O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


ЖИЗЗАХ ПОЛИТЕХНИКА
ИНСТИТУТИ

“Умумтехника фанлари” кафедраси

“НАЗАРИЙ МЕХАНИКА” фанидан

ЖИЗЗАХ – 2019 й
Сўз боши

Механикани ўргана бошлашда талаба дуч келадиган асосий қийинчилик бу механикавий ҳодисаларни схемага солишдан мустақил малакалар олиши ва конкрет физикавий масалаларни математик абстракт шаклига келтиришдан иборат. Талаба, ўрганилаётган ҳодисаларнинг физикавий моҳиятини тўлиқ тушуниши ва механика масалаларини ечишда математик усуллардан фойдалана билиши жуда муҳимдир. «Назарий механика» курси статика, кинематика ва динамикадан иборат уч қисмга бўлиб ўрганилади. «Назарий механика»нинг статика бўлими қандайдир куч таъсирида бўлган моддий жисмларнинг мувозанати, уларга қўйилган кучларни қўшиш, айириш ва кучларни таъсир жиҳатдан тенг бўлган эквивалент кучлар системаси билан алмаштириш масалаларини ўрганади, лекин шу кучлар таъсиридаги ҳаракати эътиборга олинмайди.

Математиканинг тегишли бўлимларини чуқур билмасдан туриб, назарий механикани ўрганиб бўлмайди. Назарий механиканинг статика бўлимини яхши тасаввур ва идрок қилиш учун талаба қуйидаги математик билимларга эга бўлиши лозим:
а) тўғри бурчакли учбурчакларни еча билиши;
б) қийшиқ бурчакли учбурчаклар назариясидан синуслар теоремасини, косинуслар теоремасини ва учбурчак томонларининг квадрати ҳақидаги теоремани билиши зарур;
в) Аналитик геометриядан асосий тушунчаларни, хусусан текисликдаги ва фазодаги Декарт координаталар системасини қуришни билиши лозим. Биз биламизки координаталар системаси қуйидаги тартибда қурилади:
1. Координаталар боши танланади.
2. Координаталар ўқлари танланади.
3. Танланган ўқларнинг ё`налиши кўрсатилади.
г) Икки нуқта орасидаги масофа ва икки ё`налиш орасидаги бурчак учун формулаларни, текисликдаги ва фазодаги тўғри чизиқнинг тенгламаларини билиши лозим.
д) Векторлар алгебраси элементларини, хусусан векторларни қўшиш ва айиришни, проексиялар назариясини, векторларни координата ўқлари бўйича ажратишни, скаляр ва вектор кўпайтиришларни ҳамда уларнинг
асосий хоссаларини такрорлаши лозим.