O’zbekiston Respublikasi oliy va

anglash va o’z maqsadlarida ishlata olish konfliktning yaratuvchanlik yechimi 

bilan  bog’liq  bo’lgan  vaziyat  hisoblanadi.  Konfliktlarni  doimo  yaratuvchanlik 

sari yo’naltira bilish ma’lum bilim va malakalarni talab etadi.  

Shunday  qilib,  konfliktlar  inson  hayotining  ajralmas  tarkibiy  qismi  bo’lar 

ekan, konfliktlarni tan olmaslikning, ularni inobatga olmaslikning ilojisi yo’q. 

Faqat  konfliktlarni  boshqarish,  ularning  yechimini  topishga  o’rganish 

darkor.  

Konfliktlar  tipologiyasi,  ya’ni  uning  o’ziga  xos  tiplarga,  ko’rinishlarga 

bo’linishi  ancha  murakkab  hodisa  hisoblanadi.  Chunki  har  bir  real  konflikt  faqat 

uning o’zigagina xos bo’lgan xususiyatlardan iborat bo’ladi. Shu nuqtai nazardan, 

konfliktlarni o’xshah guruhlarga ajratib o’rganish biroz qiyinchiliklar tug’diradi.  

Konfliktlar  yechimi  bo’yicha  amaliyot  va  hayotiy  tajriba  har  vaqt  uning 

yechimi  uchun  har  ikki  tomon  tarafidan  juda  katta  sayi-harakatlar  va  intilish 

zarurligini,  tomonlarning  yechim  va  to’xtamga  kelishi  oson  kechmasligini 

ko’rsatadi. Chunki konflikt “o’zidan-o’zi” hal bo’lib qoladigan voqyelik emas. Uni 

hal qilish uchun birovni anglash, eshitish, adolatparvarlik mezonlariga rioya qilish, 

kompromisslarga  kelish,  umumiy  va  barchani  qoniqtirgan  yechimni  topa  bilish, 

jahldan voz kechish va boshqa bir qator amallarni bajarish lozim bo’ladi. Albatta, 

konfliktni mensimaslik, uni tan olmaslik (ignorirovat), uni o’zicha talqin qilishga 

urinish  bo’lishi  mumkin.  Ammo  bu  holda  konflikt  stixiyali  tarzda,  ya’ni  xech 

kimga  bo’ysunmagan  holda  takomillashib,  rivojlanib  boradi,  konflikt 

keskinlashadi,  yanada  murakkablashadi,  o’z  domiga  boshqa  shaxslarni  ham  torta 

boshlaydi,  kengayadi,  tomonlarni,  demakki  manfaatlarni  to’xtamga  keltirish 

---

 

9 

mumkin  bo’lmay  qoladi,  manfaatli  tomonlar  ko’payadi,  va  oxir-oqibat  butun 

sistemani, ya’ni konfliktdan oldingi vaziyatni batamom vayron qiladi. 

Inson ilk bolalik davridanoq turli nizolar va ziddiyatlar bilan o’zi xohlamagan 

tarzda  to’qnash  keladi.  Yosh  o’tgan  sari  konfliktlarning  mazmuni  ham,  ularga 

bo’lgan  munosabat  ham  o’zgarib  boradi.  Konfliktlar  murakkablashib  boradi, 

shunga  yarasha  odamlarning  hayot  tajribasi  ham  bosiqlik,  mulohazakorlik, 

jiddiylik tomon o’zgarib boradi. Chunki inson ulg’aygan sari o’z xis-tuyg’ularini 

jilovlashga,  ularni  ma’lum  tartibga  solishga,  ularni  boshqarishga  o’rganadi.  O’z 

emosiyalarini  boshqarish  esa  ziddiyatli  vaziyatlarda  nizolarning  kuchayib 

ketmasligi, ularning chuqurlashmasligi, konfliktlarning to’g’ri yechimlari topilishi 

uchun asos bo’lib xizmat qiladi.