O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Ta’lim vazirligi Toshkent Davlat Sharqshunoslik instituti
arab tilini oqitish metodikasi
الطالب المجتهدون جالسون في غرفة التدريس المنيرةauditoriyada o‘tirishipti. – Tirishqoq studentlar yorug‘
Yuqoridagi jumlalarning tahlili va qoidalaridan shunday xulosaga kelish mumkinki, ismiy jumla bilan fe’liy jumla ega va kesimlarining nomlari o‘rtasida farq bor ekan. Ismiy jumlaning egasi المبتدأ, kesimi الخبر deb nomlansa, fe’liy jumla fe’l bilan bog‘liq bo‘lganligi uchun kesim ham, ega ham, to‘ldiruvchi ham فعل o‘zagidan yasalgan: kesim الفعل, ega الفاعل, to‘ldiruvchi esa, به المفعول deb nomlanadi. Sodda yoyiq jumla ikkita B.k. dagi ismdan iborat bo‘ladi. Bunday gap egasi o‘rnida ism ma’nosida keladigan hamma so‘z turkumi turishi mumkin. Arab tilida intonatsiya muhim o‘rin tutadi- ovoz egada ko‘tarilib, kesimda pasayadi. Ismiy jumla kesimining qoidasiIsmiy jumla kesimi quyidagilardan ifodalangan bo‘lishi mumkin: kalitidir, osoyishtalikning Sabr - طشقند عاصمة، الصبر مفتاح الفرج Otdan 1. poytaxtdir. Toshkent Olmoshdan أنت المترجم - Tarjimon sen. Sifatdan عريض الشارع - Ko‘cha kengdir. tadir. 12 Burjlar - البروج اثنا عشر Sondan 4. Sifatdoshdan مفتوح الكتاب - Kitobochiqdir. Predlogli ot orqali ifodalangan kesim (bunda o‘rin va payt ma’nolarini anglatadi) المدرسة في هو غرفتان، البيت في - Uyda ikkita xona bor, u maktabda. qalay. ahvoling ertaga, Chiqish - الخروج غداً، كيف حالك Ravishdan Aniq holatdagi otdan الكاتب هو الرجل هذا - Bu kishi yozuvchidir. Ba’zan ismiy jumla kesimini birikuvchi olmosh yoki moslashmagan aniqlovchi aniqlab kelishi mumkin. دفتره وهذا سليم كتاب هذا - Bu Salimning kitobi, bu esa uning daftaridir. Bunday jumlalarda kesim ish-harakatning o‘rnini yoki predmetning joyini anglatadi. Kitob u yerda - هناك الكتاب Agar kesimdan oldin ل predlogi kelsa, aloqadorlik, tegishlilik ma’nolarini bildiradi. مصانع للعمال - Ishchilarning zavodlari bor. Agar bu jumladagi ega va kesim o‘rinlari almashtirilsa, shunday bo‘ladi: للعمال - Zavodlar ishchilarga tegishli. المصانعك predlogi yordamida taqqoslash, o‘xshatish ma’nosini tushinish mumkin. كالفضة والمياه كمسك ترابها - Uning tuprog‘i muskusdek, uning suvlari esa kumushga o‘xshaydi. Boshqa turli ma’nolarda. اللسانبالء اإلنسان من - Insonga keladigan balo tilidandir. دواء داء لكل -Har bir kasalning davosi bor. Ismiy jumlalar darak va so‘roq gaplarga bo‘linadi. هذا؟ ما هو، من الشقة، أين - kabi so‘roq gaplarda ega o‘rnida so‘roq so‘zlar من، أين، ما kelayapti. Kesim esa ko‘rsatish va kishilik olmoshlari orqali ifodalanayapti. So‘roq gapning javobida esa, ega kishilik yoki ko‘rsatish olmoshi bo‘lib keladi. Bunday jumlalarda bosh bo‘lak o‘zi bilan moslashgan aniqlovchi olib kelishi mumkin. chiroylidir. shahar Bu – هذه المدينة جميلة daftar. Bu nima? Bu – ما هذا؟ هذا دفتر. daraxt. Bu inma? Bu – ما هذه؟ هذه شجرة. ayol. ishchi U kim? U – من هي؟ هي عاملة. .ضباط هم هم؟ من – Ular kim? Ular zobitlar. Ismiy jumlaning kesimi o‘rnida predlogli yoki predlogsiz ot yoki ravish kelishi mumkin في البيت شجرة ot Predlogli Ismiy jumlaning kesimi Predlogsiz ot الجامعة بناء كبيرالفلم طويل Sifat الصعوبات هناك Ravish Ismiy jumla egasining qoidasiQuyidagi holatlarda ega doim birinchi o‘rinda turadi: agar bosh bo‘lakning ikkalasi ham aniq holatda bo‘lsa; O‘qituvchi mening do‘stimdir- صديقي المعلم أخوك معلم المدرسة o‘qituvchisi- maktab akang Sening agar ega so‘roq olmoshi bilan ifodalangan bo‘lsa; Sening xuzuringda kim bor? - عندك؟ من v) Agar kesim Zayd shoirdir. إنما yoki إالا bilan cheklangan bo‘lsa; شاعر زيد إنما – Darhaqiqat, g) Agar ega kelishiklarda o‘zgarmasa. Mustafo Musoni ko‘rdi - موسى مصطفى رأى Quyidagi misollarda yuqoridagi holatning teskarisi bo‘ladi, ya’ni ega ikkinchi o‘ringa o‘tib qoladi. Agar kesim o‘rnida predlogli ot kelsa; Uyda kishi bor - رجل الدار في Barcha xayrli ishlarning mukofoti bor - ثواب جميل لكل Agar gap so‘roq yoki inkor so‘z bilan boshlansa; Kishilar tik turibtilarmi? - رجال؟ أقيام Download 226,86 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024 ma'muriyatiga murojaat qiling |
kiriting | ro'yxatdan o'tish Bosh sahifa юртда тантана Боғда битган Бугун юртда Эшитганлар жилманглар Эшитмадим деманглар битган бодомлар Yangiariq tumani qitish marakazi Raqamli texnologiyalar ilishida muhokamadan tasdiqqa tavsiya tavsiya etilgan iqtisodiyot kafedrasi steiermarkischen landesregierung asarlaringizni yuboring o'zingizning asarlaringizni Iltimos faqat faqat o'zingizning steierm rkischen landesregierung fachabteilung rkischen landesregierung hamshira loyihasi loyihasi mavsum faolyatining oqibatlari asosiy adabiyotlar fakulteti ahborot ahborot havfsizligi havfsizligi kafedrasi fanidan bo’yicha fakulteti iqtisodiyot boshqaruv fakulteti chiqarishda boshqaruv ishlab chiqarishda iqtisodiyot fakultet multiservis tarmoqlari fanidan asosiy Uzbek fanidan mavzulari potok asosidagi multiservis 'aliyyil a'ziym billahil 'aliyyil illaa billahil quvvata illaa falah' deganida Kompyuter savodxonligi bo’yicha mustaqil 'alal falah' Hayya 'alal 'alas soloh Hayya 'alas mavsum boyicha yuklab olish |