Oʻzbеkistоn rеspublikаsi оliy vа

3– tajriba.Dissosilanish darajasini elektrolit tabiatiga bog’liqligi
Reaktivlar: Zn bo’lakchasi, 0,1n HCI va 0,1n CH₃COOH.
Ish tartibi. Probirkaga 0,1nxlorid kislota, ikkinchisiga 3-4 ml 0,1n sirka kislota eritmasidan quying. Ikkita probirkaga teng miqdordagi rux bo’lakchasidan tashlang. Gaz ajralib chiqishini kuzating. Topshiriqlar:
1. Xlorid kislotali probirkada tez gaz ajralib chiqish sababini tushuntiring
2. Tegishli reaksiyalarni molekulyar va ionli tenglamalarini tuzing.
Indikatorlar yordamida eritmaning pH-muhitini aniqlash.
1- tajriba. Eritmalarning pH ini indikatorlar yordamida aniqlash
Reaktivlar: 0,1nCH₃COOH, 0,1nHCl, 0,1n NH₄OH eritmalari, distillangan suv, universal indikator eritmasi (yoki qog’ozi ).
Ish tartibi. To’rtta probirka olib, birinchisiga HCI eritmasdan, ikkinchisiga 0,1nNH₄OH eritmasidan 1-2 ml va to’rtinchisiga esa 2 ml distillangan suv quying, so’ngra ularning har biriga 1-2 tomchi universal indikator eritmasidan tomizib, chayqating. Hosil bo’lgan eritmaning rangini pH – etalon eritma muhitini aniqlang. Bu tajribani universal indikator qog’oz yordamida ham bajarish mumkin. Buning uchun shisha tayoqchani eritmaga tegizib, indikator qog’ozi tomiziladi, hosil bo’lgan rangni etalon rangi bilan solishtiring. Olingan natijalarni quyidagi jadvalga yozing:

Tartib №	Eritmalar	Indikator rangi	Eritma muhiti	pH
1	Xlorid kislota
2	Sirka kislota
3	Ammoniy gidroksid
4	Distirlangan suv

Topshiriqlar:
1. Yuqorida keltirilgan moddalarning qaysilari kuchli va kuchsiz elektrolitlar guruhiga kiradi?
2. 0,1nHCIbilan 0,1n CH₃COOH ning pH ini qiymati bir hilmi? Hisoblash orqali javobingizni izoxlang.
3. Sirka kislota va ammoniy gidroksidning dissosilanish konstantasining ifodasini yozing va tegishli jadvaldan qiymatini toping.
4. 0,1n CH₃COOH va 0,1n NH₄OH eritmalarining dissosilanish darajasini va pH ini aniqlang.