O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

hududga 
va 
Elam Suzasi, 
Yuqori Mesopotamiyani 
xurrit-amoriv
hududlarini 
o'z ichiga olgan viloyatga bo'ldi.
Hammurapining vorisi 
Samsuilin 
(er. aw . 1749-1712 yillar) davrida Bobilda 
ichki 
ziddiyatlar kuchayib, qishloq jamoalar, jangchilar va boshqa soliq 
to’lovchilaming ahvoli yomonlashadi. Er. avv. 1742 yilda Mesopotamiyaga shimoli 
- sharqdan bu yerda avval noma'lum bo'lgan 
“kass” 
etnonimidagi 
bind-vevropa
aabilalari
(Akkadcha 
Kassu,
zamonaviy fanda 
kassitlar.
o'zlarini 
kaspe-kaspiy 
deb 
atagan) Gandash nomli yo'lboshchilari bilan bostirib kiradilar. Elam janubda shumer 
shaharlariga bostirib kiradi. 
Sippar va Issin
shaharlarida qo'zg'olon ko'tariladi.
- I l l -

---

Shimoliy - g'arbda yangi 
Mitanni 
davlati vujudga keladi. Mitanni davlati 
Bobilni 
Kichik Osivo va Sharaiv O'rtaver deneizi
qirg'og'iga boradigan yo'llardan 
to'sib qo'yadi. Buning ustiga eramizdan awalgi 1595 yilda xettlar Bobilga bostirib 
kirib I-Bobil sulolasini tugatadilar.
Hammurapi 
qonunlari, 
Bobilning 
ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy 
hayoti
Amoriylar davrida Bobilning iqtisodiyoti, ijtimoiy - siyosiy tuzumi, 
Hammurapining qonunlar to'plami, uning noib va amaldorlar bilan yozishmalari, 
xususiy hujjatlar orqali ma'lum.
Qonunlar to'plamining tuzilishi Hammurapining jiddiy siyosiy tadbiri edi, 
chunki bu to'plam Bobilnng ijtimoiy-iqtisodiy barqarorligini ta'minlashga aratilgan 
edi. Qonunlar to'plami kirish, qonunlar- va xulosani tashkil qilgan ush qismdan 
iborat edi.
Hammurapi 
davrida Bobil iqtisodiyoti sun’iy sug'orishga 
asoslangan 
dehqonchilik, bog'dorchilik, shorvachilik, hunarmandchilik, ichki 
va tashqi 
savdodan 
iborat bo'lgan. Qadimgi Bobilda bu davrda 
ekin yerlari ko'payadi, 
bog'dorchilikda xurmo yetishtirish gullab - yashnaydi, g'alla ekinlaridan, moyli 
o'simliklardan yuqori hosil olinadi. Bunday yutuqlar faqat sun'iy sug'orish tizimini 
butun 
mamlakat miqyosida kengaytirish asosida amalga oshiriladi. Maxsus 
amaldorlar katta - kichik kanallami ko'rish va ta'minlashni nazorat qilib turganlar. 
Mari arxivi hujjatlariga ko’ra aholining barcha mehnatga qobiliyatli qismi erkin 
kishilardan tortib qullargacha sug'orish inshootlarini qurish va ta’minlash 
majburiyatini o’tagan, undan bosh tortganlarga o'lim jazosigacha 
berilgan. 
Hammurapi qonunlarida maxsus to’rt rnodda dehqon jamoasining o’z yerida, 
sug'orish inshootlariga befarq qarashiga qarshi qaratilgan, agar dehqonning yeridan 
qo’shnilar yeriga suv toshib ketsa, u keltirilgan zarami to’lashga majbm- bo’lgan, 
agar puli bo’lmasa o’zi va mol - mulki qo’shniga keltirgan zarami qoplash uchun 
sotilgan. Podsho