|
1-ilova (11.1)
Ўқитувчи маъруза бошланишидан олдин талабаларга
мавзу бѝйича ѐздирган асосий тушунча ва ибораларга
умумий тушунча беришни ва уларнинг маъруза
жараѐнида
қѝлланилишининг
тахминий
кетма-
кетлигини аниқлашни таклиф қилади.
Ўқитувчи маъруза якунида талабаларга асосий
тушунча ва ибораларга қайтишни, ҳамда уни асл
натижалар билан солиштиришни таклиф қилади.
«Кутиш ҳамкори»
127
2-ilova (11.1)
Klaster tuzish
3-ilova (11.1)
4-ilova (8.1)
Фирма
харажатларининг
турлари ва унинг
ҳисоби
Хом-ашѐ
харажатла
ри
Тадбиркор
га тегишли
бўлган
нормал
фойда
Ички
харажатлар
Умумий
харажатлар
(Total cost)
Ташқи
харажатлар
Трансакцио
н
харажатлар
Тадбиркор
нинг ўзига
тегишли
ресурсларг
а бўлган
харажати
Доимий
харажатлар
(Fixed cost)
Ўзгарувчан
харажатлар
(Variable cost)
Ўртача доимий
харажатлар
(Average fixed cost)
Ўртача ўзгарувчан
харажатлар
(Average variable
cost)
Чекли
харажатлар
(Marginal cost)
Ўртача
умумий
харажатлар
(Average total
cost)
Т-схема
маълумотларни
солиштириш
ѐки икки томонини (ҳа/йѝқ)
кѝрсатиш учун қѝлланиладиган
чизмали
органайзер.
Бу:
танқидий
тафаккурни
ривожлантирувчи;
кѝпроқ
якуний
маърузада
қѝлланиладиган
таққослаш
жадвалидир.
Бутун гуруҳ биргаликда битта умумий Т-
схемани ишлаб чиқади.
Схемалар жуфтликда / гуруҳларда
тѝлдирилиши, солиштирилиши мумкин.
Ажратилган вақт ичида якка ҳолда ѐки
жуфтликда схемани тѝлдирадилар: бир
томонида
тарафдорлик
сабабларини,
иккинчи томонда қаршилик сабабларини
ѐзадилар.
Т-схемани
тузиш
қоидаси
билан
танишадилар. Индивидуал холда Т-
схемани ишлаб чиқадилар.
128
4-ilova (11.1)
T-sxema
Xususiy tadbirkorlik firmasi
Ijobiy tomonlari
Kamchiliklari
T-sxemaMas‟uliyati cheklangan jamiyat
T-sxema. Korporatsiya
5-ilova (11.1)
Tayanch ibora va tushunchalar
1. Tashqiharajatlar
10 Firma
2. Ichki harajatlar
11. Xususiy tadbirkorlik
3. Buxgalteriya foydasi
12. Mas‘uliyati cheklangan jamiyat
4. Iqtisodiy foyda
13. Korporatsiya
5. Alternativ harajatlar
14. Qisqa va o‗zoq muddatli oraliqlar
6. Qaytarilmaydigan harajatlar
15. Umumiy harajat
7. Chekli harajat
16. O‗zgarmas harajat
8. O‗rtacha o‗zgarmas harajat
17. O‗zgaruvchan harajat
9. Umumiy harajat
18. O‗rtacha o‗zgaruvchan harajat
Slayd
FC, AFC
FC
AFC
129
FC
va
AFC
chiziqlari grafigi.
VC
va
AVC
chiziqlari grafigi.
Umumiy harajatlar.
AC,
AVC,
AFC
va
MC
grafiklarining o‗zaro joylashuvi.
Q
VC, AVC
VC
Q
1
Оптимал ишлаб
чиқариш ҳажми
AVC
TC, VC, FC
TC
VC
FC
Q
Q
C
B
A
AFC
AC
MC
AVC
130
11.2 Seminarni o‗qitish texnologiyasi
Fakultet: «Bank va moliya
xizmatlari». «Servis va
turizm», «Iqtisodiyot va
menejument» SamISI.
Kafedra: ―Kasb-xunar
ta`limi‖ SamISI.
O‗quv predmeti:
Mikroiqtisodiyot
Mavzu raqami:
10-Mavzu
Soatlar xajmi:
2-soat
Talabalar soni: 25 tagacha
O‗T muallifi:
B.A.Salimov, A.B.
Shakarov,
Sh.Mustofaqulov
O‗qituvchi: dots.
Shakarov A.B.,
O‗quv mashg‗uloti shakli: Bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish
mashg‗uloti.
Seminar mashg‗uloti
tuzilishining rejasi:
Ishlab chiqarish omillari.
Ishlab chiqarish funksiyalari va ulardan
foydalanish.
Izokvanta va ishlab chiqarish omillarini chekli
texnologik almashtirish normasi.
Izokosta va ishlab chiqarish harajatlarini
minimalashtiruvchi omillar sarfini aniqlash.
O‗quv mashg‗ulotining
maqsadi:
Ishlab
chiqarish
harajati
xaqidagi
bilimlarini
mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar:
Nazariy olingan bilimlarni
amaliyotga
tadbiq
etish
yo‗llarini o‗rgatish;
Ishlab
chiqarish
harajatlari
va
ularni
hisoblashning
amaliy
yechimlarini o‗rgatish;
O‗zgarmas
va
o‗zgaruvchan harajatlarning
grafik
ko‗rinishidagi
joylashuvini izoxlash;
O‗rtacha
umumiy,
o‗rtacha o‗zgarmas, o‗rtacha
o‗zgaruvchan va chekli
harajatlarni
hisoblashning
formulalarini
talabalar
ongiga singdirish;
Mustaqil o‗qib o‗rganish
va
fikrini
bayon
etish
malakalarini shakllantirish
O‗quv faoliyatining natijalari:
Amaliy misollarni nazariy olingan bilimlar bilan
mustaxkamlashni o‗rganadilar;
Ishlab chiqarish harajatlari to‗g‗risida umumiy
tasavvur hosil bo‗ladi;
O‗rtacha
harajatlar
to‗g‗risidagi
nazariy
bilimlarni amaliy misollar bilan mustaxkamlaydilar;
Analitik formulalar orqali chekli harajatlarni
hisoblashni va uning mohiyatini anglab yetadilar;
o‗quv topshirig‗ini mustaqil ravishda bajaradi va
umumiy natijalarini hosil qiladi.
131
O‗qitish vositasi:
Ma‘ruza matni, format qog‗ozlari, markerlar, skotch,
o‗quv tarqatma materiallar,
O‗qitish metodi va shakli:
Amaliyot, tezkor so‗rov, nima uchun texnikasi
Jamoaviy, juftliklarda va guruhlarda ishlash .
O‗qitish shartlari:
Guruxiy ishlash uchun texnik jixozlangan auditoriya.
Monitoring va baxolash:
Og‗zaki , tezkor so‗rov va reyting bali asosida
baxolash.
―Ishlab chiqarish harajatlari‖ mavzuida tayyorlangan seminar mashg‗ulotining
texnologik kartasi.
Bosqichlar O‗qituvchi faoliyatining mazmuni Talaba faoliyatining mazmuni
I. Kirish
bosqichi
(10 daqiqa)
1.1.Mavzuning
nomi,
maqsadi,
kutilajak
natijalarini
eslatadi,
ularning
ahamiyatliligi
va
dolzarbligini asoslaydi.
1.2.Seminar
mashg‗ulotning
o‗tkazilish shaklini va tartibini
tushuntiradi.
1.3.Guruhlar faoliyatini baholash
mezonlarini e‘lon qiladi.
Tinglaydilar.
II. Asosiy
bosqich
(60 daqiqa)
2.1. Talabalar bilimini faollashtirish
maqsadida tezkor-so‗rov texnikasini
qo‗llab, quyidagi savollarni beradi:
Qaytarilmas harajatlar deganda
nimani tushunasiz?
Iqtisodiy
va
buxgalterlik
harajatlari qanday hisoblanadi?
Chekli harajat degnda nimani
tushunasiz va u qanday hisoblanadi?
O‗rtacha
harajatlarni
hisoblashdan maqsad nima?
Berilgan javoblarni tahlil qiladi,
kamchiliklarini to‗ldiradi, xatolarini
tuzatadi.
2.2. Talabalarni ixtiyoriy ravishda
uchta kichik guruhga bo‗ladi va
hamkorlikda topshiriq bajarishlarini
uqtiradi.
2.3. Topshiriqlar tarqatadi. «Nima
uchun?» texnikasidan foydalanib,
topshiriqni avval individual, so‗ngra
guruhda bajarishi kerakligini aytadi
va jadvalni to‗ldirish qoidasini
tushuntiradi. (1-ilova).
Tinglaydilar.
Savollarga javob beradilar.
Guruhlarga bo‗linadi. Berilgan
topshiriqlarni avval juftliklarda,
so‗ngra guruhlarda muhokama
qiladi,
fikralar
bildiradi,
optimal
variantini
tanlab
jadvalni
to‗ldiradi.
Tayyor
javobni
format
qog‗oziga
132
Guruhlarda faoliyatni tashkil qiladi,
talabalarni kuzatadi, yo‗naltiradi,
maslahatlar beradi.
2.4. Taqdimot boshlanishini e‘lon
qiladi. Yo‗naltiruvchi, maslahatchi
sifatida ishtirok etadi. Javoblarni
aniqlashtiradi, to‗ldiradi, izoh beradi
va tuzatishlar kiritadi.
tushirib,
taqdimotga
tayyorlaydi.
Guruhdan bittadan ishtirokchi
chiqib
tayyor
ishlarini
taqdimotini qiladi, javoblarini
izohlab, asoslaydi.
III.
Yakuniy
bosqich
(10 minut)
3.1.
Mavzuni
umumlashtiradi,
umumiy xulosalar qiladi, yakun
yasaydi.
Talabalar
diqqatini
mavzuning
asosiy
tomonlariga
qaratadi.
3.2. Amalga oshirilgan faoliyatning
kelajakda kasbiy faoliyatlari uchun
zarurligini qayd qiladi.
3.3. Mustaqil ishlashlari uchun
vazifa beradi: (1) nazorat savollariga
og‗zaki javob berish; (2) Savollar
asosida BBB jadvalini to‗ldirib
kelish (2-ilova).
Tinglaydilar.
Vazifani yozib oladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
