O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Tutmos III 
ning o’g’li 
Amenxotep II 
(er. avv. 
1438/1436-1412-yillar), 
Tutmos IV 
(er. avv. 1412-1402-yillar) davom ettirdilar. 
Tutmos III 
va 
Amenxotep II 
lar fir’avn-jangchilar edilar. Ular shaxsan jangda 
ishtirok etib, bir harakat bilan tarang, og’ir kamonni torta oladigan o ’sha vaqtda 
Suriyada mavjud bo’lgan fillami ov qilganjismonan kuchli shaxslar edilar.
Tutmos IV 
ning o’g’li 
Amenxotep III 
(er. aw . 1402-1365-yillar) davrida 
Misr Sharqiy O’rtayer dengizi katta hududini nazorat qildi. Uzoq 
Alasiya (Kipr oroli)
ham Misrga bo’ysundirildi. U yerdan mis olib kelingan. Kuchayib ketgan Misr 
Bobil podshosi 
Amenxotep II 
ning qizini qo’lini so’raganda, uni mensimay rad 
javobini beradi.
Mashhur 
Amenxotep IV Exnaton
(er. aw . 1365-1348-yiilar) davrida Mismi 
tashqi siyosiy ahvoli yomonlashadi, Mitanni janubiy Suriyani katta qismini bosib 
oladi. Osiyoda yana bir raqib xett davlati urushga tayyorlana boshladi. Exnatonning 
kuyovlari 
Semnexkar (er. aw . 1348-1347-yillar), Tutanxaton (“otanining tirik 
qiyofasi” er. aw . 1347-1338-yilIar)lar davrida ahvol o’zgarmadi. Tutanxaton 10 
yoshidan fir’avn taxtiga o’tiradi. Uning vafotidan keyin Mitannidan tashqari yana bir 
raqib, xett davlati paydo bo'ldi.
~
132
~

---

Tutaiixamon
20 yoshga yetmay er. aw . 1338-yilda vafot qildi. Uning bevasi 
Anxesenpaamon
taxtni o’z qo’lida saqlab qolish uchun xett podshosi 
Suppilulium
I ni 
o’g’llaridan birini 
Sannansaga
turmushga chiqishga rozi bo’Idi. Xett shahzodasi 
Misrga keldi, lekin misrlik zodagonlar uni o’ldirdilar. Anxesenpaamon Atonning oliy 
kohini Eyega turmushga chiqishga majbur bo’Idi. Eye (er. aw . 1338-1334-yillar)
XVIII sulolaning so’ngi fir’avni bo’Idi. Xett podshosi o’g’lini o’limi uchun qasos 
olish maqsadida misrga qarshi yurish qilib, misrliklami Osiyodan to’la haydab 
chiqardi. Misr qo’shinlarining qo’mondoni 
Xoremxeb Eyeni
taxtdan ag’darib (er. aw . 
1334-1306-yillar) keyingi fir’avn bo’Idi. Uning vorisi XIX sulolaning birinchi 
fir’avni keksa oily mansabdor 
Ramzes I
(er. aw . 1306-1304-yillar) taxtga chiqdi. 
Ramzes I
ning o’g’li 
Seti I
(er. aw . 1304-1209-yillar) xett podshosi MuvataUi bilan 
urush olib borib 
Falastin, Finikiya va janubiy-markaziy Suriyani
bosib oldi. U Oront 
daryosi vodiysidagi 
Kadesh
yaqinida xettlami tor-mor qildi. 
Seti I Liviya va Nubiyda
urush olib borib o’ta shafqatsizlik bilan harakat qildi: 
Karnak ibodatxonasida
u 
asirlami 
xudo Amonga
bir necha marta qurbonlik keltirayotgan holatda tasvirlangan. 
Seti I
ning o’g’li 
Ramzes II
(er. aw . 1290-1224-yillar) davrida 
Exnatondan
Eyegacha
bo’lgan fir’avnlami sulolaviy ro’yhatlardan o’chirib tashlandi. Ramzes II 
ibodatxonalar boyliklarini o’z qo’liga olib, xettlar bilan uzoq davom etgan urush 
harakatlarini olib bordi. Er. aw . 1280- yoki 1270-yillar atrofida xett podshosi 
Xattusili III
tashabbusi bilan Misr bilan xett podsholigi o’rtasida tinchlik shartnomasi 
tuziladi. Misr qo’l ostida Falastin, Finikiyaning katta qismi va janubiy Suriyaning 
ozroq qismi qoldi; bu mamlakatlaming shimolidagi barcha hududlar xettlaming 
mulki hisoblandi. Tinchlik shartnomasi bilan birga o’zaro yordam majburiyati bilan 
ittifoq tuzildi. 
Ramzes II
va