassamlangan boladi.Bunday organizmga 
germofrodit 
organizm 
deyiladi. Parazit yassi chuvalchanglar shunday toifadagi organizmlardir. 
Tolaqonli jinsiy ko‘payish
— bu erkak va urg'ochi jinsiy hujayralari hosil bo’lib, 
tuxum hujayrasiga spermatozoid kirib, ikkala gameta yadrosining qo'shilishi bilan 
boshlanadi. 
MITOTIK BO’LINISH 
(Mitoz yunoncha –ip degan manoni beradi) 
Hujayraning hayotiy sikli va bo’linishi. 
Yangi bo‘linib hosil bo ‘lgan hujayra hayotida differensiatsiya ro‘y beradi, u maxsus 
faoliyatini bajarishga moslashadi, funksiyasini o‘taydi, qariydi va nihoyat o’ladi. 
Ikki bo‘linish oralig’i-----
interfaza
hisoblanadi. 
Interfaza 3 davrni o ‘z ichiga oladi: 
1) Bo’linishdan keyingi ya’ni sintezdan oldingi— 
birinchi o ‘sish 
(G
1
)
davri 
2) DNK sintezi ro‘y beradigan davr 
(
S
);
Sintez davri
3) sintezdan keyingi yoki mitozdan oldingi— 
ikkinchi o ‘sish 
(G
2
) 
davri. 
Interfaza yakunida, odatda hujayrada mitotik bo’linish (
M) 
ro‘y beradi. Hujayraning 
bo‘linishga tayyorlanishi (interfaza) va bo‘linishi (mitoz) uning mitotik sikli 
hisoblanadi. 
Organizm hayoti davomida ko‘pgina hujayralar almashinib turadi. Bundan nerv 
hujayralari mustasno. Nerv hujayralari organizm tug'ilgandan keyin o‘sadi, 
murakkablashadi, ammo qayta hosil bo‘lmaydi, demak ularda bo‘linish hodisasi ro‘y 
bermaydi. 
Birinchi o ‘sish (G
1
) davri
-- hujayrada o ‘sish, oqsillar va RNK to ‘planishi bilan 
boshlanadi. Bu jarayon natijasida hujayra o'zining shunday massasiga ega boiib 
qoladiki, u mitotik siklning keyingi -- 
S 
davrining boshlanishini taqozo etadi. G
1
davr 
mobaynida DNK yangi molekulasini va uning sintezini, RNK va oqsil metabolizmini 
ta’minlovchi fermentlar sistemasi hosil boladi. 

---

51